woensdag, december 21, 2016

Kerstmenu in Venezuela: bananen, bloemkool en sardientjes

Column uit de krant van vandaag.
---------------------------------------------------------------------------
Officieel viert Venezuela al sinds 1 november kerst. President Maduro zoekt zo afleiding van de humanitaire crisis in zijn land. Veel effect heeft zijn oekaze niet. De kerstsfeer is ver te zoeken.

"Er hangt een grafstemming", laat Carolina Perdomo weten, een boekhoudster uit de hoofdstad Caracas. "Ik heb nog nooit zo'n grauwe kerst meegemaakt", beaamt Alberto Rayniero in het voormalige vakantieparadijs Isla Margarita.

Zo zal er bij de advocaat voor het eerst geen hallaca op tafel staan, de nationale kerstdis. Simpele ingrediënten als maïsmeel, rijst en kip zijn nauwelijks meer te krijgen in de ooit rijke olienatie.

Kerst dan maar overslaan is geen optie voor de katholieke Venezolanen. Met kunst en vliegwerk pogen ze elkaar een smakelijke hap voor te schotelen. Vlees wordt vervangen door bananen en sardientjes. Verkruimelde bloemkool doet dienst als rijst. "Gracias voor de geweldige kerst, Maduro!", zo regent het cynische bedankjes op sociale media.

De socialist verpestte de kerstinkopen verder door het grootste bankbiljet abrupt uit de roulatie te halen. Het briefje van honderd bolivar (waarde: drie dollarcent) zou worden gehamsterd door de VS teneinde de Venezolaanse economie te ontwrichten. Dat beweerde Maduro althans in zijn wekelijkse talkshow op de staatstelevisie.

Vervolgens 'vergat' de president om de beloofde biljetten van hogere waarde in omloop te brengen. Ook dat was uiteraard de schuld van Washington. De Amerikaanse vijand zou drie Venezolaanse vliegtuigen vol vers gedrukte bolivarbriefjes hebben onderschept.

Pas toen de wanhopige bevolking aan het plunderen sloeg, verlengde Maduro de geldigheid van de honderdjes. Wie bereid is om urenlang in de rij te staan, kan ze tot 2 januari inleveren bij de centrale bank.

De president zelf ontvlucht de chaos komende dagen via een reisje naar bevriende olielanden. Wat de meeste Venezolanen betreft, hoeft hij volgende week niet terug te keren.

zaterdag, december 17, 2016

Corruptie lijkt onuitroeibaar in Brazilië

Uit De Telegraaf van vandaag.
----------------------------------------------------------------------------
Haalt de Braziliaanse president Michel Temer de kerst? Niet als het aan het gros van de Brazilianen ligt. Bijna twee derde wil dat de wankelende opvolger van Dilma Rousseff nog dit jaar opstapt en nieuwe verkiezingen uitschrijft.

De oud-vicepresident, die in augustus promotie maakte door de afzetting van Rousseff, wordt achtervolgd door twee corruptieschandalen. Het meest explosief zijn verklaringen van Odebrecht, het grootste bouwbedrijf van Zuid-Amerika.

Meer dan zeventig hooggeplaatste medewerkers, onder wie de veroordeelde topman Marcelo Odebrecht, doen bij justitie een boekje open over het oercorrupte Braziliaanse vriendjeskapitalisme. Ze geven in ruil voor strafverlaging smeergeldbetalingen toe aan zeker honderd politici, onder wie Temer.

De 76-jarige president raakte daarnaast in opspraak door een dubieuze lobby. Temer bleek zijn cultuurminister onder druk te zetten om een partijgenoot te helpen. Hij wilde dat monumentenzorg een verbod zou terugdraaien op een honderd meter hoge woontoren bij het Unesco-beschermde centrum van Salvador da Bahia. Temers vertrouweling had er namelijk al een luxueus appartement gekocht.

Maar het verzoek schoot de 34-jarige cultuurminister in het verkeerde keelgat. Hij bleek één van de vele jonge Brazilianen die de buik vol hebben van machtsmisbruik en vriendjespolitiek. Hij nam prompt ontslag en legde een politieverklaring af tegen de president.

Ten slotte zaagt de hardnekkige recessie aan Temers stoelpoten. Temer krijgt de al bijna drie jaar krimpende 'groeieconomie' voorlopig niet aan de praat. Twaalf miljoen Brazilianen zitten zonder baan. Werkenden zagen dit jaar 6,4% van hun reële loon verdampen.

De meeste Brazilianen willen nu vervroegde verkiezingen. Die komen er alleen als Temer vóór 1 januari aftreedt. Gebeurt dit erna, dan kiest het evenmin geliefde parlement een nieuwe president tot de volgende stembusgang in 2018.

vrijdag, december 02, 2016

De vrouw die de Brazilianen vleugels wil geven

Uit Elsevier Juist.
------------------------------------------------------------------------------------
De nieuwe voorzitter van het Braziliaanse hof, Cármen Lúcia Antunes Rocha (62), wekt hoge verwachtingen. De sober levende 'opperrechter van het volk' wil rechters uit hun ivoren torens halen.

De beëdiging van de magere magistraat - Lúcia verklapte in een interview dat ze maar veertig kilo weegt - was groot nieuws in Brazilië. Ze brak het protocol door de aanwezige president Michel Temer in eerste instantie te negeren. "Ik richt me tot uwe excellentie de Braziliaanse burger. De hoogste autoriteit over ons ambtenaren," zo begon ze haar rede in het pompeuze hoofdstedelijke justitiepaleis.

Opmerkelijke taal in een land waar rechters al eeuwen in ivoren torens leven. Dat begon in de koloniale tijd. Portugal had een tekort aan rechters in zijn woeste overzeese gebiedsdeel. Het lokte togadragers uit Europa via vorstelijke levenslange privileges naar Zuid-Amerika.

Daaraan is weinig veranderd sinds de Braziliaanse onafhankelijkheid in 1822. Een bekend voorbeeld is de riante huurvergoeding die alle rechters krijgen. Het bedrag van 1200 euro - vijf keer het Braziliaanse minimumloon - wordt gewoon gestort, ook als een rechter in de plaats waar hij werkt een eigen huis heeft.

Het rechterlijke apparaat slokt door hoge personeelskosten jaarlijks 1,8% op van het Braziliaanse bnp. Ter vergelijking: in Portugal en Duitsland is dat 0,3%.

Volgens collega's zijn de luxe regelingen Lúcia altijd een doorn in het oog geweest. Onlangs hekelde ze het 'optuigen' van rechterlijke lonen met extraatjes. "Privileges horen niet thuis in een republiek."

Zelf valt ze in de rijke ambtenarenstad op door haar bijna spartaanse levensstijl. Make-up gebruikt ze zo min mogelijk. Een dienstchauffeur weigert ze. Lúcia rijdt liever zelf in haar Opel Astra naar het hof aan het Plein der Drie Machten.

Aan een schoonmaakster of kok heeft ze ook geen behoefte. Eten doet de alleenstaande Braziliaanse sowieso weinig. Gewoonlijk bestaat haar avondmaaltijd uit toastjes en yoghurt, weten bekenden. Haar fragiele postuur roept bij een enkeling vragen op over haar fysieke weerbaarheid. "Ze is zo dunnetjes. Ze eet niks. Zou ze het wel aankunnen?", mijmerde een vrouwelijke senator tijdens de beëdiging.

Na afloop van de ceremonie brak Lúcia nogmaals het protocol. Ze stak een stokje voor de traditionele welkomstcocktail. De kersverse opperrechter zag helemaal geen reden voor een feestje. Uit een peiling blijkt dat ruim 80% van de Brazilianen ontevreden is over het functioneren van de rechterlijke macht.

Toch lobbyde haar voorganger Ricardo Lewandowski voor een collectieve salarisverhoging. De elf leden van het hof, ofwel het Supremo Tribunal Federal (STF), krijgen het hoogste loon van het Braziliaanse ambtenarenapparaat. Lewandowski wilde het plafond ophogen van negen- naar elfduizend euro, wat zou doorwerken in de hele salarispiramide.

"Funest", zei Lúcia in haar eerste interview na de benoeming. Brazilië kampt al met een gapend begrotingstekort door de zwaarste recessie sinds de jaren dertig.

Soberheid kreeg Lúcia van huis uit mee. Ze groeide op in een achtkoppig katholiek gezin in Espinosa, een stadje in de semiwoestijn van de deelstaat Minas Gerais. Vader verdiende de kost met een tankstation tegenover het lokale forum. Veel luxe leverde dat niet op thuis.

Moeder was veeleisend voor de kinderen. Vooral voor de drie dochters. Ze hamerde erop dat ze harder moesten leren dan hun broers. Alleen zo konden ze hogerop komen in het extreme macholand dat Brazilië in de jaren zestig was.

De kleine Carmen werd op haar tiende naar een internaat gestuurd. Ze belandde op zevenhonderd kilometer van het ouderlijk huis, in Belo Horizonte. "Het was zwaar. Ik miste thuis", zo blikte ze later terug. Toch hield ze het acht jaar vol op de school Sacré-Coeur de Jésus. De nonnen wekten haar elke ochtend om klokslag vijf. "Ik heb er wel discipline geleerd."

Lúcia blijft voor haar studie in Belo Horizonte, de hoofdstad van de deelstaat die bijna zo groot is als Frankrijk. Ze doet rechten en een master constitutioneel recht. "Ze was briljant en ijverig", aldus haar scriptiebegeleider aan de federale universiteit van Minas Gerais.

De ambitieuze mineira klimt snel op in het regionale justitieapparaat. Ze werkt als advocaat, aanklager en schopt het tot procureur-generaal. Tegelijkertijd timmert ze wetenschappelijk aan de weg. Ze publiceert zeven boeken en ruim zeventig artikelen. Voor relaties houdt ze weinig tijd over, laat staan voor een gezin. "Ze heeft altijd gezegd dat ze niet zou trouwen", weet een nicht.

De komeetachtige carrière levert Lúcia in 2006 een plek op in het prestigieuze Supremo. Het is oud-president Luiz Inácio 'Lula' da Silva die haar benoemt. Ze is pas de tweede Braziliaanse vrouw die de eer ten beurt valt. En de eerste die het waagt om in een lange broek op het werk te komen in het 125 jaar oude mannenbolwerk.

Het hof krijgt de laatste jaren steeds meer invloed en zichtbaarheid. De debatten van de hoge rechters zijn live te volgen via de televisie. Ze hebben daarbij dikwijls het laatste woord over de grote ethische en sociale kwesties van de Braziliaanse samenleving.

De streng-katholieke Lúcia kan geloof en werk goed scheiden. Ze deinst er niet voor terug om de kerk te bruuskeren. Zo stemt ze vóór stamcelonderzoek en abortus van embryo's met een ernstige hersenafwijking. Ook het organiseren van 'wietmarsen' (ter legalisering van softdrugs) en het geregistreerd partnerschap voor homoseksuelen keurt ze goed.

Ook in de Braziliaanse politiek speelt het hof in toenemende mate een rol. Alle strafklachten tegen volksvertegenwoordigers komen op het bordje van Lúcia cum suis. Dat zijn er nogal wat: ruim de helft van de parlementariërs heeft er één of meer aan de broek hangen. Veel last hebben ze daar meestal niet van. Processen lopen doorgaans vast in de trage, overbelaste molens van het hof.

Toch zorgt de nieuwe opperrechter voor nervositeit in het congres. Lúcia staat bekend om haar harde beslissingen in corruptiezaken die wél worden afgehandeld. Zo was ze in 2013 de motor achter de veroordeling van Natan Donadon, het eerste parlementslid sinds de terugkeer van de democratie (1985) dat rechtstreeks naar de gevangenis ging. "Daarmee brak ze met een traditie van straffeloosheid", zegt Sérgio Moro, een bekende onderzoeksrechter die haar "excellente reputatie" looft.

Zelf is Moro een popster in Brazilië. De magistraat uit de zuidelijke stad Curitiba is de drijvende kracht achter Operatie Wasstraat, een diepgravend onderzoek naar de miljardenzwendel bij staatsoliebedrijf Petrobras. Hij veroordeelde tientallen machtige ondernemers en politici (zonder immuniteit) - een noviteit voor Brazilië. Moro ziet Lúcia als een bondgenoot in zijn strijd tegen klassenjustitie.

Onlangs zette het hof daarbij een belangrijke stap. Veroordeelden met geld voor advocaten kunnen in het complexe Braziliaanse rechtssysteem tót wel vijf keer in beroep. Maar een meerderheid van het hof, onder leiding van Lúcia, vonniste dat straffen voortaan na het eerste beroep kunnen worden uitgevoerd.

De landelijke advocatenbond was woedend. Lúcia wuift de kritiek weg. "Het kan niet zo zijn dat een veroordeelde moordenaar twintig, dertig jaar lang zijn straf ontloopt. Dat zorgt ervoor dat mensen het recht in eigen hand nemen. Zeker bij ons in het binnenland," zo wees ze op haar wortels in de ruige semiwoestijn van Minas Gerais.

Het aantreden van Lúcia heeft ook gevolgen voor de 1500 medewerkers van het hof. Ze eist een hoger werktempo, want er liggen honderdduizenden dossiers op de plank. Zelf handelde ze onlangs vijftig zaken af in één zitting. Het gemiddelde van voorganger Lewandowski was vijf. "Trage justitie is falende justitie", aldus Lúcia.

Ze wordt de '24-uursrechter' genoemd. Een liefdesleven heeft de grijze zestiger inmiddels helemaal uit het hoofd gezet. De schaarse relaties die ze afgelopen decennia wél had, "eindigden zoals ze moesten eindigen. De passie voor mijn leven was groter dan de passie voor een man," onthulde ze in de Folha de São Paulo.

Eenzaam zegt ze zich niet te voelen, dankzij vrienden en familie. Zo belt ze iedere ochtend om zeven uur met haar 98-jarige vader. De weduwnaar, die nog steeds zijn benzinepomp in Espinosa runt, is haar grootste fan.

Haar kinderloosheid voelt evenmin als een gemis. "Je hebt grote moeders die iedereen onder de vleugels weten te houden. Ik wil niemand onder mijn vleugels. Ik wil mensen vleugels geven."

De kerntaak van het hof is het bewaken van de Braziliaanse grondwet. De uit 1988 stammende constitutie geldt als zeer vooruitstrevend. Op papier leven de ruim tweehonderd miljoen Brazilianen in een verzorgingsstaat van het niveau Nederland of Zweden.

Maar bijna dertig jaar later is de grondwet meer droom dan werkelijkheid, erkent Lúcia. De grote Braziliaanse uitdaging van de komende decennia wordt het uitvoeren ervan. "We zijn daarmee al een generatie bezig. Daarom is er zo veel onvrede", zo verklaart ze de massale protesten van de laatste jaren.

Gelijkheid is het meest voorkomende begrip in de grondwet, juist doordat ongelijkheid in haar ogen het grootste Braziliaanse probleem is. Toch vindt ze dat het land al een grote sprong heeft gemaakt. In de jaren tachtig was het bij voorbeeld ondenkbaar dat een vrouw haar baan zou krijgen. "Dat zouden ze toen gênant hebben gevonden."

Lúcia wil haar tweejarige termijn als voorzitter gebruiken om de vrouwenemancipatie een extra zet te geven. Zo lobbyt ze voor meer speciale rechtbanken tegen huiselijk geweld. Zwangere gedetineerden moeten altijd toestemming krijgen om hun kind buiten de gevangenismuren te baren.

Vanaf 2018 is Lúcia weer een 'gewone' hoge rechter, een baan die in Brazilië voor het leven is. Maar doorgaan tot het graf ziet ze zich niet bij het hof, al wil ze nog tientallen jaren blijven werken. "Dat hoeft geen baan bij de overheid te zijn. Ik kan weer als advocaat aan de slag. Ik ga in elk geval door tot ik 104 ben."
----------------------------------------------------------------------------------
Sterke punten: 1) Leeft voor haar werk. 2) Staat dichter bij burger dan gemiddelde Braziliaanse rechter. 3) Sobere levensstijl. 4) Daadkrachtig en intelligent.

Zwakke punten: 1) Ze is erg mager. Een enkeling twijfelt of ze de zware functie aan kan. 2) Haar vonnissen zijn soms zijn erg uitgesproken. 3) Ze zou volgens critici neutraler moeten zijn als rechter.

dinsdag, oktober 04, 2016

Braziliaanse bruiloften

Column uit De Telegraaf van vandaag.
------------------------------------------------------------------------
Ik ben onderhand een kenner op het gebied van Braziliaanse bruiloften. Dat krijg je bij een langdurige relatie met een jonge lokale dertiger.

De huwelijksfeesten die we samen plat lopen, zijn over het algemeen groter dan in Nederland. Brazilianen zijn een sociaal volkje. De vaagste kennissen lijken te worden opgetrommeld voor de grote dag.

Om eerlijk te zijn sta ik niet bij alle uitnodigingen te juichen. Menig bruiloft in de hoge middenklasse waar mijn vriendin toe behoort, gaat gepaard met wel erg veel pracht en praal.

Om een idee te krijgen: het is precies als het feest in de even geweldige als gitzwarte Argentijnse komedie Relatos Salvajes (2014). Hoe groot de bruidstaart en juwelen van de gasten ook zijn, echt gezellig wil het niet worden.

Een dj draait monotone dancemuziek. Op een scherm komen foto's van het bruidspaar voorbij. Er zitten altijd saaie selfies bij in Parijs, Londen of andere chique bestemmingen. Kijk het gelukkige stel eens bereisd zijn!

Pas een behoorlijk aantal caipirinha's later begint het een beetje leuk te worden. Tenzij je de pech hebt op een evangelische bruiloft te belanden. Deze alcoholvrije feesten vormen een zorgwekkende trend in Brazilië. Het grootste katholieke land ter wereld wordt namelijk steeds protestantser.

Vorig weekend was het wél raak. Het bruidspaar had een compleet landgoed afgehuurd in de bergen buiten São Paulo. Maar niks geen stijf uiterlijk vertoon ditmaal.

De stropdas kon thuis blijven en al rond lunchtijd openden de gasten de aanval op een kruiwagen vol gekoeld ambachtelijk bier. Even later vervingen de eerste vrouwen hun hoge hakken door meegebrachte slippers. Het bleek de aftrap voor een twaalfurige zuip-, vreet- en dansmarathon.

"Wanneer organiseer jij eens een bruiloft?", werd mij intussen knipogend gevraagd. Er zijn voorlopig geen plannen. Maar misschien is het een goed idee om alvast met sparen te beginnen.

zaterdag, augustus 20, 2016

'Brazilië heeft de wereld verbaasd'

Uit de krant van vandaag.
-----------------------------------------------------------------------------
Na de moeizame voorbereiding verlopen de Spelen zelf relatief probleemloos. "De openingsceremonie was een reset voor Brazilië. Je voelt het vertrouwen terugkeren", stelt Vinicius Lummertz van Embratur in een interview met deze krant.

Het hoofd van het Braziliaanse verkeersbureau ziet het niet meer mis gaan voor de sluitingsceremonie van morgen. "Daarvoor zit de stad in een te goede flow", vertelt hij in het Brazilië Huis op Rio's feestelijke Olympische Boulevard. "De stemming klapte om door de geslaagde opening. De wereld was verbaasd. Brazilië was tot dan toe louter negatief in het nieuws."

Zika, oplaaiend geweld in Rio, de mislukte schoonmaak van de stadsbaai, een zware politieke en economische crisis; het gehoopte imago-effect van de Spelen pakte averechts uit voor het gastland. "De aanloop was een hordeloop met steeds hogere horden", verzucht de Harvard-alumnus die op een blauwe maandag bij FC Den Bosch voetbalde.

De Braziliaan vindt dat sommige problemen uit hun verband werden gerukt. "Neem de zikamug, de millenniumbug van de Spelen. Dat beestje komt hier nauwelijks voor in de winter."

Afgelopen twee weken kroop Rio-2016 enkele malen door het oog van de naald. Een afgedwaalde kogel sloeg in op een internationaal perscentrum, op een paar meter van een Australische fotograaf. Tientallen gewapende overvallen op toeristen liepen af zonder doden of zwaargewonden. "Geweld blijft een enorm probleem in Rio. Maar ook dat moet je wel in perspectief zien. Het moordcijfer is afgelopen tien jaar gehalveerd."

Vinicius Lummertz in het Casa Brasil

Mede door het uitblijven van rampen en terreuraanslagen zegt bijna 90% van de olympische toeristen terug te willen komen, aldus een donderdag gepubliceerde enquête. Brazilië kan dat goed gebruiken. Zelfs in het topjaar 2014 ontving het land minder bezoekers (6,4 miljoen) dan Bahrein en Bulgarije. Waarom weet de Zuid-Amerikaanse reus zijn grote natuurlijke en culturele rijkdom niet beter te verkopen?

"Het klopt dat we ons potentieel niet benutten", zo erkent Lummertz dat er werk aan de winkel is. "Brazilië is een zeer gesloten land dat zich pas net begint te openen. Het lag in 1990 nog achter een ijzeren gordijn, slechts 10% van de economie was buitenlandse handel. Nu is dat 20%. Nog steeds weinig."

Hij ziet de organisatie van het WK en de Spelen als stapjes in de gewenste opening van Brazilië. Zo werd onder druk van de mega-evenementen buitenlands kapitaal en kennis binnengehaald om Braziliaanse vliegvelden te moderniseren. Rio verdubbelde het aantal hotelkamers met hulp van internationale ketens.

Ook aan de gebrekkige lokale beheersing van het Engels, een veelgehoorde klacht onder toeristen, wordt gewerkt. "Dit is qua taalonderwijs de derde markt ter wereld. Brazilianen proberen Engels te leren. Er kan door het isolement alleen weinig worden geoefend. Ook daar zijn deze evenementen goed voor," meent Lummertz.

En na de Spelen? "Er komt een regering die sneller wil integreren in de wereld", zo loopt hij vooruit op de waarschijnlijke afzetting van de linkse president Dilma Rousseff. Opvolger Michel Temer, een partijgenoot van Lummertz, heeft een meer liberale kijk op de economie. "Het belangrijkste is dat de economie weer gaat groeien. Hopelijk helpt de opkikker van de Spelen daarbij."

vrijdag, augustus 19, 2016

Column Biro-Biro

Uit De Telegraaf van vandaag.
------------------------------------------------------------------------------
Brazilië krijgt nog een zware dobber aan de beoogde plek in de top tien van de medailletabel. Terwijl de sportprestaties van het gastland een beetje tegenvallen, stelen de lokale fans de show tijdens de Spelen.

Veel olympische sporten zijn weliswaar abracadabra voor het País do Futebol. De beleving op de tribunes bij onbekende disciplines als schermen blijkt er niet minder om. De 'torcida' haalt decibelniveaus die niet zouden misstaan op een groot voetbaltoernooi.

Als er geen Braziliaans belang op het spel staat, dan verzinnen de toeschouwers dat wel. Zo werd de Letse beachvolleyballer Aleksandrs Samoilovs als een superster onthaald op de Copacabana. Zijn lange blonde lokken deden het publiek denken aan Biro-Biro, een Braziliaanse voetbalheld uit de jaren tachtig. "Biro-Biro!", werd de verbaasde Let toegezongen.

Er zitten wel enkele patronen in het grillige gedrag van de lokale fans. Underdogs krijgen in principe de voorkeur, tenzij ze een Argentijns of Russisch paspoort bezitten. Zelden werden voetbalvrouwen uit Zimbabwe en rugbydames uit Fiji zo hartstochtelijk toegejuicht als in Rio.

Soms wordt de favoriet omarmd. Het teleurstellende optreden van de Braziliaanse zwemploeg dreef de fans in de armen van Michael Phelps. "Je voelt het in het water, het geluid is zo hard. Een geweldige energie", sprak de Amerikaan lovend.

Lang niet iedereen kan de Braziliaanse grollen en geluidsvolumes waarderen. Het zorgt voor valse starts en miscommunicatie tussen atleten en trainers. Ook het boegeroep bij het bedaarde, respectvolle judo schoot sommige atleten in het verkeerde keelgat. Een Franse polsstokhoogspringer, winnaar van het zilver achter een Braziliaan, barstte in tranen uit toen hij tot op het podium werd uitgefloten.

Kwaad is het allemaal niet bedoeld, bezweren de olympische 'hooligans' die in ieder geval geen stadions afbreken. Het is slechts 'zueira' (plagerij), een andere nationale sport.

Zuid-Amerika moest honderdtwintig jaar wachten op zijn eerste Spelen. De fans vinden dat dit dure feestje best op eigen wijze mag worden gevierd.

woensdag, augustus 17, 2016

Beroofd in Rio: biergeld Holland Huis weg

Uit De Telegraaf van vandaag.
--------------------------------------------------------------------------------
Het aantal bestolen Nederlanders in Rio neemt hand over hand toe. Al vijftig gedupeerden klopten tijdens de Spelen aan bij de ’pop-up’-ambassade, het tijdelijke extra hulppunt in het Holland Heineken Huis. Driekwart werd slachtoffer van diefstal of beroving.

Criminelen blijken niet geïntimideerd door de massale aanwezigheid van het Braziliaanse leger, zo ondervond beachvolleybalfan Teun (50) afgelopen maandagmiddag. De Nederlander had kaartjes voor de kwartfinale op Copacabana en ging vooraf even voetballen op het zwaarbewaakte strand.

Terwijl twee vrienden op zijn bezittingen zouden letten, sloeg ongemerkt een dief toe. "Kaartjes kwijt, telefoon weg. Ook mijn creditcard en tweehonderd euro. En het ergste: de pas met biergeld voor het Holland Huis", vertelt hij.

Hij wordt opgevangen door een vierkoppig consulair team. Een medewerker die Portugees spreekt, biedt aan om samen aangifte te doen bij de toeristenpolitie. Een vriend gaat intussen op jacht naar nieuwe kaartjes. "Liever dit dan overvallen worden", concludeert Teun, die niet met zijn achternaam in de krant wil. "En geweldig dat de ambassade deze service geeft. Geen idee waar ik anders naartoe zou moeten."

Diefstal door onoplettendheid vormt de hoofdmoot van de incidenten, weet een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken. "Even de zee in en je spullen achterlaten kan in Rio echt niet. Je moet continu alert zijn. Twee Nederlanders werden bij het inchecken op het vliegveld nog van hun koffers bestolen. Heel vervelend."

Gewelddadige overvallen komen minder vaak voor. Afgelopen weekend werd een Nederlands gezin met een pistool bedreigd tijdens een cameraroof bij de toeristische Trappen van Selarón in de wijk Lapa. Een week eerder werd een Nederlands stel beroofd in een hostel in Santa Teresa.

Ook medische gevallen belanden op het bordje van de pop-up-ambassade. Zo moest een oudere man die spontaan blind werd tijdens zijn Rio-trip in allerijl worden teruggevlogen.

Soms is het leed klein. Eén Nederlander trok aan de bel nadat hij zijn zonnebril in een Uber-taxi had laten liggen. De chauffeur kwam de bril keurig afgeven na de diplomatieke bemiddeling.

Naast hulp bij incidenten is de pop-up-ambassade een vraagbaak. "We krijgen veel vragen over de bereikbaarheid van het hockeystadion," zegt medewerker Micha Schijlen. "Het ligt afgelegen, veel mensen stranden onderweg."

Het experiment met de 'pop-up'-ambassade krijgt een vervolg tijdens de Paralympische Spelen in september. De bezetting is dan wel kleiner. "Het lijkt in een behoefte te voorzien bij grote evenementen. We gaan het vaker doen in landen met een taalbarrière."

Het team van de pop-up-ambassade

Eenzame protesten in Rio

Stond zaterdag in de krant maar publicatie ging toen mis hier.
-----------------------------------------------------------------------------------
Na een kort protest in het centrum van Rio trekt Jo Ventura (47) zijn Nero-kostuum maar weer uit. De Braziliaan krijgt weinig bijval voor zijn vergelijking tussen de wrede Romeinse keizer en de 'autoritaire interim-regering'.

Er zijn bijna net zo veel ME'ers op de been als demonstranten. "We zijn met zo weinig omdat mensen bang zijn,", zo verklaart lerares Viviane Lavandeira (33) de lage opkomst. "De regeringspartij (PMDB) bestuurt ook de gemeente en deelstaat Rio. Daarom houdt de lokale politie ons zo kort", valt collega Sarah Ragaglia (36) bij.

Interim-president Temer kan opgelucht adem halen na de eerste anderhalve week van de Spelen. Terwijl massale protesten uitbleven, slonken de overlevingskansen van de geschorste president Dilma Rousseff tot het minimum.

De van boekhoudfraude betichte leider van de Arbeiderspartij (PT) werd vrijdag gedagvaard door de senaat. Een paar dagen na de Spelen volgt de definitieve stemming over haar afzetting. Temer koerst af op de benodigde tweederdemeerderheid die hem tot 2018 op het pluche zou houden.

Viviane Lavandeira bij een eenzaam protest tegen de interim-regering en de Spelen.

Veruit de meeste Brazilianen geven de voorkeur aan nieuwe verkiezingen. Rousseff en Temer zijn beiden weinig geliefd. De laatste, die als vicepresident medeverantwoordelijk was voor het gesjoemel van haar regering, werd afgelopen week beschuldigd van illegale partijfinanciering. Tijdens een diner met de bouwmagnaat Marcelo Odebrecht vroeg Temer in 2014 omgerekend drie miljoen euro aan steekpenningen voor zijn middenpartij PMDB, zo verklaarde Odebrecht onder ede.

De explosieve onthulling sneeuwde onder bij de verrichtingen van Neymar en de gouden Braziliaanse judoka Rafaela Silva. Om geen slapende honden wakker te maken, speelt Temer verstoppertje tijdens de Spelen. De 75-jarige advocaat werd niet aangekondigd bij de openingsceremonie en beperkte zijn toespraak tot één verplicht zinnetje.

De spaarzame protesten in de stadions worden bovendien gesmoord door de organisatie. Twaalf Brazilianen die Temers vertrek eisten tijdens een olympische voetbalwedstrijd werden zonder pardon van de tribune verwijderd.

Hetzelfde overkwam een toeschouwer bij het handboogschieten. "We willen schone stadions", zo verdedigde Rio-2016 het verbod op politieke uitingen. Een federale rechter veegde de "ongrondwettelijke" censuur een dag later van tafel. Het organisatiecomité ging in beroep.

Rousseff deed vandaag via een 'brief aan het volk' een ultieme poging om de 'parlementaire coup' te voorkomen. Ze roept daarin op tot een referendum over nieuwe verkiezingen. Temer voelt daar niets voor.

vrijdag, augustus 12, 2016

Navigatie-apparatuur levensgevaarlijk in Rio

Uit de krant van vandaag.
------------------------------------------------------------------------
Het gebruik van navigatie-apparatuur in olympisch Rio is andermaal levensgevaarlijk gebleken. Drie Braziliaanse soldaten die woensdag met hulp van een app van het olympisch park naar het centrum reden, belandden ongewild in het drugsbolwerk Vila do João.

Hun auto werd direct onder geweervuur genomen. De 37-jarige bestuurder werd in het hoofd geraakt en overleed vandaag in het ziekenhuis. Een collega raakte lichtgewond.

Tijdens de Spelen bivakkeren veel troepen uit andere Braziliaanse regio's in Rio. Zij zijn niet altijd op de hoogte van de honderden 'no-go area's' die soms pal langs de hoofdwegen liggen. Wat voor een navigatie-app de kortste weg is, kan een fatale afslag zijn voor een argeloze gebruiker.

In hetzelfde Vila do João werd in 2013 een Braziliaanse ingenieur doodgeschoten die verdwaalde op weg naar het internationale vliegveld. Er stond woensdag echter geen waarschuwingsbord bij de entree. De favela werd gisteren met veel machtsvertoon omsingeld door leger en politie.

Rio wordt met enige regelmaat opgeschrikt door 'gps-doden'. Vorig jaar werd een 69-jarige ondernemer doodgeschoten die per ongeluk de Morro do Caramujo (Slakkenheuvel) op reed. De route door het drugsbolwerk was uitgestippeld door de app Waze.

Een vertegenwoordiger van TomTom gaf daarop dringend advies in lokale media. Gebruikers die door onbekende stadsdelen navigeren kunnen beter niet kiezen voor de kortste weg. De optie 'makkelijkste weg' is veiliger. "Deze volgt zo veel mogelijk hoofdwegen. De kans op gevaar is daar kleiner."

Column - Mondiale Familie

Uit De Telegraaf.
----------------------------------------------------------------------------------
Twintig jaar leefde Rio er naar toe. Al sinds 1996 werd er gehengeld naar de organisatie van de Zomerspelen. Zo zou de stad aan het einde van de wereld definitief tot de mondiale familie doorstoten. Rio wordt de hub van het zuidelijk halfrond!

Tenminste als je de glimmende folders mag geloven die dezer weken rondgaan op het internationale perscentrum. Er wordt gerept over de kosmopoliete roeping van de strandmetropool. Het Christusbeeld ontvangt de hele wereld met open armen!

Soms vraag ik me af of Rio, en Brazilië in het algemeen, écht zo graag bij die grote familie wil horen. Economisch ligt het land met de rug naar de wereld. Het enige westerse lid van de BRIC-club (Brazilië, Rusland, India, China) is tevens het meest gesloten. Probeer maar eens een container door de haven van Rio te loodsen.

Al te veel globalisering is kennelijk niet de bedoeling. De Braziliaanse economie, die van kartels en vriendjespolitiek aan elkaar hangt, schermt zich af voor buitenlandse concurrentie. Zelfs internationaal bankverkeer wordt op alle mogelijke manieren ontmoedigd. Probeer maar eens via een Braziliaanse site te betalen met een Nederlandse creditcard.

Ook qua toerisme gaat de aansluiting met weinig overtuiging. Brazilië krijgt amper meer bezoekers dan de Eiffeltoren. Nogal karig voor een land met vele duizenden kilometers aan zonovergoten stranden, schitterende natuurparken en een trits UNESCO-werelderfgoederen.

Het komt natuurlijk deels door de afgelegen ligging. De gebrekkige beheersing van het Engels helpt evenmin. "Het is een mooi land maar niemand kan iets uitleggen", zegt Taufiq (29), een olympische toerist uit Qatar die zich wat verloren voelt in Rio.

Maar het is bovenal een kwestie van mentaliteit. Wie wat langer in het 'kosmopoliete' Rio vertoeft, waant zich eerder in een dorp van 6,5 miljoen inwoners. Een feestje met buitenlanders vindt men prachtig maar ze moeten ook weer niet te dichtbij komen. De armen spreiden zich wel maar ze sluiten zich meestal niet.

Crisis tijdens Spelen - Maar bodem put lijkt bereikt voor Braziliaanse economie

Uit De Financiële Telegraaf.
-------------------------------------------------------------------------
Terwijl de wereld de Olympische Spelen viert, is het crisis in Brazilië. In olympisch Rio overnachten werklozen op de stoepen van arbeidsbureaus om ’s ochtends een kans te maken op een baan.

De crisis raakt de gewone Braziliaan keihard. Het aantal banen daalt al vijftien maanden op rij in de gewezen groei-economie. Ruim 11,5 miljoen Brazilianen zijn werkloos, een record.

In het oude centrum van Rio lopen nog meer bedelaars rond dan gewoonlijk. In de strandwijken tippelen veel werkloze vrouwen uit het binnenland. Ze zijn speciaal voor de Spelen afgereisd om een slaatje te slaan uit de olympische toeristen.

"We zitten in een perfecte storm", verzucht taxichauffeur Sergio Dantas. De carioca heeft na vier uur rondrijden zijn tweede ritje van de dag te pakken. "Gewone Brazilianen hebben geen geld en bezuinigen op taxi's. Ook de beste klanten zijn afgehaakt. Dat waren medewerkers van Petrobras die onbeperkt taxikosten konden declareren."

Die praktijk is echter verleden tijd bij het door enorme corruptie en schulden geplaagde staatsoliebedrijf. De deelstaat Rio, die voor een derde van zijn inkomsten op royalties leunde, is de Braziliaanse regio die het hardst wordt getroffen door de malaise bij Petrobras.

"Ten slotte zijn er veel werklozen die uit wanhoop gaan taxi rijden", vervolgt Dantas. "Kijk maar naar al die beschikbare taxi's met groen licht op het dak."

Toch zijn er onder interim-president Michel Temer tekenen dat de bodem van de put is bereikt. Het IMF ziet Brazilië 0,5% groeien volgend jaar na de zwaarste recessie sinds de jaren dertig. De krimp van de Braziliaanse industrie, die 18% kleiner is dan in 2013, is gestopt.

De inflatieverwachting (5,2% in 2017) daalt mede door de fors gestegen real. Volgens onderzoeksbureau FGV steeg het consumentenvertrouwen in juli voor de derde maand op rij sinds de schorsing van president Dilma Rousseff in mei.

'Slechter dan onder Rousseff wordt het niet', is het heersende idee over de president die de economie in de soep draaide door het uit de hand laten lopen van het begrotingstekort (10%) en de staatsschuld (74%).

Markten wachten reikhalzend op haar definitieve afzetting. Deze wordt waarschijnlijk eind augustus bevestigd door de senaat. Met het einde van de huidige impasse kan opvolger Temer met broodnodige structurele hervormingen beginnen, hopen beleggers en investeerders.

vrijdag, augustus 05, 2016

Politiek spel op Spelen

Uit de krant van vandaag.
-------------------------------------------------------------------------------------
De openingsceremonie van de 28ste Olympische Spelen, vanavond in Rio de Janeiro, belooft een spektakel te worden, maar ligt gevoelig in Brazilië. De voorganger van interim-president Michel Temer, de geschorste Dilma Rousseff, beticht hem van een politieke coup. Wereldleiders zijn terughoudend: de meeste staatshoofden laten verstek gaan. Onze koning is er wel.

Temer is naar eigen zeggen „uiterst goed voorbereid” op het verwachte fluitconcert tijdens de ceremonie. Toch zal de organisatie het gejoel vanavond proberen te dempen voor drie miljard tv-kijkers. Direct na zijn summiere openingszinnetje gaat de geluidsknop open in het Maracanãstadion, melden lokale media.

Temers wegens boekhoudfraude geschorste voorganger, de evenmin populaire Rousseff, schittert door afwezigheid. Ze wenst geen tweede viool te spelen bij haar oudvicepresident, die volgens haar een coup heeft gepleegd.

Wereldleiders lijken hun vingers niet te willen branden aan een gastland met twee presidenten. Slechts vier leiders van de G20 geven vanavond acte de présence. Geen kwart van de tweehonderd deelnemende landen vaardigt een staatshoofd af, waaronder Nederland.

Niettemin belooft de ruim drie uur durende ceremonie een groot spektakel te worden. „We willen het grootste Braziliaanse feest ooit neerzetten”, zegt de artistiek directeur ondanks de forse bezuiniging op het budget in verband met de economische crisis.

De show neemt de wereld in vogelvlucht mee door de rijke Braziliaanse geschiedenis. De reis voert onder meer langs de regenwouden van de indianen, de Portugese kolonisatie en de slavernij. Een van de hoogtepunten moet de vlucht worden van een replica van de 14-bis van de Braziliaanse vliegpionier Santos Dumont.

Met veel muziek wordt de enorme diversiteit van het land getoond. Optredens lopen uiteen van klassieke componisten als Gilberto Gil en Caetano Veloso tot de spectaculaire drummuziek maracatu en het jonge funkidool Anitta.

Op de bekende melodie van The girl from Ipanema komt ook supermodel Gisele Bündchen voorbij. Een scène waarin het lijkt alsof ze wordt overvallen door een bikiniverkoper is na boze reacties geschrapt. Gezien de criminaliteit in Brazilië toch niet zo’n goede grap.

De atleten worden tijdens hun ronde door het stadion opgezweept door sambabands. Na afloop zullen ze een boompje planten om aandacht te vragen voor de bescherming van het Amazonewoud.

De overige dertig procent van het programma blijft tot het laatste moment geheim. Grote vraag was gisteren nog welke Braziliaan de olympische vlam mag ontsteken. Favoriet is voetballegende Pelé. Daarnaast wordt marathonloper Vanderlei de Lima genoemd.

Column Overgewicht

Uit De Telegraaf van vandaag.
---------------------------------------------------------------------------
Een zak chips als ontbijt, rijst met vlees voor de lunch en 's avonds een rol koekjes. Ziehier een gemiddeld dagmaal voor bewoners van Mangueira. "Ongelooflijk hoe slecht mensen hier eten", zegt de lokale schooldirecteur Edwin Roodenburg in de volkswijk tegenover het Maracanãstadion.

De slanke bikinibabes van de ansichtkaarten vormen een minderheid in Rio. Meer dan de helft van de locals kampt met overgewicht. Dat geldt ook voor de rest van het land. Brazilië is hard op weg om één van 's werelds dikste landen te worden, waarschuwen wetenschappers.

Premier Mark Rutte laat zich vandaag in Mangueira bijpraten over de zorgelijke trend. Hij opent voorafgaand aan de ontsteking van de olympische vlam in het Maracanã een keuken in de school van Roodenburg (Estrela da Favela). De negentig leerlingen krijgen voortaan alleen gezonde kost voorgeschoteld.

Is dat geen druppel op een gloeiende plaat in een land van tweehonderd miljoen inwoners? De Nederlandse vrijwilliger is de eerste om dat te erkennen. Dat vindt hij echter geen reden om niets te doen. "Je moet ergens beginnen. Hopelijk steken onze leerlingen anderen aan met betere eetgewoonten."

Een aanwezige leerling, Kissa (14) genaamd, reageert nog niet erg enthousiast. "Groenten en fruit zijn smerig", zegt de tiener met een vies gezicht. Beter is ze te spreken over het aanvullende onderwijs van Estrela da Favela. Op de reguliere school van Mangueira leert ze niks. "Mijn wiskundeleraar kan niet eens een som maken zonder rekenmachine."

De Nederlandse onderneming More2Win neemt komende weken meer vips op sleeptouw naar het project. Een deel van de opbrengst wordt gebruikt om de juffen en de kok tot zeker een jaar na de Olympische Spelen te betalen. Zo houdt Mangueira toch nog wat over aan het mega-evenement. Verder beperkt het profijt zich tot een mooi uitzicht op de openingsceremonie van vanavond.

Column Huftertje

Uit De Telegraaf van gisteren.
-----------------------------------------------------------------------------
Buitenlanders zien Rio veelal als een spiegel van Brazilië. Jammer, hoor je vaak onder inwoners uit de rest van het land. Zo'n getrouw beeld geeft die zelfbenoemde Geweldige Stad niet, vinden zij.

Zeker in de andere grote Braziliaanse stad São Paulo moet men weinig hebben van de over het paard getilde 'cariocas'. Het zijn inderdaad werelden van verschil. Dat merk je bij voorbeeld aan het gedrag van taxichauffeurs.

Ik meldde me een tijdje terug op de standplaats van Rio's binnenlandse vliegveld (Santos Dumont). De chauffeur reageerde woest op het opgegeven adres. "De hoer die je baarde!", vloekte hij. Hoe durfde ik hem lastig te vallen voor zo'n lullig ritje?

Hij probeerde zijn klant tevergeefs bij een collega te dumpen. Dan maar met een flinke omweg naar de gewraakte bestemming. Maar helaas bleek de buitenlandse passagier zijn stad te kennen. 'Porra!' (sperma), zo nam de chauffeur een populair lokaal stopwoordje in de mond.

Zo'n huftertje maakte ik in het klantvriendelijke São Paulo nooit mee. Chauffeurs zijn er hypercorrect. Terwijl hun collega's in Rio wel vaker het gevoel geven dat de passagier een enorme gunst wordt verleend. Ze zouden toch net zo goed op het strand van Copacabana kunnen gaan liggen?

Ze doen tijdens de rit dus lekker waar ze zin in hebben. De muziek mag best harder zonder de klant iets te vragen. Niet handsfree bellen? Geen probleem. Ooit maakte een chauffeur het wel heel erg bont. Hij stak doodleuk een joint op in de taxi en begon te scheuren als Ayrton Senna met zijn gele rammelbak.

Gelukkig is er voor de Olympische Spelen een tramlijn aangelegd van Santos Dumont naar metrostations in Rio's centrum. Eindelijk verlost van de taxiafhankelijkheid. Er is echter geen ontsnappen aan voor toeristen die vanaf de internationale luchthaven (Galeão) snel naar de stad willen.

woensdag, augustus 03, 2016

Column Bar do David

Uit De Telegraaf van vandaag.
------------------------------------------------------------------
De druk op Usain Bolt groeit met de dag. Nee zeggen is nauwelijks een optie meer voor de snelste man op aarde. De Jamaicaanse superster wordt in Brazilië van alle kanten met hetzelfde verzoek bestookt. Kan hij tijdens de Spelen een bezoek brengen aan Bar do David?

Een batterij Braziliaanse vips steunt eigenaar David Bispo bij zijn campagne via sociale media. De donkere carioca licht zijn allerdiepste wens toe in zijn populaire eetcafé in Chapéu Mangueira, een sloppenrots pal achter Copacabana.

"Bolt is de grote held van de favelas. Kijk, golf en paardrijden zijn voor ons sporten van een andere planeet. Maar ieder kind leert hier sprinten tijdens het pega-pega (tikkertje). Daar heb je immers niets voor nodig."

David heeft sinds kort zelf ook een sterrenstatus in Rio. De voormalige visser won dit jaar de Comida di Buteco, een prestigieuze prijs voor het beste barvoedsel van Brazilië. Nooit eerder bokste een horecatent in een sloppenwijk dat voor elkaar.

Zijn terras zit vol buitenlandse toeristen. Zelfs rijkere Brazilianen die gewoonlijk geen teen in een favela zouden zetten, wagen zich omhoog om zijn bejubelde Ressurgência-salade te proeven. Zo slaat Bar do David een zeldzame brug tussen de diep verdeelde beneden- en bovenstad van Rio.

De sympathieke kok heeft overigens nóg een grote wens: koning Willem-Alexander naar Chapéu Mangueira lokken. Volgens zijn leverancier Heineken overweegt hij komende dagen een bezoek aan Bar do David. "Dat zou de maand compleet maken", glimt de Braziliaan.

Maar bovenaan de verlanglijst staat Bolt, die zich vooralsnog schuilt houdt in een hotel in het noorden van de stad. "Logisch dat hij nu geen tijd heeft. Nadat hij goud heeft gewonnen, huldigen we hem hier. Al driehonderd kinderen uit de wijk hebben zich gemeld om hem te ontvangen."

David Bispo

dinsdag, augustus 02, 2016

Land der toekomst?

Column uit De Telegraaf van vandaag.
-------------------------------------------------------------------------
Het boekje 'Brazilië: een Land der Toekomst' stamt alweer uit 1909. De Nederlandse schrijver N.R. De Leeuw had niet voorzien dat het ruim een eeuw later nog actueel zou zijn. Het blijft aanmodderen met de potentieel rijke Zuid-Amerikaanse reus. Cynici noemen Brazilië inmiddels het 'eeuwige land der toekomst'.

Au, dat steekt. Brazilië wil opstoten in de vaart der volkeren. Lokale machthebbers breken zich van oudsher het hoofd over een snelle manier.

Zo wilden ze de oude hoofdstad Rio ombouwen tot een tropisch Parijs in de tijd van De Leeuw. Grote delen van het koloniale centrum maakten plaats voor art nouveau en brede boulevards. De Braziliaanse elite leerde Frans en lokale madams paradeerden met de laatste mode uit De Lichtstad. Rio bleef intussen gewoon Rio: vies, extreem ongelijk en aartscorrupt.

Nog een poging. Eind jaren vijftig was het president Kubitschek die zich voornam om het motto op de Braziliaanse vlag ('Orde en vooruitgang') waar te maken. Hij stampte uit het niets een futuristische hoofdstad uit de grond. Maar ook Brasília werd een stad met moderne architectuur en ouderwetse derdewereldkwalen.

Begin deze eeuw zou de toekomst dan eindelijk aanbreken. De economie groeide flink door de hoge grondstofprijzen en Brazilië kreeg het WK en de Olympische Spelen toegewezen. "We zijn nu een land van de eerste categorie”, jubelde president Lula na de bekendmaking door het IOC.

Er verrezen stadions van 'allereerste wereldkwaliteit'. Er zou een hypermoderne kogeltrein komen tussen de grootste steden São Paulo en Rio. De olympische gaststad bouwde een megalomaan Museum van Morgen en tuigde de sloppenwijken op met dure kabelbanen.

Het huiswerk bleef weer grotendeels liggen. Het Braziliaanse basisonderwijs bungelt nog steeds in de staart van de mondiale vergelijkingslijstjes. De helft van de huishoudens zit zonder riolering. Brazilië blijft een reus op lemen voeten.

Afvalrace naar Rio

Uit De Telegraaf van vandaag.
--------------------------------------------------------------------
Blubberwegen, wegblokkades, klapbanden, ziekten; na een afvalrace van 6500 kilometer tuft een stoet stokoude Volvo's vandaag olympisch Rio binnen. De groep van dertig Nederlanders, die drie weken geleden van start ging in de Surinaamse hoofdstad Paramaribo, is opgelucht dat de roadtrip er bijna op zit.

"Het was zwaarder dan verwacht", vertelt organisator Olaf Hendriksz. "Tijdens onze testrit vorig jaar was de regentijd veel droger in het Amazonegebied."

De deels oranje gekleurde karavaan, waaronder cultauto's als de Katterug en de Volvo P1800 Coupe, kreeg duizend onverharde kilometers voor de wielen. Vooral de modderwegen in het binnenland van Guyana vielen de Volvo's zwaar. "We deden twaalf uur over een etappe van 235 kilometer", zegt een andere rallyrijder, Marcel Bayer uit Utrecht.

Modderweg in Guyana

Via twee moeizame grensovergangen werd de noordpunt van Brazilië bereikt. Daar haakten de oudste deelnemers, een avontuurlijk 79-jarig echtpaar, af met een klapband. Een deel van de overblijvers werd vervolgens ziek tijdens een vierdaagse boottrip tussen de Amazonesteden Manaus en Humaitá.

Terug op de weg in de ruige westelijke deelstaat Rondônia vormden boze indianen het volgende obstakel. De lokale Enawene blokkeerden, gewapend met pijl en boog, de doortocht door hun reservaat. "Logisch dat ze niet stonden te juichen langs de weg. Er zijn bij de aanleg een hoop indianen doodgeschoten", aldus de groep die uiteindelijk mocht doorrijden na het betalen van tol.

Verder werd de karavaan allerhartelijkst in het uitgestrekte Braziliaanse binnenland. "Veel Brazilianen gingen naast ons rijden om foto's te maken. We kregen zelfs een opgestoken duim van de wegenpolitie die ons had aangehouden. Je hoeft maar 'Holanda' te zeggen en Brazilianen beginnen te lachen. Ongelooflijk hoe goed onze naam hier is."

De laatste etappe (Ouro Preto-Rio) voert over de Estrada Real, een oude diamant- en goudroute uit de koloniale tijd. "Ik denk dat nog één of twee auto's de finish niet halen", vertelt Hendriksz voorafgaand. "De tegenslag maakt sommige deelnemers wel kribbig. Maar in Rio gaan we lekker genieten van de Spelen. We worden woensdag ontvangen in het Holland Heineken House."

Een van de Volvo's

maandag, augustus 01, 2016

Column Schone Schijn

Uit De Telegraaf van vandaag.
----------------------------------------------------------------------------
Het Braziliaanse Portugees staat bol van de speelse uitdrukkingen. Zo is rond de Olympische Spelen het zinnetje 'para inglês ver' ('om aan de Engelsen te laten zien') in zwang. Vrij vertaald: 'mooi weer spelen voor buitenlanders'.

De oorsprong ligt in de negentiende eeuw. Onder zware druk van Groot-Brittannië tekende Brazilië in 1831 het verbod op transatlantische slavenhandel. In praktijk gingen de Brazilianen er vrolijk mee door. Decennialang speelde de slavenhaven Rio mooi weer voor de agressief controlerende Britse marine.

Anno 2016 begint het gephotoshopte Rio even buiten het internationale vliegveld (Galeão). Op de snelweg naar de toeristenwijken valt de rioolgeur van de Guanabarabaai weliswaar niet weg te moffelen. Maar de mistroostige sloppenstad Maré ligt keurig uit zicht achter kleurige olympische posters op kogelvrije geluidsmuren.

Je kunt er komende weken bovendien relatief vlot langs rijden. Rio kondigt speciale feestdagen en langere schoolvakanties af vanwege de Spelen. Ook dankzij exclusieve olympische rijstroken zullen bezoekers er weinig van merken dat Rio volgens TomTom de op drie na meest dichtgeslibde stad ter wereld is.

Daarnaast rijdt, andermaal exclusief voor de olympische familie, een nieuwe metro van een toeristenwijk (Ipanema) naar het hart van de Spelen (Barra). Zelfs een groezelige treinlijn naar Rio's arme buitenwijken is opgeknapt. Tenminste op het traject naar het tweede olympische cluster, Deodoro.

Eenmaal voorbij de stadions voor hockey en paardrijden is het snel gedaan met de schone schijn. Terwijl wanhopige verkopers de wagons op en neer lopen met lauwe yoghurt en wattenstaafjes komt het ene na het andere haveloze station voorbij.

Dieptepunt is de sinistere halte Tancredo Neves, op 33 stops ten westen van het centraal station (Central). Via een gat in de perronmuur verkoopt de lokale drugsbende coke en crack aan passagiers. De uitgang van het station is een tippelplek voor deels minderjarige prostituees. Toeristen zijn er in geen velden of wegen te bespeuren.

zondag, juli 31, 2016

Spelen in Rio's afvoerput - Nederlander organiseert Olympische tegenhanger voor Rio's allerarmsten

Uit De Telegraaf van vandaag.
-------------------------------------------------------------------------------------
Een kleine week voor de Olympische Spelen werden gisteren Favela Games georganiseerd voor de achterbuurten van Rio. "De echte Spelen leven hier nauwelijks", vertelt de Rotterdamse initiatiefnemer Robert Smits (58) in een beruchte favela (Antares) op veertig kilometer van Copacabana. "De stadions liggen ver weg en de kaartjes zijn duur voor arme Brazilianen. Daarom organiseren we een tegenhanger voor Rio's schaduwkant."

Bijna een kwart van de 6,5 miljoen inwoners van de strandmetropool woont in de wijken waar het aan alles ontbreekt. De voorselecties waren dan ook streng: er was gisteren slechts plek voor 350 jonge deelnemers.

Ze streden in vijf sporten om de medailles: voetbal, volleybal, atletiek, handbal en tafeltennis (ofwel 'pingie-pongie'). De Braziliaanse vechtdans capoeira deed mee als demonstratiesport.

"Het goud op de honderd meter is voor mij. Ik ben de Bolt van Antares", bluft Cauan (12) voorafgaand terwijl een groepje zwaarbewapende drugssoldaten van een afstandje toekijkt. "Het toernooi leeft heel erg", zegt middenvelder Kayky (12) van het lokale voetbalteam enthousiast. "Er is hier verder niks te doen."

Het olympische voetbalteam van Favela Antares

De Olympische Spelen hebben een forse impact op Antares. Volgens Smits, met zijn hulpstichting (REMER) al vijfentwintig jaar actief in de marge van Rio, wordt de wijk in de aanloop naar mega-evenementen overspoeld door straatkinderen en daklozen.

"Antares is het afvoerputje van Rio. De gemeente heeft hier een opvang die altijd volloopt als er veel toeristen in de stad zijn. Er wordt een verordening gebruikt om verslaafden tot opname te dwingen. Negentig procent van de straatkinderen is aan crack." Ook het lokale openbaar ministerie trok eerder aan de bel over de dumppraktijen.

Voor berichten dat Rio's militaire politie straatkinderen systematisch zou executeren, is daarentegen geen enkel bewijs. Smits: "Dat is grote onzin. Kijk, er is sprake van sociale schoonmaak en dat is heel kwalijk. Maar die verhalen over moordpartijen kloppen echt niet."

Om Antares naast medailles een blijvende olympische erfenis mee te geven, gaan de opbrengsten van de Favela Games naar een nieuw sportveld. REMER runt daarnaast al een lokale school en een uitzendbureau om jongeren een alternatief te bieden voor de drugshandel.

In Antares hebben kinderen niet veel meer om mee te spelen dan houten geweertjes en op straat gevonden troep

zaterdag, juli 30, 2016

Rio lijkt klaar voor de Spelen

Uit De Telegraaf van vandaag.
---------------------------------------------------------------------------
Rio lijkt op de valreep klaar voor de Olympische Spelen. Na de noodreparaties aan het olympisch dorp wordt vandaag de nieuwe metro geopend naar het hart van het evenement. Stiekem heeft de failliete gaststad best zin in het 17-daagse feest dat vrijdag losbarst. "Brazilië kan wel een opkikker gebruiken."

Het is in Copacabana alsof D-day in aantocht is. Een marineschip waakt voor de kust over de badgasten op het beroemde strand. Op de naastgelegen boulevard wemelt het van de soldaten. Overvliegende helikopters en straaljagers completeren de massale aanwezigheid van het Braziliaanse leger.

"Ik heb me nog nooit zo veilig gevoeld in Rio", begroet Alex Gonçalves (36) de komst van 22.000 soldaten in de stad van 6,5 miljoen inwoners. De carioca (inwoner van Rio) zit tegen zonsondergang op een terrasje met zijn smartphone. "Gewoonlijk is dat vragen om beroofd te worden. Nu even niet. Heerlijk."

Even verderop leggen werklieden de laatste hand aan het beachvolleybalstadion. Enkele weken geleden spoelde hier nog een lijk aan, de zoveelste smet op de € 11 miljard kostende Spelen. Zika, oplaaiend geweld, fatale ongelukken, de mislukte schoonmaak van de stadsbaai, een zware politieke en economische crisis; zelden werd een olympische voorbereiding door zo veel slecht nieuws overschaduwd.

Ook de aanleg van de metrolijn, die de toeristenwijk Ipanema verbindt met de olympische buurt Barra, verliep allesbehalve soepel. De deelstaat Rio ging mede door dit project (prijskaartje: € 2,8 miljard, twee keer duurder dan begroot) financieel kopje onder. Een noodkrediet van de Braziliaanse regering bood onlangs redding. De stations tussen begin- en eindpunt zijn echter nog niet bruikbaar tijdens de Spelen. De metro rijdt komende weken alleen voor de olympische familie en kaartjeshouders.

Het komt het humeur van de cariocas allemaal niet ten goede. Volgens een onderzoek van Rio Como Vamos (Rio Hoe Gaat Het Met Ons) wil bijna zes op de tien inwoners de stad verlaten. In 2011, toen de lokale economie de wind nog mee had door de hoge olieprijs, was dat slechts een kwart een van de bevolking.

Natalia Dias (l) en Alana Peixoto voor viphotel Copacabana Palace

Toch gelooft ruim zestig procent in een succesvol verloop van de Spelen. Het optimisme is gestoeld op de organisatie van eerdere mega-evenementen. Zowel Rio-92, de Pan-Amerikaanse Spelen (2007) als het WK Voetbal (2014) verliep immers zonder grote problemen.

"Kijk, dit zijn de eerste Spelen in Zuid-Amerika. Planning is nu eenmaal geen sterk punt van dit continent. Maar improviseren kunnen we als de beste", weet Luis Rodrigues (59), een lokale glazenmaker die net kaartjes heeft gekocht voor het beachvolleybal. "Het is natuurlijk een veel te dure grap voor ons land. Na de Spelen zal blijken waarom. Dan rollen de corruptieschandalen weer uit de kast. Maar deze ervaring pakt niemand ons meer af."

Rio mag in mineur zijn, tegen een mooi feestje zegt de carnavalsstad uiteindelijk geen nee. De kaartverkoop voor de Spelen begint op stoom te komen. Volgens de organisatie ging inmiddels ruim tachtig procent van de tickets van de hand. Voetbal is uiteraard het meest in trek in het País do Futebol.

"Ik heb er erg veel zin in. Zo'n evenement maak je maar één keer van dichtbij mee", zegt Natalia Dias (20). De lokale architectuurstudente neemt, gehuld in een string, wat selfies bij de olympische ringen tegenover het viphotel Copacabana Palace. "En het is een grote kans om geld te verdienen", valt haar vriendin Alana Peixoto (20) bij. "Brazilië kan zo'n opkikker wel gebruiken."

Het gastland verwacht zo'n half miljoen buitenlandse toeristen voor de Spelen. Hotels in Rio zijn ondanks de olympische prijsstijgingen voor 98 procent volgeboekt. Volgens de boekingssite Kayak doet een kamer in een driesterrenhotel gemiddeld vierhonderd dollar tussen 5 en 21 augustus.

Zelfs het centrum van Rio, voorheen weinig populair bij toeristen, scoort een bezettingsgraad van ruim negentig procent. Het is het stadsdeel dat naast Barra het meest profiteert van de stadsvernieuwing in het kader van de Spelen.

"Dit was een paar jaar geleden nog een ruïne", vertelt de Noorse scheepsarchitect Andre Risholm (29) genietend van het winterzonnetje op het centrale Praça Mauá. Het nieuwe museumplein van Rio vormt het hart van het opgeknapte havengebied (Porto Maravilha). Waar voorheen crackverslaafden het straatbeeld bepaalden, flaneren nu toeristen over de pier achter het futuristische Museum van Morgen. Een nieuwe 'sneltram' sjokt voorbij de geurige eettentjes op de Olympische Boulevard. Voormalige pakhuizen worden ernaast versierd met grote graffitikunstwerken.

Graffiti's langs de Olympische Boulevard

De haven is komende weken de verzamelplek voor bezoekers zonder kaartjes. Er komt een groot scherm om de wedstrijden te volgen en er zijn dagelijks optredens en vuurwerkshows. "Het wordt vast héél geslaagd", voorspelt de Scandinavische expat. "Ik ben wel bang voor wat erna gebeurt. Rio is de laatste tijd erg onveilig. Ik werd twee weken geleden nog overvallen op Copacabana. Dat was voor de komst van het leger."

De Braziliaanse strijdkrachten blijven volgens plan tot het einde van de Paralympische Spelen in september. Daarna staat Rio's noodlijdende politiekorps, dat afgelopen maanden amper salarissen en benzine kon betalen, er weer alleen voor.

Gevreesd wordt dat lokale autoriteiten de zogeheten 'vredespolitie' zullen wegbezuinigen. Deze veegde sinds de toewijzing van het WK (2007) en de Spelen (2009) zo'n kwart van de ruim duizend sloppenwijken schoon. Maar mede door de geldnood nam het geweld recentelijk weer toe in de gepacificeerde favelas.

"Iedereen verwacht dat ze vertrekken na de Spelen," sombert Kissa Chaves (14). De welsprekende tiener woont in Favela Mangueira, een sloppenheuvel pal tegenover het Maracanãstadion waar de openingsceremonie plaatsvindt. Chaves: "Dan neemt de drugsbende de boel weer over. Dan zijn we terug bij af."

Kissa Chaves met op de achtergrond het Maracanã

donderdag, juli 28, 2016

São Paulo proeftuin voor UberCopter

Uit De Telegraaf van vandaag
-------------------------------------------------------------------------------------
Uber gebruikt de helikopterstad São Paulo als proeftuin voor een online luchttaxidienst. Waar tot voor kort alleen vips per heli reisden om de eeuwige files te ontwijken, is dat door UberCopter nu ook voor gewone Brazilianen weggelegd.

De keus voor São Paulo lijkt logisch. De dichtgeslibde megastad telt ruim vierhonderd helikopters, er is zelfs een exclusief luchtruim voor gereserveerd. Maar door de economische crisis staat de dure helivloot steeds vaker werkeloos aan de grond. Uber en partner Airbus proberen via lagere prijzen nieuwe klanten aan te boren.

Tijd voor een test. We openen de app om een trip te boeken van het stadscentrum naar het lokale Nederlandse consulaat. Via een paar tikjes op de mobiel is de UberCopter geregeld. Een medewerker belt binnen twee minuten om de bestelling te bevestigen. Kosten: 68 euro, inclusief vervoer naar de dichtstbijzijnde opstijgplek.

De gehoopte tijdwinst vervliegt echter algauw op weg naar een militair vliegveld (Campo de Marte). De Ubertaxi doet door de middagspits veertig minuten over het ritje van amper zes kilometer. Uber is sinds kort legaal in São Paulo maar de chauffeurs zijn - anders dan reguliere taxirijders - niet welkom op de snelle busbanen.

Bij aankomst op Campo de Marte komt de vaart erin. De helikopter staat al in de startblokken achter een hangar. Een paar minuten later scheren we over een woud aan wolkenkrabbers richting het consulaat.

Piloot Aline Maia (29) legt intussen uit hoe UberCopter de markt op zijn kop zet. Zelf werkt de Braziliaanse blondine voor Helimarte, een van de drie lokale luchttaxidiensten die Uber inschakelt. "Onze klanten waren gewoonlijk zakenmensen of autoriteiten. Nu komt twee derde binnen via Uber. Vaak zijn het mensen die voor het eerst in een helikopter zitten."

Helimarte rekent Uber zijn gangbare, veel hogere tarieven voor de vluchten. De Amerikaanse vervoersbemiddelaar legt het verschil bij om de markt te verkennen. "Alleen de landing kost al 115 euro", weet Maia. Ze parkeert met militaire precisie op een hoteldak op loopafstand van het consulaat. "Uber zal de prijzen uiteindelijk moeten verhogen. Maar het kan vliegen echt toegankelijker maken. Het zorgt voor efficiënter gebruik van de vloot."

Zo is het mogelijk om vlucht en kosten te delen met maximaal vier andere passagiers. Minder handig is dat UberCopter nog maar negen van de ruim tweehonderd opstijg- en landingsplekken gebruikt in de stad van twintig miljoen inwoners. Er wordt gewerkt aan uitbreiding van het aantal locaties, laat Uber weten.

Voorlopig is de UberCopter naast dagjesmensen vooral populair bij reizigers naar de vliegvelden van São Paulo. Een rit van het centrum naar de internationale luchthaven (Guarulhos) kost algauw twee uur tijdens de spits. "Met de heli doe je er twaalf minuten over", zegt Mariana, een enthousiaste lokale gebruiker. De UberCopter naar Guarulhos kost 115 euro, zo'n 2,5 keer meer dan een taxi.

Helikopterpiloot Aline Maia

vrijdag, juli 22, 2016

Oorlog in gespleten olympische baai

Uit de krant van vandaag.
------------------------------------------------------------------------
"De wereld ziet in augustus maar één kant van de Guanabarabaai", zegt Alexandre Anderson (45). De Braziliaanse visser dobbert in zijn houten bootje achter de imposante Rio-Niteróibrug. Het dertien kilometer lange bouwwerk splijt de schitterende stadsbaai volgens hem in twee werelden.

Vóór de brug liggen de bekende plaatjes van de Suikerbroodberg, het Flamengostrand en de chique Gloria-jachthaven waar de Olympische zeilwedstrijden worden gehouden. Een vloot 'ecoboten' van de gemeente is al druk bezig met het opvissen van drijvend afval rond het parcours. "Maar het vuil áchter de brug kan niemand wat schelen", mokt de welsprekende visser. "Aan deze kant is het oorlog."

Het mag een wonder heten dat Anderson nog leeft. Hij is voorzitter van de Vereniging van de Mannen van de Zee (Ahomar), een vissersverbond tegen de oprukkende petrochemische industrie in de dikke bil van de baai.
Sinds Ahomar in 2009 de aanleg van een gaspijpleiding wist te blokkeren, werden vijf vissers vermoord. "Allemaal achter de brug. Twee werden vastgebonden in het water gegooid", rouwt de 'caiçara' (oorspronkelijke bewoner van de Braziliaanse zuidkust).

Twee andere vissers verdwenen spoorloos. Ook Anderson was doelwit van een reeks aanslagen, zelfs in de periode dat de politie hem vierentwintig uur per dag bewaakte. Hij toont twee littekens van kogelwonden.

"Ik heb geluk gehad. Petrobras is een machtige vijand", vervolgt hij laverend tussen megatankers van het staatsoliebedrijf en toeleveranciers. Het water ruikt naar kerosine. Een schip loost een onbestemde vloeistof. Vanuit de verte nadert een patrouilleboot.

Alexandre Anderson

"Dat zijn particuliere beveiligers van de bedrijven. Ze dragen geen uniform, wel een wapen. Als je geluk hebt krijg je een waarschuwing. Als je pech hebt, schieten ze je boot lek." De patrouille laat de pottenkijkers echter ongemoeid, mogelijk omdat de buitenlandse journalist aan boord is gespot.

Petrobras ontkent betrokkenheid bij de moorden. Zeker is dat de visstand decimeerde sinds de baai begin deze eeuw werd omgetoverd in een logistiek knooppunt voor de offshore-industrie. Het aantal vissers is sindsdien gedaald van circa twintigduizend naar vierduizend.

Hun hoop op een grote schoonmaak in de aanloop naar de Olympische Spelen bleek ijdel. De organisatie beloofde het IOC zuivering van tachtig procent van Rio's rioolwater in 2016. Die doelstelling is inmiddels uitgesteld tot 2030.

"We hebben alleen maar last van de Spelen", zegt Andersons rechterhand Kleber Garcia (49) bij het Ahomar-kantoor in Magé, een ruige stad in de uithoek van de baai. "Er komen nu nog meer tankers en platforms achter de brug te liggen. Ze moeten uit het zicht blijven van toeristen."

Wat de vissers momenteel wél in de kaart speelt, is het enorme corruptieschandaal rond Petrobras. De bouw van een megaraffinaderij (Comperj) aan de baai loopt flinke vertraging op door de crisis bij de oliereus.

"De groei van deze industrie wordt de dood van onze baai", vreest Anderson. Het verzet heeft volgens de taaie Braziliaan ook een religieuze component. "Caiçaras stammen af van de tupi-indianen. De baai was heilig voor onze voorvaderen. We geven de strijd niet op."

maandag, juni 20, 2016

Nederlanders in Rio laconiek over failliet Olympische gaststad

Uit De Telegraaf van vandaag.
-----------------------------------------------------------------------------------
Een trieste primeur voor Rio: de Olympische Spelen worden voor het eerst georganiseerd in een failliete gaststad. Ook lokale Nederlanders lijden onder de vrijdag afgekondigde 'financiële noodtoestand'. Maar ze verwachten dat bezoekers van de Spelen er weinig van zullen merken. "Het wordt gewoon één groot feest."

"Zorg wel dat je goed bent verzekerd", drukt Rio-kenner Hanno Ponder toeristen op het hart. De crisis veroorzaakt een "drama" in de (gratis) openbare ziekenhuizen, weet de oud-voorzitter van de Nederlandse Vereniging die er al zeventien jaar woont. Bedden, medicijnen, verband; aan alles is een tekort. "Je moet dus op private zorg kunnen terugvallen als er iets gebeurt. En die is duur in Brazilië."

Ook andere publieke sectoren liggen deels plat door wanbeleid en de val van de olieprijs. Leraren staken al maanden. De politie werkt door geldgebrek op halve kracht. "Rio is als een gastheer die bezoek krijgt terwijl zijn huis in brand staat", wordt in Brazilië gezegd over de ongelukkige timing van de Spelen.

Het nooddecreet is bedoeld om de crisis een paar maanden in toom te houden. Het levert Rio deze week een spoedlening op van de Braziliaanse regering. Zo kunnen achterstallige salarissen worden betaald om protesten rond de Spelen te voorkomen.

Ook is het krediet nodig voor de nieuwe metrolijn naar het grootste Olympische complex (Barra). De regering zegt Rio bovendien extra steun van het leger toe in augustus. De soldaten worden ingezet op toeristisch gevoelige plekken.

Lokale Nederlanders zagen de criminaliteit afgelopen maanden toenemen maar voorspellen een veiliger Rio tijdens de Spelen. "Al moet je altijd op je spullen letten in dit soort landen met grote verschillen tussen arm en rijk", vertelt de lokale krokettenbakker Ruben Weishut.

"Maar je kunt je afvragen wat vervelender is. Een keer gerold worden of continu vrezen voor een aanslag? De kans op dat laatste is kleiner in Rio dan op het EK in Frankrijk. Brazilië is tot dusver geen doelwit voor terroristen."

De Haagse snackleverancier van het lokale Holland Heineken House wijst er verder op dat bijna alle Olympische stadions zijn opgeleverd. "Ook de zorgen om zika lijken me overdreven. Niemand in mijn omgeving is daar bang voor. Het wordt gewoon een groot feest in augustus."

Ondernemen is momenteel echter een lastig verhaal in de noodlijdende strandmetropool. Weishut merkt dat Braziliaanse klanten minder besteden aan kroketten en bitterballen. Ponder heeft als consultant in onder meer de olie- en gasindustrie een "zuur jaar achter de rug. Alle projecten worden uitgesteld door de economische en politieke onzekerheid."

Ook het Amsterdamse bedrijf Good Hospitality Group wordt gedwarsboomd door de lokale crisis. De exploitant van drijvende hotels zou tijdens de Olympische Spelen aanmeren in Rio maar moest onlangs een streep zetten door dat plan. "Erg balen want we zijn er vier jaar mee bezig geweest", zegt ceo Marten Dresen. "Het is door de slechte economische situatie niet meer rendabel om de boot naar Brazilië te varen."

zaterdag, juni 18, 2016

Gringo achter de tralies

Uit De Telegraaf van vandaag.
---------------------------------------------------------------------------
Na zijn arrestatie in Rio in 2011 werd Alexander Aronson (42) in de gevangenis onthaald als de 'Escobar van de Lage Landen'. "Ik dacht dat ik droomde. Ik kopstuk van een drugsbende? Ik was in Brazilië om te kitesurfen!"

We ontmoeten de Amsterdammer in de Ismael P. Sirieiro-gevangenis in Niterói, Rio's zusterstad aan de overkant van de Guanabarabaai. Het zware Zuid-Amerikaanse gevangenisleven is hem niet aan te zien. Hij oogt gezond en gespierd.

"Ik doe veel oefeningen. Het is beter om hier geen verslagen indruk te maken", vertelt Gringo, de bijnaam van de enige buitenlander op de vleugel. Zijn celgenoot, een moordenaar, zegt vriendelijk gedag tijdens de lunch op de binnenplaats.

Aronson kent Brazilië van jongs af. Zijn Braziliaanse vader neemt hem, dan reeds gescheiden van zijn Nederlandse moeder, op vakantie mee naar Rio's beroemde stranden. "Ik leefde toen in een luxe bubbel van dure hotels. Een heel ander Brazilië dan ik hier meemaak", vertelt de voormalig assistent-accountant van KPMG.

Na die baan trekt de Nederlander een tijdje naar Zuid-Amerika. Hij werkt daar onder meer als financieel adviseur voor een bedrijf in Buenos Aires. Vanuit de Argentijnse hoofdstad maakt hij in 2009 een uitstapje naar de surfstad Florianópolis in het zuiden van Brazilië. Kitesurfen is inmiddels uitgegroeid tot zijn grote passie. Maar de Braziliaanse politie merkt dit achteraf aan als een drugsgerelateerde reis.

Hetzelfde geldt voor een trip naar het noordoostelijke surfdorp Pipa met zijn Nederlandse vriendin. "We boekten die reis last minute op Schiphol", licht Aronson toe. "Ik ging liever naar Cancún maar zij mocht kiezen."
Eind 2010 krijgt Aronson relatieproblemen. Hij gaat daarna nog twee keer alleen naar Florianópolis en Rio. "Om te surfen en uit te waaien. Ik zat niet lekker in mijn vel en wilde nadenken over de toekomst."

Alexander Aronson in de studiezaal van de gevangenis


Rond carnaval 2011 komt hij op de radar van de Braziliaanse federale politie. Aanleiding is zijn regelmatige telefonische contact met twee Braziliaanse surfvrienden, Tomas en Roy. Beiden worden al een tijdje door de politie afgeluisterd op verdenking van drugshandel.

In een gesprek met de Nederlander rept Roy over het regelen van 'barmannen en obers', codetaal voor drugskoeriers. 'Daar gaan we het nog over hebben', reageert Aronson volgens de politie.

De transcriptie klopt niet, stelt hij. "Op de tap is duidelijk te horen: 'Daar hebben we het al over gehad'. Kijk, het was heel stom dat ik om ging met die jongens. Ze waren heel aardig maar ik wist dat ze met drugs bezig waren. Ik wilde daar alleen niets mee te maken hebben."

Bij zijn arrestatie in juni 2011 heeft hij opnieuw de schijn tegen. Aronson zit in Rio nietsvermoedend in een restaurant met Tomas en twee van diens kennissen. Bij het verlaten van het restaurant werkt de politie het viertal tegen de grond. Even later ontdekken de agenten honderdtachtig gram wiet in de auto van een van de kennissen.

Maar dat is niet de reden voor de aanhouding, zo hoort Aronson pas een dag later via een medewerker van het consulaat. De Nederlandse 'xtc-koning' is het brein achter een twaalfkoppige drugsbende, koppen lokale media. Hij zou smokkelaars met coke naar Nederland sturen en laten terugvliegen met xtc. "Het voelde alsof ik knock-out werd geslagen. Ik had geen idee waarop dat was gebaseerd."

Later blijkt dat hij wordt gelinkt aan een xtc-transport van Schiphol naar Brazilië in mei 2011. Een Braziliaanse smokkelaar loopt op het vliegveld van Belo Horizonte tegen de lamp met 30.000 pillen. Hij heeft een lijstje met tien telefoonnummers op zak, waaronder dat van Roy. De politie concludeert dat zijn Nederlandse vriend eigenaar is van de drugspartij, al zegt de smokkelaar hem niet te kennen.

Aronson wordt in eerste instantie niet verhoord over deze verdenking. De politie vindt geen drugs of een ander bewijs van betrokkenheid op zijn Braziliaanse verblijfadres. Wel wordt zijn in beslag genomen pinpas intussen leeg getrokken.

Ook dwingt een gewapende agent hem om papieren te tekenen, wat hij in eerste instantie weigert omdat er geen melding wordt gemaakt van zijn kitesurfspullen. "Het enige wat klopte, waren mijn personalia", treurt Aronson die uiteindelijk zwicht voor de loop van een geweer en zijn handtekening zet.

De Ismael P. Sirieiro-gevangenis te Niterói

Pas na zestien maanden voorlopige hechtenis in Rio's beruchte Ary Franco-gevangenis kan hij voor de rechtbank zijn zegje doen. Tevergeefs. Aronson krijgt de zwaarste straf van de twaalf verdachten: vijftien jaar cel wegens internationale drugshandel en bendevorming. "Ik weet niet of je schuldig bent of niet", voegt de rechter mondeling toe. "Het is in dit soort zaken moeilijk om direct, doorslaggevend bewijs te vinden."

Volgens Aronsons Nederlandse advocaat Frans Nederstigt rammelt het bewijs aan alle kanten. De aanklacht is gebaseerd op slechts negen telefoontaps die volgens hem creatief zijn geïnterpreteerd. "Zo erkent de rechter in het vonnis dat sprake is van andere 'gringos' in het onderzoek. Toch worden alle verdachte verwijzingen naar een 'gringo' in gesprekken van medeverdachten in Aronsons schoenen geschoven. Ook erkent de rechter in het vonnis dat er sprake is van illegaal tappen. Precies op het moment waarop Aronson voor het eerst in het politiedossier opduikt."

Diverse medeverdachten zijn inmiddels op vrije voeten of veroordeeld tot een flink lagere straf. Het cassatieverzoek en een klacht van de Nederlander liggen onderwijl al jaren stof te happen. Bewijzen kan hij het niet, maar de echte kopstukken van de bende zouden worden bevoordeeld dankzij familiebanden met hoge justitiefunctionarissen. "Gringo is slechts de zondebok," zo klinkt het nu in de gevangenis.

Onlangs had hij voor het eerst een meevaller. Een andere rechter beloonde het goede gedrag van de Nederlander met overplaatsing naar een minder streng gevangenisregime. Hij kan werken en studeren in een leslokaal. Na een examen werd de ijverige boekenwurm zelfs toegelaten tot één van de beste lokale universiteiten. Anders dan Brazilianen kan hij daar geen colleges volgen omdat hij als buitenlandse gevangene geen verblijfsvergunning heeft.

Zijn familie smeekt hem een zogeheten WOTS-verzoek te doen om de rest van zijn straf in Nederland uit te zitten. De strijdlustige gevangene ziet dat niet zitten. "Daarmee zou ik schuld erkennen. Ik wil mijn recht halen."

De recente vrijlating van Romano van der Dussen in Spanje gaf hem nieuwe hoop. "De veroordeling voor 'bendevorming' zal wel overeind blijven door de foute contacten. Maar ik moet af van het etiket 'drugscapo'. Dan kan ik snel vrij komen. Een avondje in het Holland Heineken House tijdens de Olympische Spelen, wat zou dat mooi zijn."

*De namen van de veroordeelde surfvrienden Tomas en Roy zijn uit veiligheidsoverwegingen gefingeerd.

woensdag, juni 15, 2016

Opslag te midden van bezuinigingen

Uit Elsevier van deze week.
---------------------------------------------------------------------------------
Het middagjournaal staat aan in kapsalon Val in hartje São Paulo. De Braziliaanse kapper Nader El Kak luistert hoofdschuddend naar het laatste nieuws uit de hoofdstad Brasília.

'Weet je wie we daar nodig hebben?', vraagt de kalende dertiger retorisch. 'Een nieuwe Lampião!'

'Olielamp' (1898-1938) was een beruchte bandiet uit het Braziliaanse noordoosten. Volgens de overlevering stal hij van de rijken en gaf hij aan de armen. "De oligarchie moet een lesje worden geleerd", vervolgt El Kak terwijl hij verbeten doorknipt. Zijn klant houdt de schaar argwanend in de gaten via de spiegel. "Zonder geweld verandert er nooit iets daar."

De 'paulistano' maakt zich onder meer kwaad over een flinke opslag voor federale ambtenaren en rechters. Vooral de timing zet kwaad bloed. Veel Brazilianen raken werkloos of leveren salaris in door de zware recessie (bijna acht procent krimp in twee jaar).

Zo raken de lonen in de afgelegen hoofdstad steeds verder losgezongen. Het inkomen in Brasília ligt 2,5 keer boven het landelijke gemiddelde. Federale ambtenaren zitten in de top van de inkomenspiramide met hun banen voor het leven.

Interim-president Michel Temer moet fors bezuinigen wegens het torenhoge begrotingstekort (elf procent in 2015). Maar snijden in eigen vlees is er nauwelijks bij in het peperdure Braziliaanse machtscentrum.

De opslag wordt verdedigd door te wijzen op de hoge inflatie (ruim zeven procent). "Als ik de inflatie doorreken, raak ik mijn klanten kwijt. Iedereen zit krap momenteel", klaagt El Kaks baas Edvaldo Satunino.

De migrant uit het binnenland van Pernambuco, de arme semi-woestijn waar Lampião huishield, hanteert al jaren hetzelfde tarief. Een knipbeurt kost vijfentwintig real voor heren, zo'n zes en een halve euro.

Waarom moest Rousseff nu écht weg?

Uit de krant van afgelopen zaterdag.
--------------------------------------------------------------------
De Braziliaanse republiek trilt op haar grondvesten. Een kleine maand na de voorlopige afzetting van president Dilma Rousseff wankelt de interim-regering alweer.

Opvolger Michel Temer wordt zwaar in verlegenheid gebracht door een reeks gelekte telefoontaps. Vier kopstukken van zijn centrumpartij (PMDB) hinten daarin op de ware reden voor het dumpen van Rousseff. Dat zou niet zozeer zijn gegaan om geknoei met de begroting als wel om de 'fout' dat ze corruptiebestrijders liet begaan.

De PMDB'ers, zelf verdachten in het onderzoek naar miljardenzwendel bij staatsbedrijf Petrobras, klagen dat de complete politieke elite wordt weggevaagd. "We hebben een nieuwe regering nodig om het bloeden te stoppen", oppert een vertrouweling van Temer. Zelfs zijn latere anticorruptieminister zinspeelt op het saboteren van de corruptiebestrijders.

De Braziliaanse procureur-generaal eiste arrestatie van het viertal wegens obstructie van justitie. Eén van hen is de senaatsvoorzitter die in augustus de definitieve stemming over Rousseffs afzetting moet leiden.

Dat niemand veilig is voor de kruistocht van de nieuwe generatie Braziliaanse aanklagers blijkt ook uit de val van de 'Japanner van de Federale Politie'. De stoere agent van Aziatische komaf kreeg een cultstatus door tientallen corrupte politici en zakenmannen geboeid af te voeren maar belandde deze week zelf achter de tralies wegens smokkelpraktijken.

De valse start van Temer, die al twee ministers verloor door de onthullingen, biedt Rousseff een strohalm. Enkele senatoren die haar vorige maand tijdelijk uit het zadel wipten, onder wie Romário, overwegen over te lopen bij de beslissende stemming. Met een paar extra stemmen is haar mandaat gered.

Maar intussen dreigt ook Rousseff weg te zakken in het moeras van corruptie. Een aanstaande klikdeal tussen justitie en bouwmagnaat Marcelo Odebrecht legt een nieuwe bom onder Brasília. Deze reeds veroordeelde oud-directeur van Odebrecht, het grootste bouwconcern van Zuid-Amerika, kent de promiscue banden tussen politiek en zakenleven als geen ander.

Hij wil volgens lokale media onder ede verklaren dat Rousseff hem persoonlijk om een illegale donatie van $3,5 miljoen vroeg tijdens de verkiezingscampagne van 2014. Ook de PMDB vreest het 'mitrailleureffect' van een loslippige Odebrecht, zo blijkt uit de afgeluisterde gesprekken.

Nu beide regeringen steeds meer lood om oud ijzer lijken, groeit de roep om nieuwe verkiezingen. Rousseff is daar voorstander van, Temer niet.

Column Vertrouwen

Uit De Telegraaf.
--------------------------------------------------------------------------------
De vader van mijn Braziliaanse vriendin heeft een probleem. Hij wordt een jaartje ouder (65) en kampt met een angstaanjagend lege pensioenpot.

Aan zijn staat van dienst ligt het niet. Hij is een bekende opiniepeiler. Hij heeft een eigen bedrijfje en werkt keihard.

Zijn makke is alleen dat hij erg goed van vertrouwen is. Dat zal wel te maken hebben met zijn brave Scandinavische achtergrond. Zijn Zweedse vader emigreerde in de jaren vijftig naar São Paulo voor een baan op de lokale Scania-fabriek.

Het is in ieder geval een eigenschap die hem moeilijkheden bezorgt in Brazilië. Zijn vertrouwen in mondelinge afspraken wordt keer op keer beschaamd. Een zakenpartner ging er met zijn revenuen vandoor. Werknemers stappen met malle claims naar de rechter.

Hij dreigt door al die fratsen tot zijn graf te moeten werken. Rijksambtenaren ontvangen dan wel droompensioenen, een bejaarde zelfstandige zonder spaarpot mag creperen in de Braziliaanse verzorgingsstaat.

Gelukkig levert de economische crisis hem veel werk op. Zijn bedrijfje biedt ook software die armlastige overheden een smak geld kan opleveren. Zo koppelt hij gegevens van burgers om uitkeringsfraude tegen te gaan.

Het blijkt vooral in het arme noordoosten gangbaar dat dode Brazilianen nog steeds pensioen krijgen uitgekeerd. De nabestaanden melden het overlijden niet en steken de poen in eigen zak.

Ook het ontduiken van de ozb is er een populaire bezigheid. De Zweedse Braziliaan ging met de stofkam door het kadaster van een provinciehoofdstad. Met hulp van Google Street View merkte hij dat tachtig procent van de braakliggende terreinen wel degelijk was bebouwd. De gemeente krijgt miljoenen extra in het laatje door zijn controle.

Noodlijdende steden staan intussen in de rij voor zijn trucje. Zo maakt hij dankzij zijn sjoemelende landgenoten misschien toch nog een klapper op zijn oude dag.

zondag, juni 05, 2016

Vlak voor de Spelen is de geweldige stad vooral gewelddadig

Uit De Telegraaf van zaterdag.
--------------------------------------------------------------------------
Twee maanden voor de start van de Olympische Spelen zit Rio in haar maag met groeiend geweld. Het aantal moorden en berovingen nam dit jaar sterk toe.

Afgelopen week kreeg het imago van de Cidade Maravilhosa (Geweldige Stad) een extra knauw door de massaverkrachting van een zestienjarig meisje. Dat gebeurde in een drugsbolwerk op een paar kilometer van Deodoro, het Olympische complex voor onder meer hockey, paardrijden en schieten.

Zorgelijk is dat de lokale autoriteiten daarnaast hun grip verliezen over de zogeheten 'gepacificeerde' favela's. Rio doet sinds de toewijzing van het WK (2007) en de Spelen (2009) een poging tot ordeherstel in de marge van de stad. De 'vredespolitie' bezet momenteel een kwart van de ruim duizend sloppenwijken.

Op papier tenminste. "Ze hebben nog maar een paar van die wijken écht onder controle. Verder is de vredespolitie een wassen neus geworden", zegt Robert Smits (58), een Rotterdammer die sinds vijfentwintig jaar straatkinderen opvangt in Rio.

Zijn stichting (REMER) heeft een kantoor op de gepacificeerde Morro da Providência, de oudste (1897) favela van de stad. Hij kan de heuvel naast het centrale treinstation echter nauwelijks meer op door schietpartijen tussen de politie en de terugvechtende drugsmaffia. "Het gaat helemaal mis. Ik heb in al die jaren niet eerder zo'n puinhoop gezien in Rio."

Robert Smits met op de achtergrond de Morro da Providência

Afgelopen donderdag werd de vredespolitie van Cidade de Deus (Stad van God), een sloppenstad bij het Olympisch dorp, aangevallen door schietende drugscriminelen.

Volgens Smits is het vredesoffensief overhaast verlopen onder druk van de sportevenementen. "Kwantiteit kwam boven kwaliteit. Het zijn te veel wijken om te controleren. De vredespolitie krijgt te weinig steun. Die jonge agenten zijn wandelende schietschijven voor zwaarbewapende drugssoldaten."

Ruim veertig dienders werden dit jaar vermoord in Rio. Salarisachterstanden vergroten de frustratie bij het korps. De deelstaat Rio waar de lokale politie onder valt, is blut door vooral de lage olieprijs. Agenten klagen over een gebrek aan benzine, ongeschikte munitie en het uitblijven van beloofde bonussen.

Veiligheidswethouder José Beltrame, die dit jaar een half miljard euro moet bezuinigen, krijgt vanwege de crisis extra versterking van het Braziliaanse leger tijdens de Spelen. Hij kondigde deze week aan dat naast 47.000 agenten maar liefst 38.000 soldaten komen waken over de verwachte half miljoen toeristen en tienduizend atleten.

"Het zal in augustus wel loslopen", voorspelt Smits. "Bendes weten dat ze zich dan koest moeten houden. Ze doen het in hun broek voor de elitetroepen die bij de ingang van gevaarlijke wijken worden neergezet."

zondag, mei 15, 2016

Medellín méér dan Escobar

Uit De Telegraaf van zaterdag.
--------------------------------------------------------------------------------------
Op vakantie naar de stad van Pablo Escobar, de vroegere moordhoofdstad van de wereld? Is dat wel zo'n goed plan? Ja! Medellín bloeide na de dood van de beruchte drugskoning op tot een van de leefbaarste metropolen van Zuid-Amerika. Tegenwoordig is het grootste gevaar dat je verliefd wordt op de Stad van de Eeuwige Lente.

Strand, zee, Inca-ruïnes; Medellín mist het allemaal. Maar de Colombiaanse Andesstad van 3,7 miljoen inwoners is wel een plek waar je je snel op je gemak voelt.

Het begint al bij aankomst in de noordelijke busterminal. Hartelijke locals verdringen zich om de bezoekers op weg te helpen. Niet om iets te verkopen maar uit pure gastvrijheid. Het ritueel herhaalt zich op het naastgelegen metrostation Caribe.

Vandaar zoeven we in een moderne metro langs de kolkende Medellín-rivier naar de wijk El Poblado. Ons hostel blijkt gunstig gelegen in de groene buurt. Op loopafstand ligt een gezellige verzameling salsabars en restaurants.

Medellíns metro (credit: Alcaldia de Medellín)

De eerste wandeling voelt veilig en is na een paar dagen puffen aan de loeihete Caribische kust een verademing in Medellíns mild tropische klimaat. Op straat regent het vriendelijke knikjes. "Bienvenidos!" (welkom), roept een local spontaan.

De goede sfeer, ofwel 'buena onda', hangt overal in de stad. De Colombianen lijken oprecht blij met toeristen. Tot een jaar of tien geleden kwamen er door drugs- en guerrillageweld immers amper buitenlanders in hun land.

We merken soms wel dat de sfeer bekoelt als we over het pijnlijke verleden beginnen. Vooral het oprakelen van Escobar maakt praatgrage 'paisas' (locals) plots kort van stof.

Om toch meer te weten te komen, boeken we een dag later een heuse Escobartour. We kiezen voor een bedrijfje (PaisaRoad) dat bekend staat om zijn informatieve en confronterende excursies.

"We zouden deze geschiedenis het liefst vergeten", begint gids Paula (30) te vertellen in een busje vol gringo's. "Maar buitenlanders denken bij Medellín nu eenmaal eerst aan Escobar. We kunnen het verhaal beter zelf vertellen dan Hollywood", aldus de Colombiaanse die duidelijk geen fan is van Narcos, de populaire Netflix-serie die dit jaar een vervolg krijgt.

Gokken op cavia's in het centrum van Medellín

Voor de eerste stop rijden we een rustige woonwijk in. We stappen uit voor het witte Monaco-gebouw, een van de vijfhonderd panden die Escobar alleen al in Medellín bezat. Hij gebruikte vastgoed om zijn drugsmiljarden wit te wassen. "Zijn gebouwen waren wit ter ere van de cocaïne," weet Paula.

Het was op deze plek waar in 1988 de zwartste periode van Medellín werd ingeluid. Het rivaliserende Calikartel verklaarde Escobar de oorlog met een bomaanslag op het Monaco-gebouw. In de krankzinnige vijf jaar die zouden volgen, werden zo'n zeshonderd terreuraanvallen en dertigduizend moorden gepleegd.

Het busje zet koers naar het oude hoofdkwartier van het Medellínkartel. Dít witte gebouw werd opgeblazen door Los Pepes, afkorting voor De Slachtoffers van Pablo Escobar. De meedogenloze maffiabaas kreeg steeds meer vijanden.

"Iedereen die hem dwarszat kreeg de kogel. Rechters, journalisten, komedianten, ministers. Elke familie kent wel iemand die door Escobar is gedood. Het is een open wond voor Medellín", treurt de betrokken gids nu hoorbaar geëmotioneerd.

De volgende 'attractie' van de bizarre tour dient zich alweer aan. Het is het huis waar Escobar in 1993 zelf de dood vond na een lange klopjacht door leger en politie. Het wordt even stil in het busje als er wat schokkende foto's rondgaan. Militairen poseren op het dak van het huis triomfantelijk met het doorzeefde lijk.


Toch had Escobar ook veel bewonderaars. De 'Robin Hood paisa' liet hele woonwijken bouwen voor arme Colombianen. Zijn grafsteen op de begraafplaats Jardines Montesacro (Heilige Bergtuinen) is voor sommige latinos daarom een bedevaartsoord. "Voor mij blijft hij altijd de baas", zegt Don Federico, een onberispelijke Colombiaan die het graf schoon houdt op de mooie groene heuvel.

Op de terugweg naar het hostel begint Paula ons een beetje op de zenuwen te werken. Ze steekt de ene na de andere gitzwarte monoloog af over Colombia. Corruptie, drugs, geweld; alles is en blijft kommer en kwel. Er wordt met geen woord gerept over de opleving van Medellín in de 21e eeuw.

Voor een meer evenwichtige kijk is Real City Tours een aanrader. De rondleidingen zijn makkelijk te boeken via de site. Al gauw blijkt dat onze gids Carolina (28) wel oog heeft voor het nieuwe Medellín dat onlangs de officieuze Nobelprijs voor Stadsplanning won.

Don Federico bij het graf van El Patrón

Ze neemt de groep op sleeptouw naar een centraal plein waar criminelen vroeger vrij spel hadden. Tegenwoordig wordt er 's avonds volop geflaneerd tussen een woud van kleurige lantaarnpalen. Locals kunnen er gratis huurfietsen krijgen of voorstellingen zien in een grote bibliotheek.

Het centrum blijkt bol te staan van dit soort creatieve stedelijke vernieuwing. Zo ligt even verderop het Blotevoetenpark waar loonslaven komen mediteren in hun lunchpauze.

Daarnaast zijn er allerlei levendige markten waar regionale specialiteiten worden verkocht, zoals exotisch fruit, textiel en heerlijke koffie. Wie nog wat dieper in de lokale cultuur wil duiken, kan zijn tanden zetten in een gefrituurde cavia. Op straat wordt ook gegokt op een soort roulettespel met de arme knaagdieren.

Onze favoriete plek in het centrum is Plaza Botero. Het lommerrijke kerkplein staat vol met de bekende mollige beelden van de gelijknamige kunstenaar uit Medellín. Bij een bezoek aan het Museo de Antioquia blijkt ook zijn schilderwerk een lust voor het oog. Vooral het doek La Muerte de Pablo Escobar, waarop de vadsige drugskoning sneuvelt in een kogelregen, maakt indruk. Daarna kun je vanaf het museumterras mensen kijken op het krioelende plein. Het Laboratório de Café serveert onderwijl vers gemalen koffie.

Een dag later pakken we op eigen houtje de metro naar de rand van Medellin. We willen de kabelbanen testen die afgelopen tien jaar de hooggelegen volkswijken hebben ontsloten. Vanaf metrostation Azevedo zweven we met een van deze 'Metrocables' geruisloos de vallei uit.

Boven stappen we na een schitterend uitzicht over op een toeristische kabelbaan die nog een paar kilometer doorzweeft over de bossen buiten Medellín. Het eindpunt ligt in een natuurpark (Parque Arvi) waar locals rondwandelen en kamperen in de frisse berglucht.

Een andere buitenwijk die een bezoekje waard blijkt, heet Comuna 13. Dit sloppencomplex achter metrostation San Javier gold decennialang als 'no go area'. Pas in 2012 wist het Colombiaanse leger het criminele bolwerk te veroveren op stedelijke guerrillagroeperingen.

Comuna 13 (credit: Alcaldia de Medellín)

De opgeknapte buurt staat sindsdien wereldwijd in de belangstelling van planologen. De blikvanger zijn zes roltrappen die dwars door het steile labyrint kronkelen. Ze werden afgelopen jaren aangelegd om de zware klim te verlichten voor tienduizenden bewoners.

"Het leven is erg verbeterd door de roltrappen," vertelt roltrapcoach John (25), een local die onwennige gebruikers terzijde staat. "Daardoor zorgen bewoners ook zelf beter voor de omgeving", aldus de Colombiaan die meewerkt aan de talrijke kleurrijke graffiti's in de wijk.

Er gaat een kabelbaan vanaf metro San Javier maar het is handiger om voor het station een van de groene busjes te pakken. Vraag naar de 'escaleras eléctricas'; de oertrotse bewoners leiden je graag rond. Buena onda!

John met zijn werk in Comuna 13
--------------------------------------------------------------------------------------
Hacienda Nápoles

Een Afrikaanse safari in Zuid-Amerika? Het kan allemaal in magisch Colombia.

Op vier uur ten oosten van Medellín ligt Escobars landgoed Hacienda Nápoles. Speciaal voor toeristen is het tegenwoordig een curieuze mix van musea, waterattracties en een dierenpark.

De extravagante drugskoning werkte op zijn luxueuze optrekje druk aan de Colombiaanse biodiversiteit. Escobar liet allerlei Afrikaans wild invliegen, zoals nijlpaarden, olifanten en zebra's.

Enkele nakomelingen van de 'narcohippo's' houden wonderwel stand op de Hacienda. Er zijn meer Afrikaanse dieren te zien. Het Escobarmuseum geeft achtergrondinfo over de surreële plek. Escobars eigen stierenvechtarena is omgetoverd tot een Afrikaans museum.
--------------------------------------------------------------------------------------
Colombiaanse cuisine

Medellín staat bekend om zijn bruisende nachtleven. Wie voor het stappen een stevige bodem wil aanleggen, kan terecht in de horecawijk El Poblado. Een van de beste restaurants van Colombia is El Cielo van sterkok Juan Manuel Barrientos. Hij schotelt wisselende menu's voor met tot zestien 'smaakervaringen'.

Het in het centrum gelegen Alambique biedt originele recepten uit de Colombiaanse keuken. Verderop serveert La Hacienda de beste 'bandeja paisa' van Medellín. Het zware nationale gerecht is een potpourri van calorierijke ingrediënten, van bonen tot gebakken banaan. Genoeg brandstof dus om tot de vroege uurtjes rumba en salsa te dansen.
--------------------------------------------------------------------------------------
Reiswijzer

Rechtstreekse vluchten van Nederland naar Medellín zijn er niet. KLM vliegt met één overstap via Bogotá of Panama-Stad, in samenwerking met respectievelijk Avianca en Copa Airlines. Prijzen voor een retour beginnen bij 700 euro.