zaterdag, december 19, 2015

Als kerstman de crisis door

Uit de krant van vandaag.
-------------------------------------------------------------------------------------
Artur Vettorazzo (61), een van de negen miljoen werklozen in noodlijdend Brazilië, kreeg een depressie na het verlies van zijn baan als schoonheidsspecialist. Zijn baard kleurde letterlijk grijs van de zorgen over zijn toekomst.

"Dat bleek een geluk bij een ongeluk", lacht de inwoner van São Paulo die zijn dip inmiddels te boven is. "Een tijdje terug sprak een kind me aan op straat. 'Bent u de Kerstman?', vroeg het wijzend naar mijn baard. Dat bracht me op een idee."

Vettorazzo volgde afgelopen maand een speciale cursus voor kerstmannen. De bijscholing trok door de zware recessie (rond 4%) in het gastland van de Olympische Spelen 40% meer deelnemers dan vorig jaar.

Artur Vettorazzo

Ze hopen als Papai Noel (Kerstman) nog iets van het magere jaar te redden. "Je kunt er in anderhalve maand 1250 tot 2250 euro mee verdienen", vertelt organisator Silvio Ribeiro (66) in zijn kantoor vol rood witte pakken en cadeaus.

Lang niet alle deelnemers zijn echter geschikt, weet de bekendste kerstman van Brazilië. Ribeiro geeft de cursus al 39 jaar. Bij zijn vak komt veel meer kijken dan je baard laten staan en overtuigend 'ho ho ho' roepen. "Je hebt er kennis en charisma voor nodig. Maar door de crisis komen er veel gelukszoekers op af. Ze missen die kwaliteiten. Ze benaderen de cursus als een willekeurige sollicitatie."

Ook jonge, magere en donkere cursisten moet Ribeiro teleurstellen. "Niet dat ik vooroordelen heb. Voor mijn part is de Kerstman blauw of geel", zo haast de buikige Braziliaan zich te zeggen. "Als hij maar een traditionele outfit draagt. Punt is dat klanten het niet accepteren. Omdat kinderen niet gewend zijn aan een donkere kerstman."

Papai Noel Silvio Ribeiro

De kwestie ligt, net als het zwartepietendebat in Nederland, gevoelig in het vroegere slavenland. Een lokale antidiscriminatieclub dreigde Ribeiro jaren geleden met een aanklacht. Hij zou in een interview hebben gerept over een 'veto' voor donkere en Aziatische kerstmannen. "Dat was me in de mond gelegd. Ik heb geen enkel bezwaar maar shoppings wel."

De luxueuze kooptempels van São Paulo horen bij de belangrijkste opdrachtgevers van O Bom Velhinho (Het Goede Oudje), de Braziliaanse bijnaam van de Kerstman. Door het ruime aanbod kunnen ze dit jaar echter streng en zuinig selecteren, zo merkt Vettorazzo.

Hij vindt zijn tijdelijke beroep weliswaar "heel leuk", een vetpot is het nog niet. Om op te vallen in de ongunstige markt, probeert de Braziliaan nog meer op de Kerstman te lijken. "Ik laat mijn baard doorgroeien. En ik wil iets dikker worden. Ik heb diabetes en moet een beetje oppassen met overgewicht. Maar voor de feestdagen kan er tijdelijk wel een paar kilo bij."

donderdag, december 03, 2015

Indianen cruciaal voor klimaat

Uit De Telegraaf van vandaag.
------------------------------------------------------------------------------------
Indianen vinden dat ze onterecht aan de zijlijn staan bij de klimaattop in Parijs. "Wij zijn de beste beschermers van bos en klimaat", roepen ze op hun schaduwtop in de Franse hoofdstad.

Een Amerikaanse milieustudie zette hun claim deze week kracht bij. Volgens het Woods Hole Research Center ligt 168 gigaton CO2 opgeslagen bij indianen in het Amazonebassin, Midden-Amerika, Congo en Indonesië. Dat is 20% van de wereldvoorraad in tropische bossen en ruim drie keer meer dan de jaarlijkse uitstoot op aarde.

Luchtfoto's van Brazilië, goed voor 60% van het Amazonewoud, illustreren de cijfers. Indianenreservaten zijn doorgaans te herkennen aan de contouren van het oerbos. Zo vormt het Xingu-reservaat een enorme oase van groen in het hart van het land, omringd door sojaplantages en andere kaalslag.

Braziliaanse boeren en mijnbouwers knagen echter aan de grenzen van de reservaten. Ze lobbyen via het Congres voor een omstreden grondwetwijziging. Deze zou niet-indianen het recht geven om bepaalde reservaten te ontginnen. Ook wil het conservatieve Congres zo een stokje steken voor het afbakenen van nieuwe indianengebieden.

Ontbossing neemt weer toe

De Braziliaanse regering belooft in Parijs een 43%-reductie van de uitstoot van broeikasgassen in 2030 (ten opzichte van 2005). Het leeuwendeel daarvan moet komen van de strijd tegen illegale houtkap. Dit mag in 2030 nergens meer voorkomen in het Amazonegebied.

Maar het laatste jaar nam de ontbossing juist flink toe (16%). Na een jarenlange daling ging er in twaalf maanden een lap bos plat ter grootte van Friesland.

"We hebben een nieuwe strategie nodig" (tegen ontbossing), erkent milieuminister Teixeira. De regering, die in Parijs pleit voor een wettelijk bindend klimaatakkoord, stuurt extra controleurs naar de Amazone. De indianen komen tot hun verdriet niet voor in het Braziliaanse klimaatplan.

dinsdag, november 24, 2015

Argentinië richt blik op Europa

Profiel uit de krant van vandaag.
---------------------------------------------------------------------------------
Argentinië slaat af naar rechts. De liberale miljonair Mauricio Macri won de presidentsverkiezingen zondag met een kleine voorsprong op Daniel Scioli, de kandidaat van de links populistische Kirchner-clan die het land afgelopen twaalf jaar regeerde.

Macri (56) is de zoon van een Italiaanse bouwmagnaat uit Buenos Aires. De ingenieur klimt voor zijn dertigste op naar de top van het familiebedrijf. In 1991 besluit hij de politiek in te gaan als een ontvoering door corrupte politieagenten hem bijna fataal wordt. Zijn vader redt hem na twaalf dagen door betaling van zes miljoen dollar losgeld.

Macri verzacht zijn imago van rijkeluiszoontje als voorzitter van de populaire voetbalclub Boca Juniors (1995-2007). Mede dankzij zijn successen met de volksclub wordt hij in 2007 gekozen tot burgemeester van Buenos Aires.

Zijn eerste daad is het ontslaan van duizenden spookambtenaren. De oorlogsverklaring aan de machtige peronistische vakbonden levert hem vergelijkingen op met Nicolas Sarkozy. Net als zijn Franse voorbeeld kiest Macri voor 'zero tolerance' tegen criminelen. Ook als president belooft hij een keiharde aanpak van het groeiende drugsgeweld in het ooit veilige Argentinië.

Verder zal hij de aan banden gelegde verkoop van dollars vrijgeven. De Argentijnse reserves zijn opgedroogd door de haperende economie maar burgers bewaren een veelvoud aan dollars onder hun matras. Macri wil hun wantrouwen wegnemen via lagere inflatie, minder corruptie en transparant beleid. Ook mikt hij op een terugkeer op de buitenlandse kapitaalmarkten via een deal met de resterende schuldeisers van het Argentijnse bankroet in 2002.

Over de grens ziet Macri meer heil in warme banden met Brazilië, Europa en de VS dan met de antiwesterse huidige bondgenoten Iran, Rusland en Venezuela. Dit laatste land wordt als het aan hem ligt uit de Mercosur gewipt als het zijn politieke gevangen niet vrijlaat. Daarnaast maakt hij zich hard voor een handelsakkoord tussen het Zuid-Amerikaanse blok en de EU.

De voortvarende porteño (inwoner van Buenos Aires) heeft als president wel een handicap. Zijn coalitiebeweging Cambiemos (Laten we veranderen) vormt een minderheid in het Argentijnse parlement. Macri zal dus zaken moeten doen met de oppositie.

El nuevo presidente (bron: Wikipedia)

Toneelstukjes

Column uit De Telegraaf van gisteren.
------------------------------------------------------------------------------
Peter Picavet (59) kan smakelijk vertellen over toneelstukjes op het vliegveld van Natal. De kwieke Zeeuw runt sinds 2003 een reisbureau in de Braziliaanse strandstad, waar sinds kort weer Nederlandse vakantievluchten landen na een onderbreking van een jaar.

"Eerst zie je een koppel ontroerd afscheid nemen in de vertrekhal. Zij Braziliaans, hij buitenlands. Op een gegeven moment roept de dame: 'Boarding time, boarding time!' Ze heeft haast want op de inkomende vlucht zit haar volgende vriendje."

Tijd voor akte twee. Ze frist zich even op in het toilet en spoedt zich naar de aankomsthal om de andere gringo in de armen te vallen. "Je gelooft het niet maar het gebeurt echt", lacht Picavet.

Hoe meer vriendjes hoe meer zakgeld, is het idee. "Ik ken hier meisjes die vijf gringo's tegelijk hebben. Ze sturen elke maand euro's op", vertelt een Nederlandse restauranthouder in de omgeving van Fortaleza, de andere charterbestemming in het zonovergoten Braziliaanse noordoosten.

Soms overlappen de buitenlandse bezoekjes elkaar. "Dan belt zo'n meisje mij om te vragen of Pietje of Klaasje in het restaurant zit. Als ik zo'n jongen waarschuw, geloven ze me meestal niet. 'Mijn vriendin is echt anders hoor', zeggen ze dan."

Een derde Nederlander vertelde me enkele jaren geleden over zijn ervaringen in apotheken in Fortaleza. "Daar lieten lokale dames hun armen of benen in het gips zetten. De foto's stuurden ze naar hun geliefden. Om de volgende dag bij Western Union weer een fortuintje te ontvangen uit Nederland, Italië, Portugal of Noorwegen."

Toch wonderlijk dat Europese mannen erin trappen en hun zuurverdiende centen overmaken. Vrouwen uit het arme noordoosten zijn gemiddeld niet hoog opgeleid maar acteren kunnen sommigen als de beste.

zondag, november 22, 2015

Pipa: een tropisch Scheveningen

Artikel uit De Reiskrant van gisteren.
-------------------------------------------------------------------------------------
Zon, strand, gezelligheid, natuur, dolfijnen; Pipa heeft het allemaal. Sinds kort biedt het hipste plaatsje van het Braziliaanse noordoosten ook mountainbiketochten met Nederlandse gidsen. We verkenden een van de routes langs imposante oceaankliffen, weelderig regenwoud en vissersdorpjes vol couleur locale.
-------------------------------------------------------------------------------------
"Wacht, ik doe nog wat druivensap in je bidon. En je banden kunnen nog wel een beetje extra lucht gebruiken." Onze gids Peter Picavet (59), een energieke Zeeuw die in 2003 naar Brazilië emigreerde, houdt er duidelijk van om zijn fietstochten tot in de puntjes voor te bereiden.

De fanatieke wielrenner - hij was ooit Europese top in de duatlon (fietsen en hardlopen) - verkende afgelopen jaren alle paden in Pipa's wijde omgeving. Nu vinden Peter en twee lokale fietsvrienden, Frank Reus (41) en Jelle Knijff (41), het tijd om samen toeristen op sleeptouw te nemen.

Onze tocht kent een hobbelig begin op de Portugese klinkers van de centrale Avenue van de Dolfijnbaai. Het valt in de sfeervolle hoofdstraat op dat de ramen open staan bij sommige geparkeerde auto's, een goed teken. Anders dan in grote steden in het noorden van Brazilië zit het in Pipa met de veiligheid wel snor.

"Pipa is voor mij het Braziliaanse Scheveningen", zegt Jelle, die hier in 2008 een Bed en Breakfast begon met zijn vrouw en zich niet meer ziet verhuizen. "Het is een hippe badplaats geworden. Toch houdt het iets van de charme van een vissersdorp. Hoogbouw is bij voorbeeld verboden."

Vissende kids in Pipa

De fietsroutes rond Pipa zijn geheel 'off road' te doen. Maar vandaag smokkelen we de eerste zeven kilometer over asfalt vanwege de straffe tegenwind. Verkeer is er nauwelijks op het glooiende weggetje tot aan Sibaúma, een voormalig vluchtoord van weggelopen slaven waar we een zandpad onder de wielen krijgen.

Even buiten het dorp laten locals bij een rivierstrand zien dat Brazilianen weten hoe ze een feestje moeten bouwen. Wij vinden het nog wat vroeg voor barbecueën en volksdansen. In de naastgelegen garnalenkwekerij tanken we bij met wat glazen verse maracujá, passievruchtsap. Wie wel wil lunchen, kan zich in het restaurant (Camarão na Fazenda) uitleven op de garnalen uit de omliggende vijvers.

We delen het pad vanaf hier alleen nog met paarden, ezels en wandelaars. Het slingert verder door Atlantisch regenwoud met plukklare mango's, kokosnoten en bananen aan de bomen. De route doorkruist even later alweer een van de vele suikerrietplantages in de regio, waaraan een bloedig stukje Nederlands verleden kleeft.

Passage door de suikerrietvelden

Op een plantage bij het volgende dorp, Barra de Cunhaú, moordden Nederlandse soldaten en indianen namelijk een kerk vol lokale katholieken uit tijdens een zondagmis in 1645. De zogeheten Martelaren van Cunhaú werden in 2000 zalig verklaard door Paus Johannes Paulus II.

De zwarte bladzijde in de geschiedenis van Nederlands-Brazilië (1630-1654) maakt het onthaal niet minder hartelijk in het pittoreske dorp. Zeggen dat je uit Holanda komt is bij de supervriendelijke dorpelingen gelijk goed voor een glimlach en een opgestoken duim.

"De mensen hier zijn eenvoudig, ongecompliceerd. Dat vind ik het mooie aan het noordoosten van Brazilië," zegt gids Peter. We lurken een kokosnoot leeg in een bar bij de hemelsblauwe riviermonding en nemen afscheid van onze amigos in Barra de Cunhaú.

Wie de hele dag neemt voor de tocht en zich hier nog fit voelt, kan de rivier oversteken met een pontje. Via palmbossen beland je bij de Formosa-baai en de Coca-Cola-kreek. Als beloning voor dertig kilometer extra trappen wacht daar een heilzaam bad in het lauwe colakleurige water, dat stijf staat van de ijzer- en jodiumdeeltjes.

Even verderop pakken wij een ander pontje dat tussen mangrovewouden terug naar Sibaúma vaart. Na wat pittige klimmetjes door rul duinzand - pas op in de afdalingen want afstappen is een paar keer onvermijdelijk - voelt de overgang naar de harde ondergrond van de Chapadão (Grote Klif) als een verademing.

Met de fiets op het pontje

De warme föhn blaast nu vol in de rug en we suizen op een veilig afstandje langs het ravijn. In de diepte gaan kitesurfers los op de woeste golven en met een beetje geluk zie je zeekoeien en schildpadden. De kliffen eindigen bij het hartvormige Praia do Amor, volgens kenners een van de tien mooiste stranden van de 7400 kilometer lange Braziliaanse kust.

Gids Frank op de Chapadão

Terug in de straten van Pipa merken we dat de Brazilianen nog niet helemaal gewend zijn aan fietsers in verkeer. Hun nodeloze getoeter werkt flink op de zenuwen. "Het is niet kwaad bedoeld", weet Frank. "De fiets is net aan het opkomen in Brazilië. Automobilisten weten niet wat ze met je aan moeten. Dat maakt het zo lekker dat je rond Pipa van de weg kunt blijven."

Hoog tijd voor een welverdiende caipirinha. De Tribus Bar van Frank en zijn Braziliaanse vrouw blijkt 's avonds een van de hotspots in de levendige hoofdstraat. Jonge surfers, oude hippies en families met kinderen flaneren losjes door elkaar. Het leuke aan Pipa is dat de bezoekers net zo divers zijn als de mogelijkheden voor een geslaagde vakantie.
-------------------------------------------------------------------------------------
Reiswijzer

Go Brazil (www.gobrazil.nl) vliegt in samenwerking met Cabo Verde Airlines (flytacv.com) op elke vrijdag van Amsterdam naar Natal (Pipa), met een tussenstop op de Kaapverdische Eilanden. Terugvluchten ook op vrijdag. Bij andere maatschappijen is gewoonlijk twee keer overstappen vereist. Natal heeft sinds het WK een nieuw vliegveld dat onhandiger ligt voor Pipa-gangers. De afstand is nu honderd kilometer en kan worden afgelegd per taxi (70 euro) of busje (15 euro).
-------------------------------------------------------------------------------------
Fietsexcursies

De Nederlandse gidsen bieden meerdere routes met diverse afstanden en moeilijkheidsgraden. De beschreven tocht (Pipa-Barra de Cunhaú-Pipa) is 32 kilometer lang. Wie doorrijdt naar de Coca-Cola-kreek komt iets boven de zestig uit. De fietsen worden geregeld. Zorg zelf voor zonnebrand en hoofdbedekking.

Eén van de uitzichtspunten rond Pipa

De prijs is 35 euro per persoon bij een groep van minimaal vier personen (inclusief fietshuur en gids). Bij minder personen is de prijs op aanvraag.

Meer info bij Peter Picavet van Brazil Sun Travel (info@brazilsuntravel.com), Jelle Knijff (enseadadosgolfinhos@gmail.com) en Frank Reus (frankreus@hotmail.com).

Zie voor tips en routes ook: www.pipa.com.br/bike
-------------------------------------------------------------------------------------
Voordelig eten en slapen

Brazilië is weer goedkoop door het wegzakken van de lokale munt. Nu een euro vier real doet, kun je in Pipa prima lunchen voor vijf euro. Ook goede restaurants - en Pipa heeft culinair aardig wat te bieden voor zo'n klein plaatsje - zijn betaalbaar. Onze aanraders zijn Aprecié (fusion, topchef), Rola Peixe (Spaanse visgerechten) en Pan e Vino (Italiaans, geen pizza).

Prima opties om te overnachten zijn Hotel Pipa Ocean View (vierster met gezellige zwembadbar, dichtbij het centrum, kamers vanaf 60 euro, zie www.pipaoceanview.com), Casa Sunset (mooi gelegen villa op een klif boven een lagune op zeven kilometer van Pipa; de Nederlandse gastheer Mike is te bereiken via info@casasunset.com) en Pousada Enseada dos Golfinhos (bed en breakfast bij het centrum, op tien minuten lopen van de dolfijnbaai, zie www.pousada-pipa.com)

Hotel Pipa Ocean View

dinsdag, november 10, 2015

Column over rentenieren in Brazilië

Uit De Telegraaf.
-------------------------------------------------------------------------------------
In weinig landen is rijk zijn zo gunstig als in Brazilië. Een vermogenstaks kent het land niet. Successierechten zijn er een schijntje (gemiddeld 5%). En de van oudsher hoge rente maakt rijken slapend rijker.

Ik heb sinds een paar jaar een Braziliaanse bankrekening om een graantje mee pikken. Een netto rendement van 12,5% per jaar stemt toch vrolijker dan verdampend spaargeld op een Nederlandse rekening. Er kleeft nauwelijks tot geen risico aan. Al moet gezegd dat ook de inflatie niet mals is dit jaar (9%).

De rente is een van de motoren achter de enorme ongelijkheid in Brazilië. Meer vermogende rekeninghouders krijgen nóg hogere percentages. Het maakt dat renteniers goede zaken doen bij de huidige recessie, die de rente heeft opgedreven.

João met de pet wordt daardoor juist keihard geraakt. Bijna twee derde van de Braziliaanse huishoudens staat rood, soms tegen woekerrentes die oplopen tot boven 400% per jaar. De amper opgeklommen middenklasse valt voor een deel terug in armoede door werkloosheid en bezuinigingen.

Intussen doet het luxe segment goede zaken. Veel Braziliaanse autofabrieken draaien op halve kracht door haperende verkoopcijfers maar die van A-merken als Audi en BMW zitten juist in de lift.

Dure restaurants in 's lands miljonairshoofdstad São Paulo zijn weken van tevoren volgeboekt. Het chicste winkelcentrum Shopping Cidade Jardim, waar superrijken met de helikopter kunnen parkeren om boodschappen te doen, meldt een stijgende omzet in volle sambacrisis.

Meer last hiervan hebben luxe Europese winkelstraten als de P.C. Hooft in Amsterdam. In het buitenland gaven vermogende Brazilianen afgelopen jaar een stuk minder uit door het instorten van de Braziliaanse munt. Ze slaan hun zoet verdiende reals nu liever stuk in eigen land.

maandag, november 09, 2015

Guerrillero wordt paardentherapeut

Uit De Telegraaf .
---------------------------------------------------------------------------------
De Colombiaanse regering en de FARC mikken op een definitieve wapenstilstand voor kerst. Nu de langverwachte vrede nabij is, doemt een volgende horde op. Hoe stapt de guerrilla over naar het burgerleven na een halve eeuw vechten in de Zuid-Amerikaanse jungle?

De FARC telt naar schatting nog zo'n achtduizend strijders en twaalfduizend koks, verplegers en ander ondersteunend personeel. Uit een recente enquête blijkt dat hen een kil onthaal wacht na het gehoopte vredesakkoord.

Een meerderheid van de Colombianen zegt geen oud-guerrillero te dulden als buurman (51%) of schoonzoon (72%). Werkgevers staan niet te springen om kandidaten met zo'n dubieuze levensloop.

"De afkeer is groot", vertelt Israel García vanuit de oerwoudstad Villavicencio. De veertiger, een voormalige logistiek medewerker van de FARC, is een van de duizenden guerrilleros die al voor de vrede uit de strijd stapte. De overgang van bos naar stad viel hem zwaar. "Ik werd uitgemaakt voor van alles en nog wat."

Dankzij een pardonregeling van de regering kreeg García geen celstraf. Deelnemers ontvangen 150 euro per maand mits ze naar school en psycholoog gaan. Ook hebben ze eenmalig recht op 2400 euro om een zaak of studie te starten. García kocht drie paarden en schoolde zich bij tot dierentherapeut voor gehandicapte kinderen. Inmiddels staat hij financieel op eigen benen.

Volgens het Colombiaanse Agentschap voor Re-integratie (ACR) heeft iets meer dan de helft van de uitgetreden strijders - de meesten zijn ex-paramilitairen die reeds in 2003 hun wapens aan de wilgen hingen - momenteel werk. Bijna een kwart van de deelnemers raakt weer op het slechte pad.

Er klinkt kritiek op het belonen van criminelen via uitkeringen. Zonder pardon en tweede kans geen vrede, kaatst de regering van president Juan Manuel Santos. Ook de resterende twintigduizend FARC-leden kunnen tot 6,5 jaar hulp krijgen bij de opbouw van een nieuw leven. Plegers van zware misdaden die alles opbiechten, lijken weg te komen met een taakstraf.

Zo ook Sebastián Cadavid (27), een oud-guerrillero uit de straatarme cocateeltprovincie Guaviare. Zoals bijna de helft van de FARC-strijders werd hij als minderjarige gerekruteerd. "Ik had geen vader en mijn moeder was nooit thuis. De overheid was onzichtbaar in ons dorp. Ik zag de FARC als alternatief."

Op zijn dertiende inde hij afpersingsgelden, vanaf zijn vijftiende vocht hij mee in de bergen. "Daarbij heb ik moorden plegen ja. Dat hoorde erbij", zegt de Colombiaan schuldbewust.

Na zijn desertie ging Cadavid aan de slag op een cocaplantage. Toen zijn zwangere vrouw werd vermoord, vluchtte hij naar de hoofdstad Bogotá. Daar gaat het sinds kort bergopwaarts met hulp van het pardonprogramma. Hij deed een taakstraf, maakte zijn school af en scoorde een baan bij de lokale Kamer van Koophandel.

Zijn baas kent zijn verleden. "Ik ben hem dankbaar. Ik hoop dat meer werkgevers ons een kans geven."

zondag, november 01, 2015

De Spelen zijn op komst - Hoe krijgt Rio zijn stranden veilig?

Stuk dat afgelopen week verscheen op de website van Elsevier.
-------------------------------------------------------------------------------
Aan zonnige weekenden kleeft een schaduwkant in Rio. Drukte op de beroemde stranden van Copacabana en Ipanema vergroot de kans op massale overvallen, de zogeheten 'arrastões' (sleepnetten).

Groepen jonge criminelen zaaien paniek onder de badgasten en vissen in het tumult zo veel mogelijk tassen, mobieltjes en portemonnees uit het zand. Het fenomeen begon in de jaren negentig en kende recentelijk een opleving.

De berovingen komen negen maanden voor de Olympische Spelen extra ongelegen. Reden voor een grote politieoperatie in de komende zomermaanden. Ieder weekend zullen zevenhonderd agenten Rio's populaire oceaanstranden beveiligen.

De operatie is deels omstreden. De politie controleert ook buslijnen van het arme, verre noorden naar de rijke zuidelijke strandwijken. Deze bussen rijden sinds de jaren tachtig om Copacabana en Ipanema beter bereikbaar te maken voor arbeiders uit de noordelijke sloppen. Zij kunnen rond hun eigen wijken alleen terecht op de weinig aantrekkelijke stranden rond de ernstig vervuilde Guanabara-baai.

Punt is dat ook de gevreesde overvallertjes de bussen pakken. De politie zet in weekenden fuiken tussen het noorden en zuiden en pikt daarbij 'verdachte' passagiers eruit. In praktijk gaat het meestal om donkere minderjarigen zonder geld, papieren en ouderlijke begeleiding. Ze worden met hulp van sociaal werkers terug naar huis gestuurd.

'Discriminatie!,' roepen critici. Een toerist hoeft toch ook geen paspoort en volle portemonnee te laten zien om naar het strand te mogen? Lokale verdedigers van kinderrechten eisen dat de rechter een stokje steekt voor het preventief oppakken van pubers.

Ook de beladen term 'apartheid' valt in het verhitte debat. Van officiële segregatie is echter geen sprake op Rio's stranden, die juist een ontmoetingsplek zijn voor alle rangen en standen. Ook donkere sloppenbewoners frequenteren de oceaanstranden en zijn dus net zo goed slachtoffer van de 'arrastões'.

"We willen dat iedereen naar het strand kan. Of je nu dichtbij woont of ver weg", zei Rio's veiligheidschef José Mariano Beltrame ter verdediging van zijn operatie. "Dit gaat niet om racisme maar om kwetsbaarheid. Hoe komen die jongeren, slechts gehuld in een bermuda, de dag door op dertig kilometer van huis, zonder geld voor eten of drinken terwijl het veertig graden is?"

Een extra kopzorg voor Beltrame zijn jongeren uit het rijke zuiden die via sociale media de oorlog verklaren aan de boefjes uit het noorden. Tientallen vechtsporters met honkbalknuppels en boksbeugels vielen onlangs een bus aan in Copacabana. "We pikken jochies op slippers eruit die geen real op zak hebben", liet een van hen weten aan Braziliaanse media. "Natuurlijk zijn ze hier om te stelen. Dit is zelfverdediging."

De politieoperatie is ook bedoeld om eigenrichting te voorkomen. Een lynchpartij op de ansichtkaart van de stad kan Olympisch Rio helemaal slecht gebruiken.

zondag, oktober 18, 2015

Column Achterkamertje

Uit De Telegraaf.
--------------------------------------------------------------------------------
Het is voor een Europeaan vaak even wennen aan de indeling van Braziliaanse woningen. Zo lag er in mijn vorige appartement een vaag kamertje verstopt achter de keuken.

Het leek bedoeld voor een logé. Een smalle verhoging diende als bed en er zat een piepklein badkamertje bij. Bij gebruik van het toilet staken mijn benen door de deuropening.

Ook een bevriende Britse journalist zette vraagtekens bij het nut van zijn tweede badkamertje. De douchekop hing boven de wc. "Dus je moet op de wc-bril staan bij het douchen?"

De krappe achterkamertjes bleken bestemd voor een inwonende werkster. Deze luxe 24-uurshulp in het Braziliaanse huishouden is echter aan het verdwijnen.

De komische film 'Que Horas Ela Volta?', kandidaat voor een Oscar en momenteel te zien in Nederlandse bioscopen, gaat over dit fenomeen. Werkster Val woont in een donker hol achter in een villa in São Paulo. De bazin noemt haar 'bijna familie' maar ze mag bijna niks in huis.

Dan zet Vals dochter de villa op zijn kop als ze komt logeren. De studente ergert zich aan de slaafsheid van haar moeder en weigert in het hol te slapen. Ze eet brutaal mee uit de ijsbak van het gezin en duikt in het zwembad. Val ruikt aan de vrijheid en hangt uiteindelijk haar schort aan de wilgen.

Steeds minder vrouwen zijn bereid om op hun werk te wonen. Het wordt bovendien te duur voor de baas. Werksters hebben sinds deze maand dezelfde rechten als andere beroepen, waaronder een toeslag voor nachtwerk.

Het achterkamertje raakt dus overbodig. In nieuwe woningen zie je het al minder en in oude woningen wordt er een andere functie voor gezocht. Zelf heb ik er destijds maar een berghok van gemaakt.

dinsdag, september 22, 2015

Vakantietip: Mount Roraima

Uit de Reiskrant.
------------------------------------------------------------------------------
Op het drielandenpunt van Brazilië, Guyana en Venezuela ligt de mysterieuze Mount Roraima. De stokoude tafelberg (1,8 miljard jaar) inspireerde Arthur Conan Doyle tot de dinosaurusroman The Lost World. Op de platte top (2800 meter) belandde onze verslaggever in een magisch maanlandschap met bizarre rotsformaties en prehistorische flora en fauna.

Bij de briefing voor de expeditie naar Mount Roraima blijkt dat we zijn ingedeeld in een groep Jehova's getuigen. "We zijn deze reis al tien jaar aan het plannen", zegt Seung Bin terwijl we een jaloerse blik werpen op de moderne uitrusting van de zes zendelingen uit Zuid-Korea.

Zelf zijn we op de bonnefooi aangekomen in Santa Elena de Uairén. Het Venezolaanse grensstadje is de uitvalsbasis voor de klim, die vanuit Brazilië en Guyana alleen toegankelijk is voor waaghalzen met touw en houweel.

Gids Gabriel, een lokale Pemónindiaan, geeft ons gelukkig nog wat tijd om spullen en proviand te kopen (zie kader Meenemen). Even later rijdt de groep met een jeep de Venezolaanse savanne op.

Gids Gabriel: '“Kijk een beetje uit waar je loopt. Er kunnen gifslangen op het pad liggen.'

Daar, in een groot nationaal park (Canaíma), torenen Mount Roraima en tientallen lagere tafelbergen als machtige vestingen boven de grasvlakte uit. Na een goede twee uur hobbelen we Parepetui (1000 meter) binnen, een indianendorp waar de klim echt begint.

Gabriel vertelt dat tafelbergen heilig zijn voor de oorspronkelijke savannebewoners. Uit ontzag durfden ze millenialang geen teen te zetten op wat ze 'tepuis' (‘huizen van de goden’) noemen. Daardoor was het een Britse expeditie die pas in 1884 als eerste de top haalde.

De eerste wandeldag blijkt een opwarmertje. Na twaalf kilometer zonder veel hoogteverschil worden de tenten opgezet langs de Tek-rivier (1050 meter). Terwijl we genieten van het uitzicht op honderden meters hoge watervallen, halen de Koreanen een bidon tevoorschijn voor een toast. De Jehova's trakteren ons op smakelijke Schotse whiskey in plaats van preken, een hele meevaller!

Kamperen bij de Tek-rivier

De volgende ochtend is het D-Day. We hebben vijf dagen uitgetrokken voor de gewoonlijk zesdaagse tocht en moeten vandaag in een ruk naar de top. Bij zonsopgang leggen we reserves aan via wat smakelijke Venezolaanse maïspannenkoekjes (arepas).

Na het doorwaden van twee rivieren wordt de klim zwaarder. “Kijk een beetje uit waar je loopt. Er kunnen gifslangen op het pad liggen”, merkt Gabriel droogjes op. "Ze bijten alleen als je ze lastig valt."

De aanval komt echter uit onverwachte hoek. Een kolibrie kan het niet waarderen dat we even uitblazen in zijn territorium en jaagt de indringers met agressieve duikvluchten verder de berg op.

Na de lunch in het basiskamp (1900 meter) gaat het pad steil omhoog door de jungle. Bij de voet van de imposante Roraima-klif (bijnaam: De Muur) dunt het groen uit. Dat levert een mooi uitzicht over de savanne op. Een Koreaan gaat gillend uit zijn dak. “Dit kan echt niet", bromt de gids. "Lawaai maakt de berggoden boos."

De Muur

De zendeling biedt zijn excuses aan maar het is al te laat. Een paar minuten later begint het onheilspellend te rommelen boven op de berg. Een ongenadige stortbui barst los. Even later krijgen we als toetje een niet te ontwijken waterval deels over ons heen.

Doorweekt komen we aan bij El Portal (De Poort). Dit door erosie ontstane gat in de klif is de enige niet-technische toegang tot de top. We klauteren de natuurlijke trap op langs een rij kwaad kijkende rotsen en zetten vol verwachting voet op het plateau.

Na een koude nacht klaren de lucht en ons humeur weer op. Nu is pas goed te zien in wat voor vreemd maanlandschap we zijn beland. Het lijkt wel of er een beeldhouwer bezig is geweest op de desolate rotsvlakte. We zien monsters, een rots die van de zijkant sprekend op Fidel Castro lijkt en een vliegende schildpad die wonderlijk op een steen balanceert.

'De vliegende schildpad'

Ook de flora en fauna zijn uniek. Tafelbergen vormen ecologische eilanden met soorten die veelal nergens anders voorkomen. "Kijk, deze soort is 400.000 jaar oud", wijst Gabriel naar een taaie vetplant. Verderop staat een bosje insektenetend groen. De scherpe indiaan ontwaart ook een zeldzaam zwart oerpadje dat niet springt maar kruipt.

Plots is het stralend t-shirtweer bij de verkenning van een vallei vol blinkende quartzkristallen. Vijf minuten later lopen we alweer letterlijk in de wolken op het grillige plateau. Bij natuurlijke 'jacuzzi's maken de Koreanen dankbaar gebruik van de eerste kans op een bad in anderhalve dag (douches zijn er niet op de berg).

Prachtige simultaanduik van de Koreaanse Jehova's

Er valt nog veel meer te ontdekken op het omvangrijke plateau (31 vierkante kilometer). Wie meer tijd heeft, kan naar het drielandenpunt wandelen (vier uur heen en vier uur terug). Het kleinere Guyanese (10%) en Braziliaanse (5%) stuk van de top zijn het minst ontdekt. “Op sommige plekken is nog nooit iemand geweest”, weet Gabriel.

Door ons krappe tijdschema is het volgende ochtend tijd om af te dalen. Onderweg komen we opvallend veel oudere klimmers tegen. “Het is goed te doen als je een beetje in conditie bent”, vertelt een 62-jarige Duitse toerist. “Ik zou er wel zeker zes dagen voor uittrekken."

Na de laatste overnachting bij de Tek-rivier waarschuwt gids Gabriel ons nog één keer bij het begin van de laatste etappe. Bij terugkeer in Parapetui controleren parkwachters de inhoud van de rugzakken. Smokkel geen kristallen, planten of dieren mee. Anders loop je het risico dat de onvergetelijke tocht eindigt in een Zuid-Amerikaanse cel.

Kwaad kijkende rotsen boven De Poort tot het Roraima-plateau.
------------------------------------------------------------------------------
Reiswijzer

Door de chaotische situatie in Venezuela is het beter om via Brazilië naar Mount Roraima te reizen. Wij reisden via Manaus en Boa Vista naar Santa Elena de Uairén.

De tours beginnen in dit rustige Venezolaanse grensstadje. Braziliaans geld en dollars leveren op straat gunstige koersen op (zie dolartoday.com). Zo heb je in Santa Elena wel de lusten van de Venezolaanse crisis (lage prijzen) en niet de lasten (hoge criminaliteit).

Lokale touroperators als Backpacker, Kamadac en Mystic bieden vijf tot tiendaagse trekkings naar Mount Roraima. Wij hadden geen reservering en konden na een dag wachten mee met het kleinere, goedkopere Turisticos Alvarez (160 euro voor vijf dagen, inclusief slaapzakhuur; info via rstgransabana@hotmail.com).

Vanuit Nederland bieden Olaf Reizen en Amazone Tours trips naar Mount Roraima.
------------------------------------------------------------------------------
Eten

De gids en de dragers zorgen tijdens de trekking dagelijks voor ontbijt, lunch en diner. Knap hoe ze tot boven op de desolate berg verse maaltijden weten klaar te stomen.

De lokale Pemon-indianen slepen tot dertig kilo p.p. de berg op (en af).

Voor grote eters kunnen de porties bij ontbijt en lunch echter wat mager zijn. Vooral de slotklim kost veel energie en er is geen eten te koop op de berg. Om een hongerklop te voorkomen, is het raadzaam om proviand (energierepen, koekjes) in de eigen rugzak te stoppen.

Zorg ook voor een of twee waterflesjes (0,5 liter). De drinkvoorraad wordt onderweg aangevuld bij beekjes en rivieren. Doe dit niet bij stilstaand water.
------------------------------------------------------------------------------
Meenemen/Slapen

In Santa Elena is Posada l'Auberge een van de betere slaapopties. Het hostel ligt in de hoofdstraat, dicht bij de meeste reisbureaus.
Tijdens de beklimming wordt gekampeerd. Slaapzak en isolatiematje zijn eventueel te huur bij de reisorganisatie. Voor tenten wordt gezorgd (dragen zowel als opzetten).

Verder zelf meenemen: poncho, pet/zonnehoed, lantaarn, muggenspul, biologisch afbreekbare zeep en shampoo (tegen vervuiling van rivieren), korte en lange broek, warme trui en/of jas. Tijdens de klim is het overwegend warm maar op de top kan de temperatuur ’s nachts dalen tot 5 graden.

Let op: het is verboden om afval en ontlasting achter te laten op en rond de berg. Dit wordt in plastic zakjes meegegeven aan de dragers. Diarree krijgen is dus extra vervelend onderweg. Neem een verstoppingsmiddel mee.

Ik kon zelf ook wel een fris bad gebruiken

zaterdag, augustus 29, 2015

Biercrisis in Venezuela

Column uit De Telegraaf.
-----------------------------------------------------------------------------------
Apart 'nieuwtje' uit Venezuela afgelopen week. 'Lading mout uit Frankrijk komt aan in Venezolaanse haven. Genoeg om de markt vier weken van bier te voorzien.'

In een ander land zou het de krant vermoedelijk niet halen. Maar in het afglijdende buurland van het koninkrijk is zo'n levering momenteel best bijzonder.

Na het toiletpapier, meel, luiers en medicijnen raakt nu ook het gerstenat op. Er komt zo weinig hop en mout binnen dat twee grote brouwerijen onlangs plat gingen. Zelf produceert het land maar één grondstof: olie.

Sollen met de biertoevoer is spelen met vuur voor een Venezolaanse president. De dorstige kiezer in het zwoele Caribische land - goed voor een plek in de mondiale top tien als het gaat om veel pils drinken - kan dat absoluut niet waarderen.

Zelfs de overleden dictator Chávez, een geheelonthouder die 'kapitalistische' alcohol verfoeide, hield het gouden goedje goedkoop en ruim voorradig. Onder opvolger Maduro verdwijnt weliswaar steeds meer voedsel uit de schappen, het populaire Polar-bier was tot dusver heilig.

De bodem van de schatkist komt echter in zicht. De economie krimpt dit jaar 7% door de lage olieprijs. De regering geeft de brouwerijen nauwelijks dollars meer.

De biercrisis komt, een paar maanden voor cruciale parlementsverkiezingen, op een bitter moment voor Maduro. Zo bitter dat het hoofd van de landelijke drankkoepel laatst werd opgepakt toen hij alarm sloeg. De klokkenluider hangt twee tot vijf jaar cel boven het hoofd wegens 'zaaien van paniek en onrust' en 'valse informatie'.

Bierdrinkers weten wel beter. De prijskaartjes bij de slijter liegen niet. De kosten van een kratje Polar lopen op tot een derde minimumloon. Voor Heineken betaal je nog een paar keer meer.

"Een vriend van me heeft het land verlaten vanwege de bierschaarste", zo signaleert studentenleider Roderick Navarro een nieuwe type vluchteling.

maandag, augustus 17, 2015

Column Belo Monte

Uit De Telegraaf.
-------------------------------------------------------------------------------------
Het gaat hard met de bouw van de omstreden Belo Montedam. Komende maand moet het stuwmeer vollopen in het Amazonewoud. Later dit jaar begint de eerste turbine te draaien van 's werelds op twee na grootste waterkrachtcentrale.

Ik nam er in 2011 een kijkje bij de start van de bouw. Indianen verzetten zich toen hevig tegen het miljardenproject in hun heilige Xingurivier.

Het beroemde opperhoofd Raoni reisde de wereld rond voor steun. Vips als Sting, Arnold Schwarzenegger en Jacques Chirac sloten zich aan bij zijn strijd. "De Braziliaanse president zal me moeten vermoorden om Belo Monte te bouwen", dreigde de getooide ereburger van Parijs.

Raoni is met 85 lentes de jongste niet meer. Andere stamhoofden lieten hun bezwaren afkopen met speedboten en Hilux-jeeps. Ook het merendeel van de achtduizend gemengde families die moeten wijken voor Belo Monte, heeft inmiddels een deal gesloten met de dambouwers.

Het verzet komt nu vooral van het lokale openbaar ministerie. Dat heeft 22 aanklachten lopen tegen Belo Monte omdat het staatsgecontroleerde bouwconsortium voorwaarden voor de vergunning aan zijn laars lapt.

Zo komt er van de geëiste bescherming van omliggende indianenreservaten bar weinig terecht. Gelukszoekers uit Altamira - het wetteloze stadje bij Belo Monte waar tienduizenden ingenieurs, bouwvakkers en prostituees zijn neergestreken - maken daar ongehinderd hout buit.

Maar afbraak van de vergevorderde dam is natuurlijk geen optie meer. Het met droogte kampende zuiden van Brazilië zit te springen om stroom uit het natte noorden. Een Chinees bedrijf is al bezig met de duizenden kilometers lange transmissielijn.

De bulldozertactiek rond Belo Monte belooft weinig goeds voor de rest van het Amazonegebied. De Braziliaanse regering wil nog tientallen stuwdammen bouwen in 's werelds grootste regenwoud. Het volgende mikpunt is de Tapajós, een andere maagdelijke indianenrivier.

Opperhoofd Raoni

donderdag, augustus 13, 2015

Pleidooi voor vrij wapenbezit

Uit De Telegraaf.
-------------------------------------------------------------------------------------
Vijf Braziliaanse mannen schuifelen begerig langs de vitrines van wapenwinkel Ao Gaucho in hartje São Paulo. "Kijken, kijken, niet kopen", treurt eigenaar Sergio Maresca nadat de groep onverrichter zake naar buiten is gelopen.

"Vraag naar wapens is er wel", vervolgt de vriendelijke kale Braziliaan, de vierde generatie van het negentig jaar oude familiebedrijf. "Veel zelfs. Vooral onder slachtoffers van geweld die zich willen verdedigen. Maar als ik uitleg hoe moeilijk het is om een vergunning te krijgen, haken ze af."

Er gloort sinds kort hoop op betere tijden voor de familie Maresca. Het strenge Ontwapeningsstatuut dat de firma sinds 2003 driekwart van de omzet heeft gekost, ligt zwaar onder vuur in het Braziliaanse Congres. De zogeheten 'Bancada da Bala' (Kogelfractie) stevent af op een meerderheid voor het versoepelen van wapenbezit.

Rechts drukt zijn agenda door nu de regerende Arbeiderspartij in de touwen hangt door economische krimp (2% in 2015) en corruptieschandalen. De minimumleeftijd voor wapenbezit gaat volgens het wetsvoorstel omlaag van 25 naar 21. Wie geen strafblad heeft en geestelijk in orde is, mag negen wapens hebben en vijftig kogels per maand kopen (nu zijn dat er vijftig per jaar).

Hoop op betere tijden in wapenwinkel Ao Gaucho

De conservatieven nemen ook het grootste obstakel voor wapenbezit op de korrel. Burgers krijgen sinds 2003 alleen een vergunning als hun 'fysieke integriteit' direct gevaar loopt. Het is de federale politie die de afweging maakt. Rijk zijn is in ieder geval geen geldige reden voor een wapen. In een onveilige buurt wonen evenmin.

Het ontwapenen van goedwillende burgers speelt criminelen in de kaart, betogen tegenstanders. Voor boeven is het immers een koud kunstje om illegaal wapentuig te kopen via Paraguay en Bolivia. "De Braziliaanse regering maakt een dubbele fout. Ze biedt de bevolking geen veiligheid én belet haar om zich te verdedigen", aldus de leider van de Kogelfractie, Alberto Fraga.

Het geweld in Brazilië is toegenomen sinds 2003. Er werden vorig jaar 60.000 moorden gepleegd, waarvan 70% via vuurwapens. Volgens voorstanders was dit aantal zonder het statuut nog hoger uitgevallen.

Zij vrezen voor wildwesttaferelen als de federale politie haar controletaak kwijtraakt. In steden als Rio de Janeiro, waar over een jaar de Olympische Spelen zijn, vliegen kogels nu al regelmatig in het rond. In de eerste zeven maanden van 2015 werden daarbij 111 nietsvermoedende voorbijgangers geraakt, telde de ngo Bala Perdida em Tiroteio.

zondag, augustus 09, 2015

Hete Winter

Column uit De Telegraaf.
------------------------------------------------------------------------------------
Waar Rio de stranden heeft, is São Paulo trots op zijn SESC. Miljoenen 'paulistanos' ontmoeten elkaar in deze grote buurtcentra waar je goedkoop kunt sporten, eten en cultuur snuiven. SESC wordt betaald door werkgevers en is bedoeld voor werknemers.

Helemaal sympathiek is dat ook een buitenlandse freelancer de voorzieningen (deels) mag gebruiken. Ik kom vaak bij de SESC in mijn buurt, vooral om warme kaasbroodjes weg te happen en kranten te lezen.

Al is het de laatste tijd wel erg rumoerig in de leeszaal. Het zit er vol gewone Brazilianen die zich zuchtend en vloekend door het nieuws worstelen. Geef ze eens ongelijk. De media staan in het jaar tussen WK en Olympische Spelen bol van de narigheid.

Een greep uit de recente krantenkoppen spreekt boekdelen: 'Recessie weer dieper dan verwacht'; 'Creditcardrente stijgt naar 312% per jaar'; 'Werkloosheid blijft oplopen'; 'Energierekening 70% omhoog in een jaar'; 'Groot corruptieschandaal in de elektriciteitsector'.

Een bejaarde Braziliaan met hazenoren ontploft boven zijn krant. 'We moeten in opstand komen tegen die klotepolitici,' tiert hij tegen zijn buurman. Een naar cachaça walmende tafelgenoot tekent ezelsoren boven foto's van de in ongenade gevallen president Dilma Rousseff. Een ontslagen textielarbeider mokt hardop over het gebrek aan vacatures in de krant .

Ook buiten het SESC-gebouw is de crisis pijnlijk zichtbaar. Een groeiend legertje werklozen staat kansloze rommel te slijten bij het stoplicht, van plastic muizen tot jarenoude edities van een Braziliaans opinietijdschrift.

Handiger pakt een verkoper van 'Weg met Dilma'-shirts het aan. Zijn handelswaar is flink in trek in de aanloop naar een landelijk protest tegen de regering volgende week. Het belooft nog een hete Braziliaanse winter te worden.

dinsdag, juli 21, 2015

Profiel Eduardo Cunha: 'Ik ga de regering opblazen'

Uit De Telegraaf.
--------------------------------------------------------------------------------
Eduardo Cunha (56) geldt als de Frank Underwood, de manipulator uit de tv-serie House of Cards, van Brazilië. De omstreden Congresvoorzitter zint op een afzettingsprocedure tegen president Dilma Rousseff. "Ik ga de regering opblazen", aldus de nietsontziende machtspoliticus uit Rio, die zelf president wil worden.

Op papier is Cunha Rousseffs steunpilaar in het Congres. Hij is lid van de grootste coalitiepartner (PMDB) maar dat belet hem niet om continu aan de stoelpoten te zagen van de geplaagde president.

Cunha maakt sluw gebruik van haar historisch lage populariteit. Nog maar 9% van de Brazilianen ziet Rousseff zitten. De gewezen groeieconomie gaat gebukt onder een zware recessie, stijgende werkloosheid en een uitdijend corruptieschandaal waar Rousseffs Arbeidspartij tot over de oren in zit.

Cunha wil dat Rousseff plaatsmaakt, maar intussen wordt de conservatieve 'carioca' zelf beschuldigd van homohaat en allerlei malversaties, waaronder een schimmige vastgoeddeal met een Colombiaanse drugsbaas.

Bovendien dook Cunha's naam afgelopen week op in hetzelfde corruptieschandaal als de president. Hij streek vijf miljoen dollar smeergeld op bij een deal met staatsoliebedrijf Petrobras, aldus een kroongetuige. "Leugens onder druk van de regering", kaatste Cunha die Rousseff daarop de oorlog verklaarde.

Dat maakt haar positie nóg wankeler in het Congres. De wil van haar grote rivaal is wet in het 'House of Cunha'. "Zijn macht berust vooral op angst", weet een ingewijde. "Cunha speelt het keihard. Hij fabriceert dossiers om tegenstanders te chanteren. Hij zal niet rusten tot hij president is."

Eduardo Cunha (credit: Agência Brasil)

maandag, juli 13, 2015

Fietsstad São Paulo

Column uit De Telegraaf.
--------------------------------------------------------------------------------
Stel, je zit achter het stuur na een avondje stappen. Aangeschoten als je bent, zie je een rood licht over het hoofd. Je botst daardoor zo hard op een fietser dat zijn rechterarm wordt losgerukt en in je auto belandt. Wat doe je?

Een psychologiestudent uit São Paulo schokte Brazilië door gewoon door te rijden. De arm dumpte hij zonder pardon in een sloot. Het slachtoffer, een glazenwasser die zondagochtend vroeg naar zijn werk fietste, overleefde maar kan zijn beroep nooit meer uitoefenen.

Het bizarre ongeluk op de centrale Avenida Paulista bleek het startschot voor een verkeersrevolutie. Fietsers zouden niet langer vogelvrij zijn in de stad van twintig miljoen inwoners, beloofde burgemeester Haddad. Hij legde, vrijwel vanuit het niets, driehonderd kilometer fietspad aan in een jaar.

Onlangs was de iconische Paulista aan de beurt. Tienduizenden fietsers vierden feest in de middenberm waar je nu fluitend langs de eeuwige files trapt. Het stalen ros, lang gezien als een speeltje voor armoedzaaiers en geitenbreiers, begint zowaar hip te worden.

Een deel van de automobilisten is minder blij. Door die linkse hobby is er nu nóg minder ruimte op de weg, klagen zij. Tegenstanders van de linkse burgemeester zien de rode kleur van de fietspaden als bewijs voor zijn communistische bedoelingen. Uit protest worden her en der punaises voor de wielen gestrooid.

Het is een achterhoedegevecht. Tweederde van de 'paulistanos' steunt de fietspaden, bleek uit recent onderzoek. Er komt dit jaar nog honderd kilometer bij. Zo sluit de verstokte autostad aan bij de kopgroep van fietsvriendelijke Zuid-Amerikaanse metropolen.

De ex-glazenwasser waar het allemaal mee begon, profiteert mee. De eenarmige Braziliaan is terug in het zadel en gebruikt de fietspaden elke dag.

De dappere fietser (credit: Bike é Legal)

zondag, juni 28, 2015

Sambavoetbal is ziek - Picknicken in het Maracanã

Stond vandaag in Telesport.
------------------------------------------------------------------------------------
Het Braziliaanse voetbal kampt met een post-WK-depressie. Een jaar na de Copa worstelt de Seleção met het 7-1-trauma tegen Duitsland en zit de Braziliaanse voetbalbond (CBF) tot over de oren in het FIFA-schandaal.

Het WK was tot 8 juli nog één groot feest geweest, met veel doelpunten en een geslaagde organisatie. Sinds de historische afstraffing in de halve finale is het kommer en kwel in het País do Futebol.

"Die 7-1 verpestte alles", verzucht Renato Alves. De jonge loodgieter kijkt in een bar in São Paulo met pijn in zijn ogen naar de stroeve verrichtingen van Brazilië in de Copa America in Chili. Zonder de geschorste sterspeler Neymar werd gisteren in de kwartfinale na strafschoppen verloren van Paraguay.

Luttele Braziliaanse supporters waren naar Chili afgereisd. In de straten van São Paulo was afgelopen weken geen geelgroene vlag te bespeuren. Het lijkt wel of de Brazilianen zich schamen voor hun vroegere grote trots.

De bekoelde band met de Seleção valt samen met groeiende woede over de CBF. De particulier gerunde bond is een broeinest van corruptie en zelfverrijking. De bestuurders steken de opbrengsten van het Braziliaanse elftal in eigen zak over de rug van de zieltogende jeugdopleiding en clubs. De CBF trok zich niets aan van het WK-fiasco. De top bleef zitten en benoemde de behoudende Dunga tot nieuwe bondscoach.

Door de recente FBI-operatie daalde het vertrouwen in de bond helemaal tot een dieptepunt. Vicevoorzitter Marin zit in een Zwitserse cel op verdenking van corruptie. Zijn halsoverkop naar Brazilië gevluchte baas Del Nero duikt als 'co-conspirator #12' ook op in het FBI-dossier, aldus Braziliaanse media. Del Nero liet de Copa America schieten. Chili heeft namelijk een uitleveringsverdrag met de VS.

José Marin

Oud-PSV'ers Romário en Ronaldo eisen Del Nero's aftreden. Op initiatief van senator Romário komt er een parlementair onderzoek naar de handel en wandel van de CBF. "Dit is een niet te missen kans om ons voetbal definitief op te schonen", aldus de populaire politicus. "Wel jammer dat we daar de FBI voor nodig hadden."

Er is meer slecht nieuws op komst voor de CBF. De FBI gaat met de stofkam door een duizendtal contracten rond het WK. Daarbij hebben de Amerikanen speciale aandacht voor de omstreden oud-bondsvoorzitter Ricardo Teixeira (1989-2012).

Uit gegevens van de Braziliaanse financiële waakhond (Coaf) blijkt dat Teixeira tussen 2009 en 2012 ruim 130 miljoen euro via zijn bankrekening versluisde. De ex-schoonzoon van João Havelange was in deze jaren hoofd van het WK-comité. Het Duitse bedrijf Bilfinger gaf onlangs toe smeergeld te hebben betaald voor een Braziliaanse WK-klus. Aan wie precies is vooralsnog onduidelijk.

Teixeira is tevens in opspraak door een geheime rekening in Monaco. Hierop zou vanuit Qatar 30 miljoen euro zijn gestort in ruil voor het steunen van de Arabische WK-bid voor 2022. Teixeira ontkent.
------------------------------------------------------------------------------------
Picknicken in het Maracanã

Picknicks, bar mitswa's, bruiloften; het kan sinds het WK allemaal in het Maracanã. Voetbal brengt te weinig geld in het laatje van de particuliere stadionbeheerder.

De voor 350 miljoen euro verbouwde voetbaltempel loopt niet vol voor competitiewedstrijden in Rio. De supporters vinden de kaartjes te duur; clubs wijten dat weer aan de hoge huurkosten.

Naast het Maracanã schrijven nog zeven van de twaalf WK-stadions rode cijfers. Een deel wordt zelfs helemaal niet (Cuiabá) of nauwelijks (Manaus) gebruikt. Hier draait de overheid op voor het onderhoud.

De Braziliaanse belastingbetaler moest ook de bouwkosten (totaal: 2,5 miljard euro) al grotendeels ophoesten. De FIFA kan met een recordwinst van 2,3 miljard euro wel juichen over het WK.
------------------------------------------------------------------------------------
'De zondebok van de CBF'

"Alleen ik? En de rest dan?" Zo reageerde José Marin (83) op zijn arrestatie tijdens het FIFA-congres in Zürich. De oud-baas van de Braziliaanse voetbalbond voelt zich een zondebok.

Marin heeft, zo blijkt uit door de FBI afgeluisterde gesprekken met de obscure marketingmagnaat José Hawilla, miljoenen euro's aan steekpenningen ontvangen voor de rechten van de Copa America en de Copa do Brasil.

Bij uitlevering aan de VS hangt hem twintig jaar cel boven het hoofd. Tenzij Marin net als Hawilla een klikdeal sluit met de Amerikaanse justitie.

zondag, juni 14, 2015

Flirtpolitie - 'Mag ik de oregano op jouw pizza zijn?'

Column uit De Telegraaf.
-------------------------------------------------------------------------------
Zuid-Amerikaanse mannen fluiten en flirten wat af op straat. Seksuele toespelingen zijn daarbij niet van de lucht. Een groeiend aantal latina's pikt dat verbale geweld niet langer.

Neem Aixa Rizzo, een knappe 20-jarige studente uit Buenos Aires. Laatst kreeg de Argentijnse een oneerbiedig voorstel van een groep werklieden in haar buurt. Het was niet de eerste keer en ze voelde zich bedreigd.

De haantjes keken raar op toen Aixa hen trakteerde op een wolk pepperspray. Ze sprong daarna snel in een taxi en deed haar beklag via YouTube. Het veelbekeken filmpje veroorzaakte een landelijke discussie over loslippige conquistadores.

Prompt deden Argentijnse politici drie wetsvoorstellen tegen seksueel getinte flirts. Als ze worden aangenomen, riskeren brutale versierders zevenhonderd euro boete en tien dagen cel. Een van de voorstellen voorziet zelfs in straffen voor obscene blikken, fluiten en toeteren naar vrouwen in het openbaar.

Peru had in maart de Zuid-Amerikaanse primeur van een 'antiflirtwet'. Het parlement koos voor dit paardenmiddel na een onderzoek van de Pauselijke Katholieke Universiteit van Peru.

Negen op de tien jonge vrouwen in de hoofdstad Lima bleek in de voorafgaande zes maanden onheus toegesproken op straat. Voortaan kunnen zij aangifte doen. Over de strafmaat wordt nog gepraat.

Hier in Brazilië klinkt vooralsnog geen roep om een flirtpolitie. Braziliaanse vrouwen zijn wat minder zwaar op de hand dan die uit Argentinië. Bovendien gaat het flirten er speelser aan toe dan in de meer machoachtige Spaanstalige landen van het continent.

Daarbij gooien Braziliaanse mannen soms wel misdadig slechte versierzinnen in de strijd. Zo kreeg ik van een lokale collega ooit de 'tip' om dames in te palmen met de tekst: 'Schoonheid, mag ik de oregano op jouw pizza zijn?' Succes verzekerd, zei hij.

dinsdag, april 21, 2015

Slome start wietlegalisering Uruguay

Uit De Telegraaf van vandaag.
---------------------------------------------------------------------------------
Blowers in Uruguay paffen, een jaar na de complete legalisering van cannabis, nog steeds massaal via de zwarte markt. De verkoop van staatswiet via apotheken is vertraagd en gebruikers hikken aan tegen het wietregister. Drinkers en sigarettenrokers hoeven zich toch ook niet bij de overheid te melden?, zo redeneert menig marihuanaliefhebber.

Het gebruik van de drug is al sinds de jaren zeventig toegestaan in het Zuid-Amerikaanse gidslandje. De nieuwe wietwet reguleert ook de productie en de distributie.

De legale kweek loopt via drie kanalen. Ten eerste mogen volwassenen tot zes wietplanten in de eigen vensterbank zetten. Slechts twee- van de geschatte tienduizend thuistelers haalden de vereiste vergunning op bij het postkantoor. Maart was de deadline; de rest riskeert nu inbeslagname en een boete.

Ook voor de tweede optie, teelt via een cannabisclub, loopt het niet echt storm. Het land van 170.000 veelblowers telt twintig van deze kweekcollectieven. De leden (15 tot 45 per club) mogen samen 99 wietplanten houden, puur voor eigen consumptie.


Damian Collazo op de plantage van de cannabisclub De Vrijheid Koesteren, Uruguay Groeit (CLUC)

Een van de clubs heet De Vrijheid Koesteren, Uruguay Groeit (CLUC). De plantage gaat schuil achter een onopvallend rijtjeshuis in de hoofdstad Montevideo. In de huiskamer zitten vier leden onder genot van een stickie de oogst te verkruimelen op een doordeweekse ochtend.

"We kweken zestien soorten. Alles is organisch," vertelt het hoofd van de plantage Damian Collazo trots. Voor 23 euro krijgt ieder lid dertig gram per maand, aldus de agronomiestudent. "En de kwaliteit is beter dan op straat. Daar krijg je slecht spul uit Paraguay."

Later dit jaar komt wiet ook beschikbaar via de Uruguayaanse staat, zo belooft de regering van de nieuwe president Tabaré Vázquez. Alleen meerderjarige ingezetenen kunnen dan veertig gram per maand afhalen bij de apotheek. Prijs: een dollar per gram.

Inschrijving in het wietregister is evenwel verplicht. In een recente peiling zei tweevijfde van de blowers daar niets voor te voelen.

Verwerking van de oogst

zaterdag, april 04, 2015

Mokken en nietsdoen - Guantanamo-gevangenen ontevreden in Uruguay

Uit De Telegraaf van vandaag.
-------------------------------------------------------------------------
Het kleine Uruguay zit in zijn maag met zes Guantanamo-gevangenen die het vorig jaar opving op verzoek van president Obama. De ex-terreurverdachten klagen steen en been en weigeren te werken.

Stank voor dank, vinden de Zuid-Amerikanen. „We nemen absoluut niemand meer op uit Guantanamo”, aldus de Uruguayaanse minister van Buitenlandse Zaken Nin Novoa. Dat belooft wat voor Nederland, dat door de VS ook is gevraagd gedetineerden uit de beruchte gevangenis op te nemen.

Het leek een droomverhuizing voor de mannen uit Syrië (vier), Tunesië en Palestina. Na een twaalfjarig verblijf in het beruchte strafkamp werden ze in december als vluchtelingen verwelkomd in Montevideo, de charmante hoofdstad van het vredige Uruguay. Ze wonen daar gratis in een huis van de lokale vakcentrale en krijgen 600 dollar zakgeld per maand.

Chagrijn is echter troef in het pand. In de statige hal zit de Syriër Jihad Dhiab (43) mokkend te skypen op de gemeenschappelijke computer. Als een sympathiserende latina hem een boek komt aanbieden om zijn Spaans te oefenen, grist hij het cadeau zonder bedankje uit haar handen.

Het huis in Montevideo waar de oud-gevangenen wonen

Dhiab loopt op krukken als gevolg van zijn hongerstakingen in Guantanamo. Dat weerhield hem er onlangs niet van om, gehuld in een oranje overall en zonder geldig reisdocument, op te duiken in buurland Argentinië. „Het voelt alsof we van de ene in de andere gevangenis zijn beland”, foeterde hij namens de groep op een persconferentie.

De Arabieren willen ieder een eigen woning en financiële steun om hun families naar Uruguay over te brengen. Ook vragen ze om de bouw van een moskee in Montevideo. De havenstad van 1,3 miljoen inwoners telt geen driehonderd moslims.

Tot werken voelen de gasten zich nog niet in staat. De vakcentrale bood hun tevergeefs banen aan in onder meer de bouw en de horeca. „Ze komen alleen buiten om vuilnis op de stoep te zetten”, zegt de naast hun huis werkende parkeerwachter Manuel Portela.

De moeizame aanpassing is een domper voor de vorige Uruguayaanse president José Mujica. Het brein achter het humanitaire gebaar kwam laatst op bezoek om het zestal te porren. Werk is de beste weg tot integratie, aldus de ex-guerrillero die zelf dertien jaar in een kerker overleefde door zijn eigen urine te drinken.

De uitkering loopt maximaal drie jaar, verzekerde Mujica. „Als ze dan nog niet werken, gaan ze naar de knoppen.”

donderdag, maart 19, 2015

Een kijkje binnen een gezin in São Paulo - 'We hebben meer inkomen nodig'

Uit Elsevier Juist.
--------------------------------------------------------------------
De Braziliaanse middenklasse ploetert om rond te komen in het dure São Paulo. Voor de familie Lage zit een eigen huis en een grotere auto er voorlopig niet in. De scholing van dochter Alícia bezorgt hun nu al grijze haren.

Américo (39), Mariana (35) en Alícia (0,5) wonen in Moema, een groene wijk bij het binnenlandse vliegveld van São Paulo. Het is een prettige buurt voor jonge kinderen, vertelt het Braziliaanse echtpaar in hun huurappartement boven een gezellig plein met een kerk, bars en restaurants.

‘Moema is iets minder Amerikaans dan andere middenklassebuurten,’ zegt Américo, die de kost verdient als zelfstandig vertaler. ‘De auto is niet zo dominant en de straten zijn levendig. Ik ben binnen een kwartier met de kinderwagen in het park. Moema is een dorp in de grote stad.’

De familie Lage

São Paulo (negentien miljoen inwoners) kampt met flinke criminaliteit, maar Moema is relatief veilig, vult sociologe Mariana aan. ‘Zeker als je in een bewaakte toren woont, zoals wij.’ Het lijkt haar link om een vrijstaand huis te huren, zoals Américo zou willen. ‘En het huwelijk bestaat nu eenmaal uit compromissen waarbinnen de vrouw beslist,’ lacht hij berustend.

Nadeel van Moema zijn de hoge prijzen. De huur (omgerekend 850 euro) alleen al slokt bijna de helft op van het gezinsinkomen. Andere kostenposten zijn de zorgverzekering (280 euro voor drie personen), de boodschappen (‘aan melkpoeder zijn we al 60 euro per maand kwijt’), telefoon, tv en breedbandinternet (samen 80 euro) en de auto.

De Chevrolet Corsa (kostte 7.800 euro, bouwjaar 2009) vormt het grootste bezit van de Lages. ‘In São Paulo ben je helaas afhankelijk van een auto, zeker als je een jong kind hebt. Afstanden zijn groot en het openbaar vervoer is niet toereikend,’ aldus Américo, die ook een fiets heeft voor korte ritten.

Ook Mariana beschouwt de auto als het dierbaarste familiebezit. Ze wil graag een nieuwe kopen, met een grote kofferbak waarin de kinderwagen past. Voorlopig zit dat er niet in: de Lages hebben niet veel spaargeld. Aan het eind van de maand blijft bijna niets over van de 1.875 euro die Américo’s vertaalwerk gemiddeld oplevert. Mariana is in verband met haar zwangerschap gestopt met werken.

De wijk Moema: 'Groen en iets minder Amerikaans dan andere middenklassebuurten.'

De vader van Américo springt bij met zakgeld. Hij is een linkse journalist die een flinke schadevergoeding van de Braziliaanse staat heeft gekregen. Dit vanwege zijn gedwongen ballingschap tijdens de militaire dictatuur (1964-1985). Américo is geboren in Zwitserland en woonde ook in Nederland.

De ouders van Mariana wilden het stel in 2012 helpen bij de aankoop van een huis. Het beoogde appartement (vraagprijs omgerekend 100.000 euro) bleek echter niet te financieren. Américo: ‘We hadden een hypotheek van 50.000 euro nodig. Maar de banken vroegen rentes van minstens 12 procent per jaar, absurd.’

De Braziliaanse staatsbank Caixa biedt goedkopere, langlopende hypotheken via het regeringsprogramma Minha Casa Minha Vida (mijn huis, mijn leven). Het inkomen van de Lages is te hoog om mee te doen. ‘Dat eigen huis komt ooit wel,’ zegt Mariana. ‘De rente op de huizenmarkt is nu nog hoger, dus we wachten rustig af.’

De inrichting van het huurappartement is sober. Een vrolijk schilderij van de Braziliaanse pop-artist Romero Britto (een kopie van 160 euro) trekt de meeste aandacht in de huiskamer. ‘Decoratie is niet zo belangrijk voor ons. Al zou ik graag een keer juwelen ontvangen van Américo,’ plaagt Mariana.

Kunstwerk van Romero Brito in de huiskamer

Américo is meer geïnteresseerd in uitbreiding van de boekenkast des huizes. Zijn voorkeur gaat daarbij uit naar werken over technologische ontwikkeling, Braziliaanse geschiedenis en de romanschrijvers J.M. Coetzee, Philip Roth en Machado de Assis.

De duurste voorwerpen in huis zijn elektronica. Mariana is onafscheidelijk van haar iPhone. Américo hecht aan zijn iPad 2 (‘vooral om Candy Crush te spelen’) en zijn Apple TV, een apparaatje waarmee ze digitale media kunnen ontvangen op hun flatscreen-tv.

Het belangrijkste bezit voor Américo is de laptop (700 euro) waarop hij thuis werkt. Hij investeerde onlangs 600 euro in vertaalsoftware om zijn productie op te voeren. ‘Ik kon de vraag naar vertalingen Portugees-Engels niet meer aan. Brazilianen kijken meer over de grens dan vroeger, maar hun Engels blijft slecht. Zo kan ik profiteren van mijn schooljaren in Europa.’

Doel is om de omzet snel op te krikken naar 2.500 euro. ‘We hebben meer inkomen nodig. Zeker als Alícia over een paar jaar naar school gaat,’ zegt Mariana. Zij wil op haar beurt weer aan het werk als marktonderzoeker.

Sober interieur: 'Decoratie is niet zo belangrijk voor ons.'

De scholing van Alícia bezorgt Américo grijze haren. Hij ziet een keuze tussen twee kwaden: een slechte openbare school of peperduur privéonderwijs. ‘Het is een groot dilemma. Enerzijds wil je de beste scholing voor je kind. Anderzijds wil je haar niet in een elitaire bubbel plaatsen. Op particuliere scholen zitten geen arme en donkere kinderen. Ik wil niet dat Alícia dat normaal gaat vinden.’

Voor Mariana is een gratis openbare school geen optie vanwege de gebrekkige kwaliteit. ‘Brazilië is nu eenmaal een klassensamenleving. Hoewel we Alícia straks niet naar de duurste particuliere school sturen, ben je nog altijd 600 euro per maand kwijt.’

Een tweede kind ziet ze, in tegenstelling tot Américo, niet zitten, vanwege de torenhoge schoolgelden. ‘Dan moeten we eerst de loterij winnen.’

zaterdag, februari 21, 2015

Kraan dicht tijdens het inzepen

Uit Elsevier van deze week.
----------------------------------------------------------------------------------
Brazilianen hebben er naast corruptie, economische beslommeringen en belabberd openbaar vervoer een extra zorg bij. Komt er binnenkort nog water uit de kraan?

Weinig volkeren baden zich zo vaak als de Brazilianen. Twee keer per dag geldt als het absolute minimum voor de met hygiëne begane Zuid-Amerikanen. Braziliaanse toeristen verbazen zich in Europese steden soms over de zweetlucht in lokale metro's.

Het hoge waterverbruik botst nu echter met de extreme droogte in grote delen van het tropische land. Vooral in São Paulo is de situatie kritiek.

Het grootste waterreservoir (Cantareira) ligt er midden in de regentijd bij als een dorre woestenij. Het peil is gedaald tot 10%. Een derde van de twintig miljoen 'paulistanos' is afhankelijk van Cantareira.

In de lift van mijn gebouw: foto van Cantareira met oproep tot zuinig watergebruik

Buitenwijken kampen al maanden met rantsoenen. "Ik douche 's avonds met een teiltje dat ik 's ochtends vul. Dan is er meestal wel water", zegt Francisco Moreira (52), een portier uit de periferie van São Paulo.

Sinds kort staan ook de rijkere centrale wijken in toenemende mate droog. Zo moeten bars en restaurants regelmatig sluiten omdat er 's avonds geen water is voor de afwas en wc.

Intussen wordt lang douchen verder ontmoedigd via boetes voor veelgebruikers en kortingen voor zuinige huishoudens. Lia Taka (30) draait de douchekraan daarom dicht tijdens het inzepen. "En ik vang het water op voor de wc en de plantjes", vertelt de voedingsdeskundige.

Andere locals douchen vaker buitenshuis. De goedkope openbare zwembaden van São Paulo puilen deze zomermaanden nog meer uit dan gewoonlijk.

Op korte termijn zit er weinig anders op dan bidden tot regengod São Pedro. De stad heeft een zondvloed nodig voor eind maart de droge tijd weer begint. Elienede Santos, een 42-jarige werkster, vreest het ergste. "Ik ben bang dat het dit jaar oorlog wordt om water."

woensdag, februari 11, 2015

Oceaanfietser op weg naar de Andes

Uit De Telegraaf van vandaag.
------------------------------------------------------------------------
Na zijn door een haaiaanval afgebroken oversteek van de Atlantische Oceaan maakt Apeldoorner Ebrahim Hemmatnia (38) zich in Natal klaar voor de eerste landetappe van zijn reis rond de wereld per amfibische fiets.

Volgende bestemming: Lima. Onderweg wachten de Braziliaanse hoogvlakte en de Andes. De Nederlandse Iraniër ziet zich wel over het hooggebergte fietsen met zijn zes meter lange gevaarte.

"Ik heb getraind op de Postbank, haha", vertelt de goedlachse geograaf vanuit de Braziliaanse strandstad. "Bergop ga ik twee, drie kilometer per uur. Het is geen F16 maar ik heb ook helemaal geen haast."

Trainen voor de Andes (hier in de Hollandse duinen)

Vier jaar trok 's werelds eerste oceaanfietser uit voor zijn unieke monstertocht langs de complete evenaar. Op 23 november vertrok hij vanuit Dakar richting Zuid-Amerika.

"Mensen dachten dat het met de eerste golf klaar zou zijn. Maar de ontwerpers hebben geweldig werk geleverd. Golven van twee verdiepingen hoog gleden gewoon onder me vandaan," zo looft de avonturier zijn bootfiets Melanie.

Minder prettig was de ontmoeting met een vermoedelijk piratenschip zeshonderd kilometer ten zuiden van de Kaapverdische Eilanden. "Een anonieme boot met een grote radar kwam hard op me afvaren. Op dat moment was ik even blij dat ik geen grote sponsor heb. Ze zagen dat er niets te halen viel en draaiden om."

De route

Haaien bleken de grootste lastpakken onderweg. "Ze lieten me twee weken lang geen moment uit het oog. Drie links, drie rechts, twee van voren. De bootfiets lijkt kennelijk op een vis van onderen. De haaien tilden me steeds uit het water, een centimeter of dertig. Vooral 's nachts was het eng. Ik ben maar gewoon doorgefietst."

De wielen worden er uiteraard afgeschroefd op zee. Daar drijft de traparbeid een elektromotor aan. Acht uur fietsen is goed voor 24 uur varen.
Maar vorige week was het op achthonderd kilometer van de Braziliaanse kust ineens einde oefening voor Melanie. "Een haai gaf een harde klap terwijl ik even sliep. Even later begon mijn roer raar te doen. Ik was stuurloos."

Gelukkig maakte de Braziliaanse luchtmacht snel werk van zijn noodsignaal. De redding van de 'Hollandse bootfietser' was groot nieuws in het hele land. Handig want het gaf de wereldverbeteraar een podium voor het motto van zijn tocht: een wereld zonder grenzen.

"Landen moeten elkaar veel meer helpen. Waarom is er zo weinig aandacht voor het slechte onderwijs in gebieden rond de evenaar? Dat zijn problemen die de hele wereld raken."

Ebrahim op zee

Na Lima wacht de Stille Oceaan. Aan haaien ook daar geen gebrek, weet Hemmatnia. "Ik moet ervoor zorgen dat mijn boot minder aandacht trekt. Het zou fijn zijn om een wapen mee te nemen maar dat mag geloof ik niet. Op de Atlantische Oceaan had ik alleen een stok. Dat schoot niet op."

Verder is hij van plan minder voedsel meenemen dan de 150 kilo van de eerste etappe. "Ik wil lichter zijn, ruimte voor mezelf hebben in de bootfiets. Misschien kan ik zelf vis vangen op de oceaan. Elke dag sushi eten, haha."

De kans dat hij levend Dakar haalt, schat hij op 50%. "Je kunt ook van weekend naar vakantie naar kerstdagen leven en dan dood gaan. Ik ga gewoon voor mijn droom."

De expeditie is te volgen via www.willpowered.nl

woensdag, februari 04, 2015

Petrobras bezuinigt - Slecht nieuws voor SBM

Uit De Financiële Telegraaf van vanochtend.
--------------------------------------------------------------------------------------
De Braziliaanse oliereus Petrobras trekt komende vijf jaar een kleinere schoen aan. Het staatsbedrijf stelt de verdubbeling van de productie (nu 2,1 miljoen vaten per dag) uit tot na 2020. Het mes gaat in de investeringen (30% in 2015) en exploratie wordt op een heel laag pitje gezet.

Het slechte nieuws voor lokale Nederlandse toeleveranciers komt niet als een verrassing. Petrobras wordt, naast natuurlijk de lage olieprijs, geplaagd door een corruptieschandaal dat zich als een olievlek over de Braziliaanse economie verspreidt. Gisteren werd bekend dat Petrobras-topvrouw Graças Foster voor het einde van de maand het veld ruimt voor een nog onbekende opvolger.

Een groot onderzoek van de Braziliaanse justitie (Operatie Wasstraat) wijst uit dat de smeergeldbetalingen van SBM Offshore aan Petrobras geen uitzondering maar regel waren tussen 2004 en 2012. Tientallen bedrijven betaalden 3% tolgeld over contracten, waaronder grote Braziliaanse bouwconcerns. Enkele bouwmagnaten moesten hun villa's onlangs voor een cel verruilen. Het maakt de verantwoordelijke rechter Sergio Moro tot nationale held in een land waar klassenjustitie gewoonlijk hoogtij viert.

SBM is even uit de schijnwerpers door Operatie Wasstraat maar allesbehalve uit de zorgen. Om kosten te sparen zegde Petrobras onlangs de huur op van het SBM-olieplatform (FPSO) in het Marlim Sul-veld. Het blok wordt aangesloten op twee andere FPSO's. Het staatsbedrijf moet zuinig zijn op zijn kas nu kapitaal ophalen voorlopig geen optie is door de reputatieschade die het schandaal berokkent.

Verder zit er voor SBM een boete van de Braziliaanse rekenkamer(CGU) in de pijplijn. Deze dreigt hoger uit te vallen dan de schikking van 210 miljoen euro met Nederlandse justitie. De onlangs opgestapte CGU-voorzitter Hage noemde dit bedrag "lachwekkend" (laag) gezien de omvang van de SBM-portefeuille in Brazil.

Ook Petrobras zelf dreigt SBM met een graai uit de kas, zo viel afgelopen week op te maken uit de presentatie van de derdekwartaalcijfers. Een interne onderzoekscommissie buigt zich over de hoogte van de claim wegens geleden materiële en reputatieschade. Bovendien is het Schiedamse bedrijf uitgesloten van Braziliaanse tenders door het schandaal dat zich nog jaren voort kan slepen.

Terwijl SBM zich in de luwte houdt, hebben de gedetineerde bouwbonzen de tegenaanval geopend. De slachtofferrol van Petrobras is de wereld op zijn kop, vinden ze. Bedrijven werden in hun ogen afgeperst want wie geen tol betaalde, deed geen zaken met het staatsoliebedrijf. Petrobras-directeuren biechten in ruil voor strafvermindering op dat ze de poet verdeelden met politieke partijen van de toenmalige regeringscoalitie. "Dacht je dat ik uit mezelf geld aan politici zou geven?", aldus directeur Jose Pinheiro van WK-stadionbouwer OAS.

Ook de Amerikaanse SEC (Securities and Exchange Commission) heeft Petrobras in het vizier. Onderzocht wordt wat er via de Amerikaanse anticorruptiewet valt terug te halen voor gedupeerde aandeelhouders. Het Petrobras-aandeel is nog maar drie euro waard.

Ondanks de zware averij is de kans op zinken klein voor het vlaggenschip van de Braziliaanse industrie. Tegenover de verdampte beurswaarde (35 miljard euro, bijna 75% minder dan in 2011) staat een solide 165 miljard euro aan activa. Zijn oliereserves behoren tot de grootste ter wereld.

Operatie Wasstraat is een "historische stap" richting een moderner, transparanter Petrobras, meent de bekende Braziliaanse ondernemer Ricardo Semler. Verkopen aan Petrobras is volgens de baas van Semco al sinds de jaren zeventig "onmogelijk zonder omkoping. Het verschil is dat de percentages aan het dalen zijn. En dat de politie nu vrij is om corrupte directeuren op te pakken."

vrijdag, januari 30, 2015

Column: Tien Plagen

Uit De Telegraaf van gisteren.
---------------------------------------------------------------
Brazilië kent geen vrolijke start van 2015. Het lijkt wel of de tien plagen momenteel neerdalen over het gastland van de komende Olympische Spelen.

Allereerst is regengod São Pedro helemaal van slag. Na een ongekend warm en droog 2014 bewijst januari dat het nog erger kan. Een apocalyptisch scenario doemt op voor São Paulo nu het grootste waterreservoir (Cantareira) in volle regentijd verder verpietert tot een dorre woestijn. “In het beste geval is het water in juli op. In het slechtste geval in maart”, sombert Ana, een bevriende lokale waterexpert.

Ik bof dat er nog dag en nacht water uit mijn kraan komt. Miljoenen stadsgenoten hebben minder geluk. Des te wranger is het dat automobilisten af en toe dobberend door de straten gaan. De opgekropte hitte zorgt aan het einde van de dag voor stortbuien en overstromingen in de stad. Maar daar koopt het buiten São Paulo gelegen Cantareira niks voor.

Ook elders in Brazilië staan stuwmeren zorgelijk laag. De van waterkracht afhankelijke energiesector loopt op zijn tenen. Op een bloedhete maandag trok de netbeheerder twee uur lang de stekker uit bijna het halve land. "God is Braziliaan en gaat voor regen zorgen”, zo bleef energieminister Braga optimistisch.

Intussen stapelt slecht nieuws zich op van de nieuwe regering van de herkozen president Rousseff. Belastingverhogingen. Snoei van pensioenen en ww-uitkeringen. Duurdere benzine en buskaartjes waartegen in São Paulo fel wordt geprotesteerd. Een almaar uitdijend miljardenschandaal bij staatsoliebedrijf Petrobrás.

Rousseffs beloofde kruistocht tegen corruptie lijkt bij voorbaat kansloos gezien het gemiddeld lage allooi van haar 39-koppige kabinet. Dieptepunt was de benoeming van sportminister George Hilton, een obscure dominee die naar eigen zeggen niets van sport weet.

Zo kampt Brazilië al voor carnaval met een collectieve kater. Meerdere gemeenten hebben de festiviteiten zelfs afgelast om water te sparen.