donderdag, februari 13, 2014

Op een oranje fiets door Rio


Reisartikel over Rio dat afgelopen weekend in de krant stond.
-----------------------------------------------------------------------------------
Een zonovergoten zondagochtend, 8h30. Het is al 30 graden en de fietspaden langs de beroemde stranden van Rio zien oranje van de fietsers. De zogeheten laranjinhas - oranje huurfietsen waarmee je goedkoop (€ 1,5 per dag of € 3 per maand) kunt peddelen tussen zestig stallingen in de stad - vallen duidelijk goed in de smaak bij de cariocas (inwoners van Rio).

Ook toeristen kunnen de huurfietsen gebruiken, maar voor ons staat er al een stalen ros klaar voor vandaag. We hebben afgesproken met de kersverse Nederlandse fietsgids Philip de Wit (48) van Rio by Bike.

“Het is zonde om Rio te ontdekken vanachter het raam van een hete touringcar. De stad heeft vrijwel constant lekker fietsweer en de meeste bezienswaardigheden zijn goed te bereiken met de fiets", weet de enthousiaste voormalige journalist die al zes jaar in Rio woont.

Onze groep bestaat verder uit drie Fransen: twee dames op middelbare leeftijd en een stoere 13-jarige jongen. Philip waarschuwt hen vooraf wel even voor de gevaren op de Braziliaanse weg. "De fiets staat nog laag in de pikorde van het verkeer. Voorrang hebben is dus niet altijd voorrang krijgen," drukt hij de begrijpend knikkende Fransen op het hart.

We beginnen op het mooiste stukje van de 320 kilometer fietspad die Rio rijk is. Op de fietsstrook langs het strand van Ipanema heb je een prachtige uitzicht op de imposante tweelingrots Dois Irmãos (Twee Broers) in de verte. Opgeschoten automobilisten zijn in de verste verte niet te bekennen, want de weg langs het strand wordt iedere zondag afgezet.

Gids Philip de Wit in Ipanema

Het grootste gevaar blijkt te komen van de vele badgasten die plompverloren oversteken in strakke zwembroeken en bikini's. We rijden langs strandpaal 9 - de verzamelplaats van de mooiste garotas (meisjes) van Ipanema én de strategische plek waar Oranje in het Caesar Palace hotel zal vertoeven - en vergapen ons aan de enorme mensenzee op het strand.

“Het strand is dé ontmoetingsplek van Rio", vertelt Philip terwijl we even stoppen om een gekoelde kokosnoot leeg te lurken en wat verse zonnebrand te smeren. "Cariocas komen hier niet alleen om bruin te worden, maar ook om vrienden en familie te zien, om zaken te doen.”

Van Ipanema steken we door naar de achtergelegen lagune van Rio. Deze sprookjesachtig mooie Lagoa Rodrigo de Freitas wordt omringd door het beroemde Christusbeeld, weelderig Atlantisch regenwoud én een zeven kilometer lang fietspad. Het pad moet wel gedeeld worden met voetgangers en skaters, wat ons op deze drukke zondag dwingt tot een slakkengang en een continue slalom.

Het leuke aan Philips journalistieke achtergrond is dat de gids er lol in schept om ook Rio's minder toeristische plekjes te bezoeken. We rijden richting naar de achter de lagune gelegen volkswijk Botafogo, bekend van de club waar Clarence Seedorf tot voor kort de sterren van de hemel speelde.

Het blijkt in Botafogo soms wel even zoeken naar fietspaden, die soms abrupt eindigen. Maar de lommerrijke straten vol vrolijk gekleurde koloniale panden maken het ommetje zeker de moeite waard. De wijk heeft ook een enorme begraafplaats vol beroemde Brazilianen (Cemitério São João Batista) en een bezienswaardige sloppenwijk (Favela Santa Marta) die tegenwoordig veilig terrein is voor toeristen.

Favela Santa Marta

Het kwik heeft intussen de 35 graden aangetikt, hoog tijd voor nog een drankje dus. Philip kiest voor een pitstop in zogenaamde 'vieze voetbar' (boteco pé sujo), simpele maar gezellige snackbars waar cariocas uit alle klassen en standen samenkomen. "De boteco is net zo'n instituut voor Rio als het strand," vertelt de gids terwijl we ons tegoed doen aan wat smakelijke Braziliaanse vlammetjes (pastel) en een fles ijskoud Antarcticabier.

Van Botafogo kun je via de wijk Flamengo langs Rio's schitterende Guanabara-baai doorfietsen naar het oude centrum. Daar liggen de bizarre kathedraal die meer op een kernreactor lijkt, het prachtige gemeentelijke theater op het Cinelândia-plein, het iconische aquaduct van Lapa en de beschilderde trappen naar de kleurrijke bohemienwijk Santa Teresa.

De trappen naar Santa Teresa (credit: Pedro Kirilos, Riotur)

Klinkt aanlokkelijk, maar voor die extra lus is het ons toch wat te heet vandaag. Op de route ligt wel nog het bucolische buurtje (Urca) rond de beroemde Suikerbroodberg. Je kunt de fiets beneden neerzetten bij het kabelbaanstation voor een spectaculair kijkje over de Baai van Botafogo en het strand van Copacabana.

Via het strand van Botafogo op weg naar de Suikerbroodberg (achtergrond)

Wie door de bergtunnel van Urca naar Copacabana fietst, reist bijna vier eeuwen door de geschiedenis. Terwijl Urca in de 16e eeuw de eerste nederzetting van Rio was, bleven de oceaanstranden van Copacabana en Ipanema niemandsland tot de aanleg van de tunnel in 1906. "Dit deel van de stad is opvallend laat blootgelegd", vertelt Philip aan de hand van historische foto's tijdens een stop voor het super-de-luxe Copacabana Palace Hotel.

Als slot van de afwisselende tour zetten de fietsen neer bij Arpoador, de pier tussen Copacabana en Ipanema die tegen zonsondergang volloopt met locals en toeristen. Terwijl de zon langzaam in zee zakt achter de Twee Broers, barst de menigte los in een applaus voor de Cidade Maravilhosa (Wonderschone Stad).

De Twee Broers

-------------------------------------------------------------------
Rijk verleden

Als voormalige Braziliaanse hoofdstad (1763-1960) beschikt Rio over een rijk verleden. Onze favoriete plek om hierover meer te weten te komen is het Museum van de Republiek (Museu da República) in de wijk Catete (pal naast het gelijknamige metrostation). Het museum, dat van 1897 tot 1960 het hart van de Braziliaanse republiek was, ligt in een prachtig ingericht 19e-eeuws barokpaleis.

Op de 2e verdieping ligt de met een kogelgat doorboorde pyjama van oud-president Getúlio Vargas. De belangrijkste Braziliaanse leider van de 20e eeuw pleegde hier in 1954 zelfmoord vanwege een politiek schandaal. Het museum bevat nog veel meer info over de vorming van het moderne Brazilië. Een Engelstalige audiotour kost 2 euro. De entree ook (op woensdag en zondag gratis, maandag gesloten).
----------------------------------------------------------------------
Samba en forró

In de bohemienwijk Lapa lijkt het wel iedere vrijdag Koninginnenacht. De straten rond de sierlijke witte Bogen van Lapa (een goed geconserveerd aquaduct uit de koloniale Portugese tijd) vullen zich dan met stapgrage Brazilianen, sambabands en verkopers van allerlei hapjes en drankjes.

De sfeer is doorgaans geweldig, maar het is wel oppassen voor zakkenrollers in de menigte. Wie zich liever afzijdig houdt van straatgewoel en toch live sambamuziek wil horen, kan in Lapa terecht in de klassieke sambatenten Rio Scenarium en Carioca da Gema.

Het aquaduct in Lapa (credit: Embratur)

Een andere levendige plek met veel couleur locale is de Feira Nordestina. Deze in een stadion gelegen markt, niet ver van het mythische Maracanã in het noorden van Rio, is één groot eerbetoon aan de rijke cultuur van het Braziliaanse noordoosten. Dat betekent vooral veel lekker eten en swingende forrómuziek waarop tot in de vroege uurtjes wordt gedanst. Entree: 1 euro.
-----------------------------------------------------------------------
Ontsnappen aan dure hotels

Hotels in Rio horen bij de duurste ter wereld, terwijl de gemiddelde kwaliteit daarvoor geen enkele aanleiding geeft. Veel toeristen zoeken daarom alternatieve accommodatie. Bij steeds meer Braziliaanse particulieren kun je bij voorbeeld thuis overnachten (tegen betaling uiteraard). Zie websites als Cama e Café en Airbnb.

De site Hidden Pousadas is erg handig om betaalbare herbergen te vinden (in heel Brazilië).

De Nederlander Rolf Reijers verhuurt appartementen in Rio.

Overigens zijn hotels vooral duur in de wijken Ipanema, Leblon en Copacabana. Buurten als Botafogo, Flamengo, Catete en Gloria zijn minder prijzig en ligger dichter bij het internationale vliegveld en het Maracanãstadion.

zaterdag, februari 08, 2014

Sloppenbewoners São blij met WK

Uit de krant van vandaag.
-------------------------------------------------------------------------------
Een goede vier maanden voor de aftrap van het WK Voetbal is de omgeving van de Arena Corinthians in São Paulo nog één grote bouwput. Het ruige, verre oosten van de Braziliaanse megastad waar Oranje op 23 juni zijn laatste groepswedstrijd tegen Chili speelt, ondergaat een ingrijpende opknapbeurt.

Dat betekent voor honderden bewoners van de sloppenwijk Vila da Paz - op achthonderd meter van het stadion - dat ze binnenkort moeten verhuizen. En daar zijn ze maar wat blij mee, vertelt secretaris Drancy Silva (58) van de bewonersvereniging.

"Het WK wordt voor ons een grote overwinning", juicht de gepensioneerde busconducteur in zijn benauwde krot langs een riviertje dat fungeert als open riool. Op een kalender boven het bed van de op krukken lopende Braziliaan (hij werd op jonge leeftijd door polio getroffen) is de maand juni omcirkeld met een rode viltstift.

“We vragen hier al jaren tevergeefs om betere voorzieningen", aldus de goedlachse gehandicapte die al achttien jaar in de favela woont. "Maar sinds oktober luistert de gemeente ineens naar ons. Allemaal dankzij het WK!"

Alle families die op de rivieroever wonen, krijgen voor juni een sociale woning drie kilometer verderop. Hun huisjes worden gesloopt gezien het gevaar van overstromingen en aardverschuivingen.

Silva is er allesbehalve rouwig om. “Kijk, dit wordt ons gebouw. Veel comfortabeler toch?", vertelt hij terwijl hij een foto toont op zijn computer. Hij klikt door naar luchtfoto's van Vila da Paz, waarop is te zien dat de overvolle oever de laatste tijd nieuwe bewoners heeft gekregen. Ze nemen de stank voor lief om mee te profiteren van de gunstige woningruil.

“Iedereen wil hier ineens wonen. We zitten op goud", lacht Solange da Paz (27), een zwaarlijvige kapster die op een bloedhete namiddag voor haar houten krot zit. In de verte torenen hijskranen uit boven het stadion, dat naar verwachting pas in april wordt opgeleverd.

De donkere Braziliaanse hoeft niet te vertrekken voor het WK. Wie niet op de riskante oever woont, verhuist pas in 2016 naar andere sociale woningbouw die in aanbouw is. "Mooi, maar wel jammer dat we zo lang moeten wachten", zegt Da Paz. De favela wordt intussen opgeknapt, belooft de gemeente.

Ook elders in de omgeving van het stadion overheerst vreugde over de kansen die het WK creëert voor de zogeheten 'Lost Zone' (naar 'Zona Leste', oostkant) van São Paulo. Het lang vergeten stadsdeel herbergt 35% van de 'paulistanos' en slechts 16% van de lokale werkgelegenheid.

Deze verhouding moet minder scheef worden door investeringen van honderden miljoenen euro's in infrastructuur, winkelcentra, hotels en een technische school rond het stadion. Belastingprikkels voor bedrijven die zich in het oosten vestigen, moeten ervoor zorgen dat de prille economische bloei na het WK doorzet.