dinsdag, juni 24, 2014

Column Wet van Gérson

Uit de krant van vandaag
--------------------------------------------------------------------------
Gérson de Oliveira Nunes was een van de sterren van het Braziliaanse kampioenelftal van het WK in 1970. O Canhotinha de Ouro (Het Gouden Linkspootje) - met wie Oranjespeler Daley Blind eervol werd vergeleken na zijn mooie voorzetten in de wedstrijd tegen Spanje - werkte na het toernooi mee aan een sigarettenreclame voor het merk Vila Rica.

"Waarom meer betalen als Vila mij alles biedt wat ik van een goede sigaret verwacht?", zegt Gérson in het spotje. "Ik wil uit alles voordeel halen, logisch toch? Haal ook voordeel, haal Vila Rica!"

De onschuldig bedoelde reclame ging algauw een eigen leven leiden in Brazilië. Tegenwoordig is de 'wet van Gérson' hier synoniem aan 'voordeel behalen over de rug van iemand anders', ofwel de kluit belazeren.

Dat is na voetbal zo'n beetje de tweede nationale sport, zo gaven Brazilianen laatst aan in een peiling van Istoé/Sensus. Gevraagd naar de dominante karaktertrek van hun eigen land, kwam 'onbetrouwbaarheid' als ruime winnaar uit de bus.

Bedriegers heb je natuurlijk overal, maar het is ook mijn ervaring dat ze in Brazilië nogal dik zijn gezaaid. Er gaat bijna geen week voorbij zonder een telefoontje van een zogenaamde bankmanager of liefdadigheidswerker die me een loer probeert te draaien.

Tijdens het WK zijn in meerdere stadions Braziliaanse 'gehandicapten' met speciale kaartjes betrapt toen ze bij een goal uit hun rolstoel opveerden. Jonge volwassenen zaten op stoeltjes voor gepensioneerden. Zoals gebruikelijk bij Braziliaanse evenementen wordt ook weer flink gesjoemeld met kortingskaarten voor 'studenten'.

Brazilianen zouden hoge ogen gooien bij de wereldkampioenschappen belastingontduiking, asociaal autorijden en afval op straat gooien. "Brazilianen leven niet mét elkaar maar tégen elkaar", zo vat de bekende antropoloog Roberto DaMatta het treffend samen. Het nationale voetbalteam is eigenlijk een van de weinige Braziliaanse collectieven waarin wel vlot wordt samengewerkt.

Intussen demonstreren en staken groepen Brazilianen de laatste tijd weer massaal voor méér rechten en hogere lonen. Wanneer gaat er eens iemand de straat op tegen de alomtegenwoordige wet van Gérson?

In mijn omgeving zie ik welwillende Brazilianen hun koffers pakken omdat ze vinden dat te veel landgenoten het verpesten voor de rest. Ze zoeken hun heil in de VS, Europa of Australië, murw gebeukt door de wet van Gérson.

zondag, juni 22, 2014

Vips trekken de favela's in tijdens het WK

In De Telegraaf van vandaag.
------------------------------------------------------------------------------
Horden WK-vips trekken dezer dagen via vijfsterrenhotels, skyboxen en champagnefeestjes door Brazilië. Om hen iets méér van het land te laten zien én de lokale bevolking te ondersteunen, neemt het Nederlandse bedrijf More2Win de vips op sleeptouw naar sportprojecten in arme Braziliaanse wijken.

"Niet dat we iets tegen snoepreisjes hebben. Het is alleen zonde om niet wat meer maatschappelijke inhoud te geven aan zo'n trip", zegt manager Jaïr Halevi van de Braziliaanse tak van het pioniersbedrijf dat twee vliegen in een klap wil slaan. "We beloven de gasten dat ze met ons de leukste dag van hun reis beleven én iets achterlaten in het land.”

More2Win, dat rond de wedstrijden van Oranje is geboekt door bedrijven als Oracle en de Holland Camping, laat een vast deel van de opbrengst achter in de bezochte favelas.

Halevi: "Bij grote sportevenementen heeft de organisatie het altijd over de 'erfenis' voor de lokale bevolking. Nogal een hol begrip, want na de finale trekt het FIFA-circus met een miljardenwinst door naar Rusland. Wij geven onze projecten tot minimaal twee jaar na het WK financiële steun.” Een deel van de opbrengst is winst voor de More2Win.

Edwin Roodenburg met zijn Braziliaanse juffen: 'Je zou bijna denken dat kinderen expres dom worden gehouden'

Tijdens het WK worden een capoeiraschool in Salvador en twee scholen in Rio bezocht. Een daarvan is de Nederlands-Braziliaanse basisschool Estrela da Favela op een steenworp van het Maracanã-stadion.

Schooldirecteur Edwin Roodenburg probeert hiermee iets te doen aan het bedroevende kennisniveau van leerlingen op openbare basisscholen. "Kinderen van twaalf weten niet hoeveel 3x3 is. Ze beseffen vaak niet eens dat ze in Rio wonen. Hun taalvaardigheid is zo slecht dat zelfs ik ze Portugese les geef”, aldus de Nederlander die daarnaast twee Braziliaanse juffen heeft aangesteld voor zijn 63 leerlingen.

Roodenburg vindt het triest dat Braziliaanse kinderen voor beter onderwijs afhankelijk zijn van buitenlandse initiatieven als More2Win. “Openbare basisscholen zijn zo abominabel dat je bijna zou denken dat kinderen expres dom worden gehouden. Ze gaan maar één dagdeel naar school en leren daar echt niks. Leraren spijbelen 25% van de lessen. En dan noemen ze Brazilië het land van de toekomst.”

zaterdag, juni 21, 2014

Chili lust 'tulipanes' rauw

Uit Telesport.
--------------------------------------------------------------------------------
Chili is op oorlogspad. Meteen na de historische zege op Spanje in het Maracanã richtten de Zuid-Amerikanen hun pijlen op 'Los Tulipanes' (De Tulpen). "We denken nu alleen maar aan Nederland verslaan", aldus de Argentijnse coach Jorge Sampaoli, die verwacht gastland Brazilië zo te kunnen ontlopen in de achtste finale.

De eerste overwinning ooit op voormalig kolonisator Spanje kwam precies 25 jaar nadat Chili in hetzelfde stadion zijn grootste afgang beleefde. In een beslissend WK-kwalificatieduel tegen Brazilië in 1989 sneed keeper Roberto 'Condor' Rojas zich bij een 1-0 achterstand in zijn eigen wenkbrauw met een meegesmokkeld scheermesje. Volgens de bloedende doelman was vuurwerk uit het Braziliaanse vak de boosdoener, maar de goedkope truc werd snel doorzien en leverde hem een levenslange schorsing op.

"De vloek van het Maracanã is verdreven", kopte het Chileense dagblad La Tercera daags na de overwinning. "Het zal nu het decor van Chileense glorie worden", zo wordt zelfs vooruit gelopen op een Chileense finaleplaats. De andere grote krant van het land, El Mercurio, is net zo lyrisch en tekent de Chileense route tot de wereldcup alvast uit.

Dat Chili voorafgaand aan het WK al blaakte van zelfvertrouwen, blijkt uit een ronkend reclamespotje rond de beroemde 33 Chileense mijnwerkers die in 2010 ruim twee maanden voor hun leven vochten in het diepste van de aarde. "We zijn niet bang voor de groep des doods. De dood doet ons niets, want we hebben de dood al een keer overwonnen. Chi-chi-chi, le-le-le. Viva Chile!", zo steken de kompels hun voetbalhelden eensgezind een hart onder de riem bovenop 'hun' mijn in Kamp Hoop in de Atacamawoestijn.

Het oernationalistische land aan het einde van de wereld gaat er prat op dat het nog nooit een oorlog verloren heeft. Taxichauffeurs in de hoofdstad Santiago de Chile kunnen in geuren en kleuren vertellen hoe het Chileense leger in 1880 de Heuvel van Arica in 55 minuten veroverde op aartsvijand Peru.

Op voetbalgebied is er tot dusver echter weinig te juichen geweest voor het meest ontwikkelde land van Zuid-Amerika. Chili won nog nooit de Copa América, het continentale kampioenschap. In acht WK-deelnames scoorde het condorland één derde plek (in eigen land in 1962) en twee achtste finales (1998 en 2010), waarbij een wedstrijd tegen Brazilië drie maal het eindstation vormde.

Met het sterke huidige team, dat de aloude Chileense strijdlust koppelt aan de klasse van vedetten als FC Barcelona-aanvaller Alexis Sánchez en Juventus-middenvelder 'King' Arturo Vidal, wil La Roja (Het Rood) eindelijk uit de schaduw van grote broers Argentinië en Brazilië komen. "Deze ploeg kan kampioen worden," jubelde Vidal na de zege op Spanje. "We zijn jong en we willen iets groots," riep Sánchez.

De enige smet op de 'Maracanazo' van woensdag was het wangedrag van tweehonderd Chileense fans die het stadion zonder kaartje binnenvielen. Eén fan deed alsof hij onwel werd om de bewaking af te leiden, waarop de rest de hekken omver liep.

"We wilden 1000 real (330 euro, red) voor een kaartje betalen maar er waren geen verkopers. Dus besloten we binnen te vallen", zo 'verdedigt' een Chileense vandaal de actie in lokale media. De Braziliaanse politie geeft 88 gearresteerde Chilenen tot vandaag de tijd om het land te verlaten.

Eerder wisten Argentijnse fans het Maracanã al binnen te dringen voor de wedstrijd tegen Bosnië Herzegovina Het Braziliaanse ministerie van Justitie laakt de gebrekkige stadionbeveiliging - een verantwoordelijkheid van de FIFA - en dreigt de bewaking in eigen handen te nemen voor de volgende wedstrijd.

woensdag, juni 18, 2014

Blokje om voor omstreden baas Braziliaanse voetbal

Uit De Telegraaf van woensdag.
------------------------------------------------------------------------
Het WK had zijn 'finest hour' moeten worden. Maar José Maria Marin, de omstreden baas van de Braziliaanse voetbalbond (CBF) en de lokale WK-organisatie, beleeft voorlopig weinig plezier aan zijn toernooi.

Zowel de FIFA als de Braziliaanse regering willen zo min mogelijk gezien worden met Marin. Tot zijn woede zat Marin (82) bij de openingswedstrijd zo ver van Sepp Blatter en Dilma Rousseff dat hij onzichtbaar was op de foto's. Bij een congres van de FIFA werd hem het spreekrecht ontzegd.

President Rousseff praat helemaal niet met Marin. De oud-politicus steunde namelijk de Braziliaanse dictatuur (1964-1985) die tegenstanders als Rousseff en haar ex-man gruwelijk martelde.

Als kamerlid in São Paulo riep Marin het generaalsregime in 1975 op tot "maatregelen" tegen de kritische zender TV Cultura. Twee weken later werd de hoofdredacteur, een voormalig BBC-journalist (Vladimir Herzog), opgepakt en doodgemarteld. De militaire junta beloonde de loyale Marin in 1982 met het gouverneurschap van São Paulo.

Na de terugkeer van de democratie begon hij een carrière bij de Braziliaanse voetbalbond. Als de corrupte Zonnekoning van de CBF, Ricardo Teixeira, in 2011 tot aftreden wordt gedwongen, volgt diens marionet Marin hem op.

De bond vindt het geen bezwaar dat de nieuwe voorzitter eerder dat jaar door camera's is betrapt op het stelen van een medaille bij de prijsuitreiking van een juniorencup in São Paulo. Dankzij een amnestiewet ondervindt Marin ook geen hinder van zijn dictatuurverleden.

“Hem als bondsvoorzitter hebben, is hetzelfde als het WK in Duitsland laten organiseren door een oud-lid van de naziregering", aldus de zoon van de vermoorde Herzog. De bond die de scepter zwaait over de Goddelijke Kanaries is echter een particuliere organisatie en trekt zich niets aan van alle kritiek.

Op 4 juli krijgt Marin alsnog zijn fotomoment bij de opening van een pompeus nieuw CBF-gebouw in Rio. Geheel volgens de traditie van politici uit de juntatijd, wordt de zetel vernoemd naar hemzelf.

zaterdag, juni 14, 2014

Profiel Galvão 'gooollll' Bueno

Uit de krant van vanochtend.
------------------------------------------------------------------------------------
Heel Brazilië luisterde tijdens de WK-opening tegen Kroatië naar het geliefde en gehate stemgeluid van Galvão Bueno. De 'Braziliaanse Jack van Gelder' is al drie decennia de vaste commentator bij alle grote wedstrijden van de Seleção.

De flamboyante journalist, bekend om zijn langgerekte uitspraak van woorden als ‘goooollll’ en ‘Rrrrrrronaldo’, groeide op in de omgeving van het Maracanã-stadion in Rio de Janeiro. Als jonge twintiger werkte Galvão (1950) - zoals de Brazilianen hem kortweg kennen - op een lokale plasticfabriek. Totdat de praatgrage sportfanaat door zijn collega’s werd opgegeven voor een radioauditie bij een sportzender.

Van welke sport hij het meeste verstand had?, zo werd hem daarbij gevraagd. “Van allemaal”, zo antwoordde de notoire opschepper die zijn levendige commentaar ook geeft bij de Formule I, basketbal en de Olympische Spelen.

Zijn doorbraak kwam bij het machtige mediaconglomeraat Rede Globo, de houder van de tv-rechten van het Braziliaans elftal. De Globo hijst Galvão tegenwoordig op het schild als de 'grootste voetbalcommentator op aarde’.

Volgens Braziliaanse media ontvangt hij daar een lieve 1,6 miljoen euro per maand voor, bijna net zo veel als Neymar bij FC Barcelona incasseert. "Ik ben een verkoper van emoties", aldus het kijkcijferkanon, dat ook een naar zichzelf vernoemde Braziliaanse wijn (Bueno) verkoopt.

De ijdele spraakwaterval wekt naast bewondering ook irritatie op. Bij de openingsceremonie van het WK in Zuid-Afrika kwam die opgekropte ergernis tot uitbarsting toen Galvão zich zelfs tijdens een optreden van Shakira op de voorgrond bleef plaatsen.

'Cala a boca, Galvão’ (‘Hou je bek, Galvão’), twitterde een kijker. Het gevleugelde zinnetje was de rest van het WK ‘trending’ en zong ook gisteren weer rond op sociale media.

Maar Galvão - volgens haters tevens de naam voor een met uitsterven bedreigde papegaaisoort - laat zich de mond niet snoeren. De Globo heeft zijn contract net met vier jaar verlengd.

vrijdag, juni 13, 2014

Column Toerisme

Uit de krant van vanochtend.
-----------------------------------------------------------------------
Wie bij de Braziliaanse VVV werkt, heeft het maar makkelijk. Welk ander land is immers gezegend met 7400 kilometer zonovergoten kustlijn, negentien UNESCO-werelderfgoederen en misschien wel het mooiste bos (Amazone), moerasgebied (Pantanal), stadsdecor (Rio) en watervallencomplex (Iguaçu) op aarde?

Toch moet het WK-gastland in de ranglijst van de VN-organisatie voor toerisme (UNWTO) maar liefst 42 landen voor zich dulden. Met een schamele 5,7 miljoen bezoekers per jaar (2012) staat de Zuid-Amerikaanse reus achter grijze muizen als Slowakije en Bulgarije.

Ook in vergelijking met buurlanden presteert de Braziliaanse toerismesector ondermaats. Het land bestrijkt de helft van Zuid-Amerika en ontvangt slechts een vijfde van de bezoekers aan het continent.

Wat gaat er fout? In de aanloop naar het WK kreeg ik vanuit Nederland veel vragen over Brazilië. Het land heeft een stevig imagoprobleem, zo bleek wel. Brazilië, dat is toch een bananenrepubliek? Waar je binnen de kortste keren slachtoffer wordt van knokkelkoorts en gewapende overvallen?

Ikzelf vond Brazilië tijdens mijn eerste vakantie (2004) veiliger voelen dan gevreesd. Hetzelfde gold onlangs voor mijn Nederlandse oom, een zestiger die zich voor het eerst in het enge Zuid-Amerika waagde. Hij was verrast over de relaxte sfeer in São Paulo en over de gemakken van het fijnmazige Braziliaanse busnet.

Wel was hij van mening dat Brazilië nogal laks omgaat met zijn toeristische potentieel. Verwaarloosde stadscentra, precaire bewegwijzering en gebrek aan Engelstalige informatie zijn eerder regel dan uitzondering.

De toeristische sector heeft wat dit betreft weinig werk gemaakt van de voorgenomen inhaalslag voor het WK. Op bezoek in de Oranjespeelstad Porto Alegre verbaasde ik me vorige maand over meerdere Braziliaanse reisgidsen die nog wel even Engels dachten te gaan leren in de luttele resterende weken tot de aftrap.

Maar overdreven om te zeggen dat een beetje miscommunicatie met de locals de hele vakantie verpest. De hartelijkheid van de gemiddelde Braziliaan vergoedt veel.

Komende weken zijn de speelsteden bovendien veiliger dan gewoonlijk met een slordige 150.000 politieagenten en soldaten op straat. Mijn gok is dat weinig toeristen spijt krijgen van hun WK-avontuur.

donderdag, juni 12, 2014

Oranje opent WK in mislukte moordstad

Uit de krant van vandaag.
-----------------------------------------------------------------------
Salvador de Bahia, waar Oranje morgen de kraker tegen Spanje speelt, is het zorgenkindje onder de grote Braziliaanse steden. De oudste hoofdstad van het land (1549-1763) zit economisch weliswaar al tien jaar flink in de lift, net als de rest van het arme Braziliaanse noordoosten. Maar de overheid kan de snelle ontwikkeling niet bijbenen in deze al eeuwenlang door corrupte clans bestuurde regio.

Het gevolg is een stad van rare contrasten. Moderne kooptempels steken hoog uit boven de zee van sloppenwijken waarin maar liefst een op de drie inwoners van Salvador woonachtig is. Glimmende terreinwagens hobbelen over gatenkazen van wegen waarlangs open riolen stromen.

De toeristische wijken en de route tussen het vliegveld en het WK-stadion kregen afgelopen jaren een opknapbeurt. Ook wordt daags voor Nederland-Spanje een stukje van de Braziliaanse variant op de Noord/Zuid-lijn na veertien jaar in gebruik genomen.

Veel soelaas voor het volledig dichtgeslibde verkeer van Salvador biedt de kortste en duurste metro van Brazilië voorlopig niet. Hij rijdt uitsluitend voor kaartjeshouders op een kort traject van een parkeerplaats naar het stadion.

Voor de lokale ondernemer Rob de Laet waren de files de belangrijkste reden om de strandmetropool van 3,9 miljoen inwoners te ontvluchten. "Het verkeer werd steeds meer een crime”, vertelt hij vanuit zijn nieuwe woonplaats Itaparica, een landerig eiland aan de overkant van de majestueuze Allerheiligenbaai.

Bovendien zag de Nederlander Salvador afglijden tot één van de meest criminele steden van Brazilië. Met gemiddeld zes moorden per dag was ze in 2013 zelfs de op twaalf na gevaarlijkste stad ter wereld, aldus een recent VN-onderzoek.

De Laet: "Er zijn afgelopen vijf jaar vier van mijn kennissen vermoord. De voorheen gezellige volksbuurt Tororo (dichtbij het WK-stadion, red) wordt geterroriseerd door ventjes met grote pistolen. Deels zijn dat bendeleden uit Rio die verhuizen omdat sloppenwijken daar zijn ‘gepacificeerd’. En deels is het nieuwe aanwas van jongeren uit het binnenland die door de droogte naar de grote stad worden verdreven."

De jaarlijkse 'geweldskaart' van Brazilië laat een verschuiving zien van misdaad in zuidelijke steden als Rio en São Paulo naar het noorden en noordoosten. Het aantal moorden in Brazilië schommelt vrij stabiel rond 50.000 per jaar. Maar terwijl de moordratio van het veel in veiligheid investerende São Paulo sinds de eeuwwisseling daalde van 40 naar 10 (per 100.000 inwoners), explodeerde het cijfer van Salvador van 11 naar 57.

"Noordoostelijke groeisteden hebben wel banen en inkomen gecreëerd, maar geen sterker politieapparaat", aldus de samenstellers van de geweldskaart, die ook een alarmerende toename signaleren van het aantal bankovervallen, autodiefstallen en drugsdelicten.

In april staakte de militaire politie van Salvadors deelstaat Bahia voor betere salarissen en arbeidsomstandigheden. Hoewel de federale regering snel het leger de straat opstuurde in Bahia, werden er in Salvador 44 moorden gepleegd tijdens de tweedaagse werkonderbreking.

Tijdens het WK krijgt de politie versterking van 2300 Braziliaanse militairen van marine, leger en luchtmacht. De soldaten worden ingezet in toeristische wijken, rond het stadion en bij de trainingskampen van de landen die in Bahia verblijven, waaronder Duitsland.

dinsdag, juni 10, 2014

Oranjecamping is klaar voor WK

Uit De Telegraaf van vandaag. Via deze link is ook een filmpje te zien.
------------------------------------------------------------------------
De Oranjecamping is klaar voor het WK. Afgelopen dagen hebben zestig Nederlanders vierhonderd tenten opgezet in het mooi gelegen basiskamp in São Paulo. Ook zal er 2400 liter Heineken-bier klaar staan voor de eerste vijfhonderd Oranjediehards die vrijdagavond neerstrijken na de wedstrijd tegen Spanje.

"We missen alleen nog wat oranje versiering, maar daar hebben we nog een paar dagen de tijd voor", vertelt projectmanager Kirsten Lentjes van Oranjecamping.

De ruime locatie, gehuurd van een Braziliaanse recreatieclub, ligt op de oever van het Guarapiranga-meer - een oase van rust aan de zuidrand van de stad van twintig miljoen inwoners - en leent zich goed voor surfen, kanoën, voetballen en tennissen.

"Het is een mooie plek en de mensen zijn heel vriendelijk", vertellen Renee Swinkels (26) en Koen Schellekens (28) uit het Brabantse Goirle, twee van de vijftig vrijwilligers die afgelopen weekend hielpen bij de opbouw. Komende dagen gaan zij aan de slag op de 'Belgische Oranjecamping' in Rio de Janeiro, die iets groter wordt.

In São Paulo wordt de camping komende weken 24 uur per dag bewaakt door de Braziliaanse politie en particuliere beveiligers. Ook hangen er dertig bewakingscamera's op de dubbel omheinde camping.

"We raden de Hollanders aan om niet alleen naar buiten te gaan", vertelt de clubvoorzitter Paulo Marinheiro, die het een voorrecht noemt om het Oranjelegioen te mogen ontvangen. "Alleen jammer dat het al voor het einde van het WK vertrekken zal, want Brazilië wordt kampioen", grinnikt de Braziliaan.

Hoewel de winter voor de deur staat in São Paulo, is het overdag voorlopig dik twintig graden en zonnig. Zo koud als tijdens het WK in Zuid-Afrika - toen de campinggasten 's nachts in hun tenten lagen te rillen - zal het hier zeker niet worden. "Voor de zekerheid gebruiken we slaapzakken die temperaturen tot -5 graden aan kunnen," aldus Lentjes.

Alleen een mogelijk magere prestatie van het Nederlands elftal lijkt een groot Oranjefeest nog in de weg te kunnen staan. "Omdat niemand erg grote verwachtingen heeft, kan het alleen maar meevallen!", zegt Dieuwertje de Beer van de organisatie.

Een enkeling blaast zijn toeter warm

Column uit De Telegraaf van vandaag.
-----------------------------------------------------------------------------
Brazilië komt langzamerhand een beetje in de stemming voor het WK, maar erg van harte gaat het nog niet. Aarzelend worden in São Paulo de eerste groengele vlaggen uit het raam gehangen. Een enkeling blaast zijn toeter warm voor de grote ouverture op donderdag.

In vergelijking met vorige WK's oogt het allemaal nogal sober op straat. De enige plek in het centrum van São Paulo die wel volledig groengeel kleurt, is de grote straatmarkt Rua 25 de Março.

Koopjesjagers scharrelen 's middags tussen kramen vol Neymar-pruiken, sambaballen, Maracanã-bananen en groengele wanten, mutsen en sjaals. Want hoewel een thermometer op straat 22 graden aanwijst, dook het kwik 's nachts onder de tien afgelopen week, welhaast Siberische koud voor Brazilianen.

"Het begint eindelijk een beetje te lopen", zegt marktkoopman Maciel Escolaria, getooid met een in China gefabriceerde Neymar-hanenkam die hij voor drie euro aan de man brengt. "Het is nog niet wat ik ervan had verwacht, zo pal voor het WK in het Land van het Voetbal. Hopelijk barst de gekte na de openingswedstrijd wel los."

Het valt de Braziliaan op dat klanten uit hun hum zijn. Er wordt op de markt gemopperd over 'De Draak', de bijnaam van inflatie in Brazilië. Die ligt volgens de regering rond 6% maar in de supermarkt stijgen de prijzen sneller.

Maar is dat soms de schuld van de Goddelijke Kanaries? "De mensen reageren hun ontevredenheid af op het WK. Dat kunnen ze beter in het stemhokje doen", zo verwijst Escolaria naar de verkiezingen in oktober.

Verderop hebben de Finse economiestudenten Seppo en Ville net een Brazilië-shirtje aangeschaft. "Voor wie moeten we anders juichen? Voor Rusland in ieder geval niet!", lachen ze.

Seppo merkt al dat het WK ook buiten het veld spannend gaat worden. "Ik heb een paar protesten gezien en de metro van São Paulo ligt plat. In Salvador staakte de politie zelfs. Het wordt een chaos als dat tijdens het WK gebeurt."

In São Paulo voelen de Finnen zich veilig. Er is al veel politie op de been om over de binnendruppelende toeristen te waken. Bij de gringo's zit de stemming er in ieder geval goed in. Nu maar hopen dat ze de humeurige Brazilianen snel besmetten met de WK-koorts.

zondag, juni 08, 2014

WK-openingsduel heeft Waalwijks tintje

Uit de (digitale) Financiële Telegraaf van vandaag.
----------------------------------------------------------------------------------
De openingswedstrijd van het WK Voetbal, waarin gastland Brazilië het op 12 juni opneemt tegen Kroatië, krijgt alvast een oranje tintje. Tapijt- en kunstgrasproducent Desso legde een innovatieve hybride grasmat in het nieuwe stadion van São Paulo. Dit bevordert snel en attractief voetbal, aldus het Brabantse bedrijf.

Bestuursvoorzitter Alexander Collot d'Escury ziet de prestigieuze klus als kroon op vijf jaar intensief netwerken. Desso reisde met meerdere handelsmissies naar Brazilië en lobbyde zich intussen suf bij de Fifa. "Vooral de Belgische handelsmissie van 2009 was belangrijk", zo kijkt de ceo terug op een reis onder leiding van toenmalig prins Filip.

De huidige Belgische koning deed bij het lokale organisatiecomité in São Paulo een goed woordje voor Desso. Het in 1930 door de Belgische tapijtmaker Desseaux opgerichte concern heeft ook vestigingen bij onze zuiderburen. "Koning Filip heeft een waanzinnige opening voor ons gecreëerd."

Toch duurde het nog tot 2013 voordat de Brazilianen definitief groen licht gaven. Vervolgens ontstond er extra vertraging toen er in november een hijskraan omviel op de bouwkeet in het stadion. Enkele medewerkers van Desso zagen het ongeval, waarbij twee Braziliaanse arbeiders het leven lieten, van een afstandje gebeuren en moesten hun werkzaamheden tijdelijk staken.

Door alle tegenslag en de stroperige Braziliaanse bureaucratie is de Arena de São Paulo vier dagen voor de aftrap nog steeds niet helemaal af. Maar het veld van Desso, een zogeheten GrassMaster, is klaar voor het toernooi en ligt er prachtig bij.

De gepatenteerde Nederlandse uitvinding (prijskaartje: € 500.000) bestaat eruit dat velden van natuurgras worden versterkt met twintig miljoen kunstvezels. Computergestuurde machines injecteren de kunstvezels om de twee centimeter in de bodem, tot achttien centimeter diep. De truc is dat de graswortels bij het groeien vervlecht raken met de vezels.

Dat maakt het veld stabieler, egaler en sneller bespeelbaar. Ook vergroot de techniek de herstel- en drainagecapaciteit van de grasmat, waarop Oranje op 23 juni het taaie Chili treft. Volgens Desso zal het veld er bij het zesde en laatste WK-duel in São Paulo, de halve finale op 9 juli, nog steeds als een biljartlaken bij liggen, zelfs bij extreem droog of nat weer.

Tijdens de Confederations Cup van vorig jaar, de generale repetitie voor het WK, klonken er in vier van de zes gebruikte Braziliaanse stadions klachten over de kwaliteit van de grasmat. Vooral in het Mané Garrincha-stadion van de hoofdstad Brasília, de duurste onder de twaalf WK-arena’s (kosten: € 500 miljoen), vlogen de plaggen de voetballers om de oren.

Op het Desso-hoofdkantoor in Waalwijk zag men de beelden handenwringend aan. Vliegende groene tapijtjes worden immers voorkomen door het verankeren van het veld. Het bedrijf was naast São Paulo ook in gesprek met de organisatiecomités van Brasília, Rio de Janeiro en Cuiabá over de levering van de GrassMaster.

Flink was dan ook de teleurstelling toen de deal in de andere speelsteden eind vorig jaar afketste. "We hadden meer verwacht. Helaas lieten de Braziliaanse partners alles op het laatste moment aankomen”, licht Desso-woordvoerder Dick Haijma toe.

"Dat is vaak het lastige aan zakendoen in Brazilië”, vult de bestuursvoorzitter aan. “Er wordt enthousiast gereageerd maar er wordt geen knoop doorgehakt. We moesten daarom besluiten om een aantal machines uit Brazilië terug te trekken.”

Installatie van de GrassMaster in de Arena de São Paulo

Desso heeft tien machines die het kunstje beheersen en voor één veld zijn er twee tegelijk nodig. In Europa, Azië en de VS bestaat er een toenemende vraag naar het product, dat ook wordt gebruikt voor rugby en American football. Zo'n 65% van de voetbalclubs in de Premier League speelt er al op en meerdere toppers uit de Italiaanse, Franse en Duitse competitie volgen nu het Britse voorbeeld. In de eredivisie gebruiken AZ en FC Utrecht een GrassMaster. De Braziliaanse club Santos traint erop en Grêmio speelt zijn wedstrijden erop.

De WK-organisatie is echter meer op de centen gaan letten sinds vorig jaar miljoenen Brazilianen de straat op gingen tijdens de Confederations Cup. Ze protesteerden onder meer tegen de torenhoge kosten van het WK dat met € 9 miljard duurder is dan de voorafgaande edities in Duitsland en Zuid-Afrika bij elkaar.

Collot d'Escury denkt dat de andere organisatiecomités mede door de demonstraties huiverig zijn geworden voor de extra investering in een GrassMaster. “'Als je het mij vraagt is dat 'penny wise, pound foolish’. Een half miljoen euro voor een goed veld lijkt me een kleine investering in verhouding tot de totale stadionkosten" (een kleine € 3 miljard).

De bestuursvoorzitter vreest dat tijdens het WK problemen kunnen ontstaan met de onbehandelde velden buiten São Paulo. Vooral de grasmatten van de stadions in Brasília en Rio (het Maracanã), waar binnen een maand zeven wedstrijden worden gespeeld, baren hem zorgen. Als de GrassMaster er inderdaad met kop en schouders bovenuit steekt tijdens het toernooi, verwacht Desso nadien alsnog meer klussen binnen te slepen in Zuid-Amerika.

In 2010 gebeurde dat tenminste wel na het WK in Zuid-Afrika. Voor het eerst tijdens een eindtoernooi werd er toen in twee speelsteden (Nelspruit en Polokwane) op een hybride veld gespeeld. Na afloop bestelden Johannesburg, Durban en Port Elisabeth alsnog een GrassMaster om te voorkomen dat hun stadions zouden veranderen in zogeheten ‘witte olifanten', oftewel nutteloze bouwwerken.

De grotere sterkte van het hybride gras vergroot de functionaliteit van stadions. Zo kan het stadion van Wembley de dubbelrol van thuisbasis van het Engelse voetbal en drukbezette evenementenlocatie weer opnemen sinds Desso in 2010 zijn veld installeerde.

De GrassMaster

Ook in Brazilië wordt gevreesd voor 'witte olifanten' na het WK. Voornaamste kandidaten zijn de stadions van Brasília (capaciteit: 72.000), Cuiabá (43.000) en Manaus (42.000), drie steden die met niet één club zijn vertegenwoordigd in de eerste twee Braziliaanse voetbaldivisies. Dat biedt na het toernooi dus mogelijk nieuwe kansen voor Desso.

Het in ruim honderd landen vertegenwoordigde concern uit Waalwijk wil via het WK-visitekaartje ook zijn overige Braziliaanse activiteiten uitbreiden. Het concern van 850 werknemers draait via kantoren in Rio en São Paulo momenteel een omzet van "enkele miljoenen euro's" in Brazilië. Het scoorde afgelopen vijf jaar dubbele groeicijfers in het Zuid-Amerikaanse land.

Grootste Braziliaanse klus tot dusver was het leggen van 100.000 vierkante meter aan geluiddempende tapijttegels in het regeringsgebouw van de deelstaat Minas Gerais. Verder worden fijnstof reducerende tapijten verkocht aan Braziliaanse kantoren, hotels, cruiseschepen en de vliegmaatschappij Gol.

Groeikansen ziet Desso voorts in strengere Braziliaanse afvalwetgeving, die eist dat gemeenten en bedrijven meer werk maken van recycling. De grotendeels herbruikbare tegels en tapijten uit Brabant zullen daardoor meer in trek raken in het land, zo is het idee.

zaterdag, juni 07, 2014

'Brazilië heeft WK buiten het veld al verloren'

Uit De Telegraaf van vandaag.
---------------------------------------------------------------------------
Na China, Zuid-Afrika en Rusland is het de beurt aan Brazilië om zich via een groot sportevenement te etaleren als opkomende grootmacht. Voorlopig doet het WK echter meer kwaad dan goed voor het imago van het Zuid-Amerikaanse land.

Brazilië was 'hot' in 2007. De economie groeide 6% dankzij de Chinese honger naar grondstoffen en voor de kust van Rio werden enorme olievoorraden ontdekt. Toen de Fifa als klap op de vuurpijl het WK toewees aan de vijfvoudig wereldkampioen, wist het voetbalgekke land zeker dat God een Braziliaan is.

“Wees er zeker van dat we trots ons huiswerk zullen doen. Zodat geen Argentijn iets kan aanmerken op onze Copa", zo plaagde de Braziliaanse president Lula da Silva zijn zuiderburen na de bekendmaking in Zürich. Bovendien beloofde de populaire linkse leider dat er geen cent belastinggeld naar WK-stadions zou gaan.

Niet waar, zo blijkt zeven jaar later tot woede van veel Brazilianen. De stadionkosten (begroot op 1,1 miljard dollar) gingen ruim drie keer over de kop en zijn voor bijna 90% met belastinggeld gefinancierd, aldus de Braziliaanse rekenkamer. Ter verdediging voert de huidige regering van Lula's opvolger en partijgenoot Dilma Rousseff aan dat het deels gaat om (zwaar gesubsidieerde) leningen die na het WK worden terugbetaald.

Het gepeperde prijskaartje wordt mede veroorzaakt door het recordaantal van twaalf speelsteden. De Fifa vond acht stadions voldoende. Maar Lula en Ricardo Teixeira, de inmiddels wegens een corruptieschandaal afgetreden baas van de Braziliaanse voetbalbond, wilden heel Brazilië laten meegenieten van het WK.

Woede over dure stadions (protest in Rio, juni 2013)

Daarbij speelde mee dat Lula steun bij gouverneurs zocht om de relatief onbekende Rousseff op het schild te hijsen voor de verkiezingen van 2010. Op hun verzoek werden de groepswedstrijden verspreid over het hele land. Lastig voor de 32 WK-selecties die daardoor 240.000 kilometer moeten reizen in de groepsfase, maar leuk voor de gouverneurs die zo meer toplanden mogen ontvangen.

Punt was alleen dat bedrijven niet happig bleken om te investeren in stadions in afgelegen steden zonder voetbaltraditie, zoals Manaus en Cuiabá. Dus moest de belastingbetaler bijspringen. Hetzelfde gebeurde bij de bouw van een nieuwe arena in São Paulo, waar Oranje op 23 juni Chili treft.

Deze speelstad had al een groot en modern stadion, het Morumbi van de club São Paulo FC. Lula is echter fan van aartsrivaal Corinthians, de toekomstige eigenaar van de op de valreep opgeleverde WK-arena. En Teixeira leefde op voet van oorlog met de voorzitter van São Paulo FC. Het duo vetode het Morumbi.

Mede door al deze koehandel en geldverspilling is de steun voor het WK gezakt naar 48% (tegen 79% in 2007). De Brazilianen zijn ook boos over het breken van de tweede belofte van de organisatie. Het land zou een keur aan mobiliteitswerken overhouden aan het toernooi, waaronder een prestigieuze kogeltrein tussen Rio en São Paulo.

Vijf dagen voor de aftrap is pas de helft van de projecten klaar. Speelsteden als Cuiabá zijn een grote bouwput. Een tent fungeert tijdens het WK als terminal op het vliegveld van Fortaleza. De kogeltrein is nog niet eens aanbesteed.

Het halve werk heeft bovendien de hoofdprijs gekost. Mede door het opzij schuiven van de Braziliaanse aanbestedingsregels sinds 2011 (om bouwachterstanden weg te werken) komen de totale WK-kosten uit op 9 miljard euro, meer dan de voorgaande edities in Zuid-Afrika en Duitsland tezamen.

"Buiten het veld hebben we het WK al verloren", treurt het kritische Kamerlid Romário, in 2007 nog ambassadeur van het WK-bid. Zelfs organisatiecomitélid Ronaldo verklaarde zich twee weken geleden - ver in blessuretijd - te schamen voor alle vertraging. "Dit is vast de laatste keer dat Brazilië het WK mag organiseren. De Fifa is getraumatiseerd geraakt", aldus de oud-PSV'er.

Volgens Fifa-secretaris Valcke was het "een hel" om afspraken te maken met drie Braziliaanse overheidslagen (federaal, regionaal en lokaal) met ieder hun eigen belangen en complexe bureaucratie. Financieel heeft de Fifa echter geen reden tot klagen. Het WK levert naar verwachting vier miljard dollar op (belastingvrij), een record.

"De gewone Braziliaan koopt niks voor deze Copa", vindt Vinicius Toro, een videomaker uit São Paulo die komende weken gaat protesteren. "Ik hoop dat Brazilië er in de eerste ronde uitvliegt. Dan zullen veel meer mensen de straat op gaan", zo hoopt de dertiger op een herhaling van de massaprotesten tijdens de Confederations Cup van vorig jaar.

'Fuck de Copa' (protest in Rio in juni 2013)

De anarchistische 'black blocks' dreigen met geweld tijdens het toernooi. Grote vraag is of de middenklasse zich aansluit bij deze kleine groepen, wat mede zal afhangen van de prestaties van Neymar en co. Voor de zekerheid houdt de Braziliaanse regering de grootste veiligheidsoperatie ooit rond een WK, met hulp van 100.000 politieagenten en 57.000 soldaten.

Zo hangt het WK voor Rousseff als een donkere wolk boven haar beoogde herverkiezing in oktober. Haar mentor Lula zal het toernooi thuis op de bank volgen, zo kondigde hij onlangs wijselijk aan.

WK-serie: Porto Alegre en Curitiba

Uit de Reiskrant van De Telegraaf.
-----------------------------------------------------------------------------------
In de laatste aflevering van onze WK-serie verkennen we Curitiba en Oranjespeelstad Porto Alegre. Stop maar een oranje sjaal en Unox-muts in de koffer, want het kan er lelijk koud zijn in de wintermaanden juni en juli. Qua levenskwaliteit horen beide moderne zuidelijke metropolen wel tot de top van Brazilië, mede dankzij het vele groen, de goede voorzieningen en de beste (glüh)wijnen van het land.

Voor de Argentijnen in ons reisgezelschap voelt Porto Alegre als thuiskomen. “Zijn we echt in Brazilië? Dit lijkt Buenos Aires wel!”, roept fotograaf Carlos terwijl we over een brede centrale avenue kuieren die niet zou misstaan in de Argentijnse hoofdstad.

Toch is Porto Alegre een stad met een geheel eigen karakter. De hoofdstad van de Braziliaanse deelstaat Rio Grande do Sul is minder vijandig dan de gemiddelde Zuid-Amerikaanse metropool. De talrijke parken geven de anderhalf miljoen inwoners lucht en ruimte. Automobilisten stoppen keurig voor het zebrapad, wat bijzonder is in het doorgaans ruige Braziliaanse verkeer.

Historisch centrum Porto Alegre (credit Alfonso Abraham)

“We liggen voor op de rest van het land", pocht onze gids Ricardo terwijl hij wat warm water gooit in zijn kruikje maté, een sterke thee die hier net zo populair is als in Argentinië. De voormalige geschiedenisleraar praat ons in het historische centrum (Praça da Matriz) bij over het roerige verleden van zijn regio, die zich in de negentiende eeuw meermaals van Brazilië probeerde los te weken.

De eigenzinnige gaúchos (bijnaam van de locals) zijn naast hun geschiedenis ook trots op hun eet- en drinkcultuur. We maken er even verderop kennis mee in de Mercado Público, een geurige markthal vol kramen met barbecuevlees, maté, kazen en wijnen.

Een opvallende verschijning op de markt is de Banca do Holandês, een populaire specerijhandel die zijn naam dankt aan de Nederlandse oprichter. De huidige Braziliaanse eigenaar Sérgio verkoopt nog steeds rauwe haring, Maasdammer en stroopwafels. “Tijdens het WK krijgt de kraam een oranje metamorfose”, verzekert hij bovendien.

Gids Ricardo met zijn onafscheidelijke matékruik

We lopen via een druk plein met torenhoge keizerspalmen (Praça da Alfandega) door naar de oudste straat (1772) van Porto Alegre, de Rua da Praia (Strandstraat). Er is geen strand te zien, wel winkeltjes en straatkunstenaars.

Even later pakken we in de naastgelegen haven een plezierboot voor een tocht over het Guaíba-meer. Terwijl je binnen je eigen feestje kunt bouwen, kan vanaf het dek worden genoten van de skyline van Porto Alegre, jungle-eilandjes en de ondergaande zon.

Na een bezoek aan het indrukwekkende Iberê Camargo-museum - een eerbetoon aan de veelzijdige gelijknamige Braziliaanse 'action painter' - strijken we uitgehongerd neer in het barbecuerestaurant Galpão Crioulo (zie onder).

Een dag later maken we een uitstapje naar de nabijgelegen bergstreek (Serra Gaúcha), het hart van de Braziliaanse wijnindustrie. Hoewel het grotendeels tropische Brazilië geen wijntraditie heeft als Argentinië of Chili, horen de witte bubbels van Rio Grande do Sul tot de wereldtop.

We nemen de proef op de som in het pittoreske champagnestadje Garibaldi. Hier liggen tientallen kleinschalige wijnboerderijen tussen de met druivenranken gedrapeerde heuvels. Bij eentje hebben we een hoop lol met de Italiaanse Braziliaan Vilmar Bettú, een kleurrijke vinoloog die vol overgave meedrinkt met zijn eigen proeverij.

Vilmar Bettú

Tien kilometer verderop rijd je onder een huizenhoog wijnvat de Braziliaanse 'wijnhoofdstad' Bento Gonçalves binnen. In de omgeving ligt een bucolische wijnvallei (Vale dos Vinhedos) die veel toeristen trekt. Bij de proeverijen van Miolo en Lidio Carraro blijkt dat ook sommige rode Braziliaanse wijnen - hoewel niet zo hoogstaand als de witte bubbels - goed is te drinken.

Wie niet van wijn houdt en wel van lekker eten, kan de zogeheten Smaakroute (Estrada do Sabor) volgen vanuit Garibaldi. Hierop serveren vijf families traditionele Italiaanse gerechten met verse ingrediënten van de eigen boerderij. Zo krijg je bij de Osteria Della Colombina, gelegen in een replica van een negentiende-eeuwse boerderij, een vorstelijke lunch aangeboden met salami, parmaham, polenta en loepzuiver druivensap.

Italiaanse lunch in Garibaldi (credit: Gustavo Bottega)

Vijfhonderd kilometer ten noorden van Porto Alegre ligt Curitiba, dat door de hoge ligging (950 meter) nog iets frisser is in juni (gemiddeld 12 graden met uitschieters onder het vriespunt).

De handigste manier om de hoofdstad van de deelstaat Paraná (1,8 miljoen inwoners) te verkennen is via het uitstekende openbaar vervoer. Voor toeristen rijdt er een speciale dubbeldekker (Linha Turismo) waarmee je je eigen city tour kunt samenstellen. De bus stopt bij 25 bezienswaardigheden en een kaartje (10 euro) geeft recht op vier tussenstops.

We stappen in bij ons hotel in de levendige horecabuurt Batel (halte Rua 24 horas), niet ver van het lokale WK-stadion. De eerste stop is de Botanische Tuin, de bekendste ansichtkaart van Curitiba en een mooie plek voor een wandeling tussen kleurige bloemen, een grote plantenkas en fonteinen.

Vervolgens laten we ons droppen bij het Museum Oscar Niemeyer. Het op een groot glazen oog lijkende gebouw is een must voor liefhebbers van de beroemde Braziliaanse architect.

De derde halte waar we uitstappen, is de zogeheten Opera van IJzerdraad (Ópera de Arame). Het metalen gebouw blijkt - hoewel mooi gelegen tussen Atlantisch regenwoud - geen grote bezienswaardigheid. Hadden we toch beter kunnen uitstappen bij een van de monumenten ter ere van de Europese migranten die aan de wieg van Curitiba staan, respectievelijk de Polen, Oekraïners en Duitsers.

De laatste stop was al gereserveerd voor het gezellige historische centrum met zijn kleurrijke oude huisjes en kerken. In de populaire Bar do Alemão (Bar van de Duitser) dompelen we ons via braadworst, een pul Duits bier en schlagermuziek even onder in de cultuur van onze oosterburen. Als we even later in Batel terugwandelen naar het hotel, stuiten we op een wintermarkt waar locals zich tegoed doen aan glühwein ('quentão' ). Prosit!

Centrum Curitiba (credit: Christian Knepper)

-----------------------------------------------------------------------------------
Treinen

Brazilië is geen treinenland, maar in het zuiden kun je twee mooie treintrips maken. Vanuit de wijnstad Bento Gonçalves (op honderd kilometer van Porto Alegre) kachelt een toeristische stoomtrein (Maria Fumaça) in twee uur naar het kaasstadje Santa Barbosa (23 kilometer verderop). Passagiers worden onderweg getrakteerd op optredens, wijn en kaas. Kosten: 25 euro. Zie giordaniturismo.com.br.

Vanuit Curitiba vertrekt iedere ochtend de snellere Serra Verde Express naar de kustplaats Morretes (75 km in drie uur). Ga links zitten voor de beste uitzichten. De trein daalt af langs ravijnen, jungle en watervallen. De goedkope 'economische klasse' (enkeltje voor 20 euro) is wat ons betreft comfortabel genoeg. Zie serraverdeexpress.com.br/
-----------------------------------------------------------------------------------
Vreetschuur

De deelstaat van Porto Alegre heeft het lekkerste rundvlees van Brazilië. Het binnenland bestaat deels uit pampa waar de dieren op sappig gras grazen.

Sommige restaurants in Porto Alegre zijn dan ook ware vleeswalhalla's. In de roemruchte 'rodízío' Churrascaria Galpão Crioulo kun je zoveel eten als je wilt. Zorg dat je met een stevige trek arriveert en eet je niet gelijk een breuk aan de eerste stukjes vlees die de met spitten rondlopende obers komen aanbieden.

Het bal begint met ietwat dubieuze kippenhartjes; het lekkerste rundvlees (picanha, filet mignon) wordt vaak pas wat later aan tafel gebracht. Voor de spijsvertering is het goed om tussendoor wat sla op te scheppen bij het buffet. Later op de avond (om 21h30 in ons geval) begint een folkloristische show op het podium in de eetzaal.

Kosten: 20 euro (65 real), inclusief toetjes.