---------------------------------------------------------------------------------
Het gastland van de komende Olympische Spelen beleeft een roerige maand. De onrust begon op 4 maart met het verhoor van oud-president Luiz Inácio ‘Lula’ da Silva (2003-2010). Het linkse icoon werd door de politie met veel machtsvertoon opgepikt in zijn huis even buiten São Paulo.
Het gerechtelijke bevel kwam van Sérgio Moro, een federale onderzoeksrechter met de status van een popster. De 44-jarige magistraat is het brein achter Operatie Wasstraat, een poging om een miljardenschandaal rond staatsoliebedrijf Petrobras bloot te leggen. Tientallen politici en topondernemers zijn veroordeeld (zie ‘Niemand is meer onaantastbaar’ beneden).
Ook Lula (70) zou steekpenningen hebben ontvangen van een betrokken bouwonderneming. Dit gebeurde volgens Moro via ‘gratis’ opknapbeurten van een penthouse en landgoed. ‘Ik ben de eigenaar niet,’ verdedigde de politicus van de Arbeiderspartij zich.
Een week later gingen miljoenen Brazilianen de straat op om ‘SuperMoro’ te steunen. Ze eisten Lula’s arrestatie. Ook riepen de demonstranten op tot het afzetten van zijn opvolger, partijgenoot Dilma Rousseff.
De eerste vrouwelijke Braziliaanse president was bestuursvoorzitter bij Petrobras in een periode (2003-2010) waarin honderden miljoenen achterover zijn gedrukt. Niets wijst erop dat Rousseff daar zelf rijker van werd, maar tegenstanders houden haar wel verantwoordelijk. ‘Ze is corrupt of incompetent,’ is hun idee.
Haar populariteit (slechts 11 procent van de kiezers steunt haar nog) wordt verder ondermijnd door een slepende recessie. Miljoenen armen die onder Lula naar de middenklasse opklommen, zijn terug bij af door Rousseffs rommelige beleid en de gedaalde grondstofprijzen.
Bovendien heeft haar regering in 2014 gesjoemeld met de rijksbegroting, concludeerde de Rekenkamer. Door tekorten te verdoezelen, werd Rousseff dat jaar nipt herkozen. Creatief boekhouden is gangbaar in Brazilië, maar de oppositie ziet er voor het eerst reden in voor een parlementaire afzettingsprocedure.
Na het massale protest nam de in het nauw gedreven president een gok. Ze benoemde Lula tot kabinetschef. De oud-vakbondsleider is een begaafder politicus en spreker dan de technocraat Rousseff. Aan hem de taak om zijn pupil te redden.
Maar de meeste Brazilianen menen dat de aanstelling slechts was bedoeld om Lula te laten ontsnappen aan de klauwen van Moro. Ministers kunnen alleen worden vervolgd door het tragere hooggerechtshof.
Prompt lekte Moro een afgetapt telefoongesprek tussen Rousseff en Lula op de dag van de benoeming. Hierin praten ze over het opsturen van een document dat Lula’s ministerschap bewijst.
‘Gebruik maar als het nodig is,’ zegt Rousseff. Volgens de regering slechts omdat Lula zijn beëdiging mogelijk moest missen wegens zijn zieke vrouw, maar weinigen geloven dat. Na het uitzenden van het fragment in het journaal van tv-zender Globo braken er in diverse steden protesten uit.
Rousseff reageerde furieus. Het gesprek had plaats toen Moro geen recht meer had om Lula af te luisteren. Ook met het openbaren van een gesprek met de president ging de rechter zijn boekje te buiten.
‘Staatsgrepen beginnen zo,’ aldus Rousseff.
Moro doet een beroep op zijn burgerplicht. Hij vergelijkt het schandaal met Watergate. ‘Zelfs de president heeft geen absoluut recht op geheimhouding van haar communicatie.’
De afluisterepisode, die niet zou misstaan in de Amerikaanse politieke tv-serie House of Cards, heeft de overlevingskansen van Rousseff allesbehalve goed gedaan. Volgens enquêtebureau Datafolha zijn nu bijna zeven op de tien Brazilianen voor afzetting.
Bovendien heeft Rousseff een vicepresident die de rol van Frank Underwood vertolkt in het politieke drama. Deze Michel Temer (75) presenteert zich als het alternatief voor zijn geplaagde bazin. De opportunistische advocaat zegt de impasse te willen doorbreken om broodnodige hervormingen door te voeren.
Wonderlijk, want de middenpartij waarvan Temer voorzitter is, regeert al veertien jaar met de Arbeiderspartij. Deze PMDB heeft in het parlement de sleutel in handen voor de afzetting die Temer president zou maken. Temer boycotte de beëdiging van Lula en stuurt aan op een breuk.
Slechts één op de zes Brazilianen ziet Temer als een geschikte opvolger. Ook zijn PMDB zit tot over de oren in het corruptieschandaal.
Voor de oppositie lopen de meeste kiezers ook niet warm. Daarvoor is de afkeer van de kleptocratie in de hoofdstad Brasilia te groot. Wie wel hoge ogen zou gooien bij nieuwe verkiezingen, is Moro.
---------------------------------------------------------------------------------
NIEMAND IS MEER ONAANTASTBAAR
Een daadkrachtige onderzoeksrechter uit Curitiba breekt met de Braziliaanse cultuur van klassenjustitie: Sérgio Moro veroordeelde afgelopen twee jaar al 84 verdachten met zijn Operatie Wasstraat. Zijn slachtoffers: machtige Brazilianen die voorheen onaantastbaar waren, zoals Marcelo Odebrecht. De baas van ’s lands grootste bouwconcern kreeg ruim 19 jaar cel wegens corruptie en witwassen. Moro spiegelt zich aan Operatie Schone Handen, de schoonmaak in het corrupte Italië begin jaren negentig. Moro maakt gebruik van klikdeals en komt zo steeds hoger in de corruptieketen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten