zaterdag, mei 24, 2014

Serie 'Scoren in Brazilië': Holambra

Uit de Financiële Telegraaf.
----------------------------------------------------------
Dat ondernemen in Brazilië vaak een lange adem vergt, weten oudere inwoners van de Nederlandse oud-kolonie Holambra als weinig anderen. Na veel vallen en opstaan is het pittoreske plaatsje in het achterland van São Paulo uitgegroeid tot spil van de Braziliaanse bloemenhandel. Sleutel voor het huidige succes is de lokale bloemenveiling die 25 jaar geleden werd opgericht.

'Welkom in Holambra, een stukje Holland in Brazilië', staat er op een bord bij de ingang van het stadje van 12.000 inwoners op anderhalf uur rijden van wereldstad São Paulo. Het gevoel van thuiskomen wordt versterkt door de 'Hollandse' stadspoort, oranje bloembakken, molentjes en huizen met trapgeveltjes langs de weg.

Het is allemaal uit het niets opgebouwd. In 1948 belandden de eerste migranten hier in een dorre woestenij. Een bittere teleurstelling voor de leden van de Katholieke Nederlandse Boeren- en Tuindersbond (KNBTB) die de naoorlogse crisis in Nederland wilden ontvluchten.

Met mooie verhalen waren ze gelokt door de Nederlandse en Braziliaanse regering. Deze had behoefte aan producenten van zuivel en voedsel rond de snel groeiende steden São Paulo en Campinas. Bij aankomst in het beloofde land bleek het meegebrachte Hollandse stamboekvee niet te gedijen in de tropen. Geen gewas wilde de eerste jaren wortel schieten in de arme bodems rond Holambra.

Zo'n twee derde van de 850 pioniers keerde terug naar het moederland of trok door naar andere Nederlandse koloniën in Brazilië. "Het begin was heel zwaar. Maar in de jaren zestig begonnen de bloemen het beter te doen", vertelt bestuursvoorzitter Kees Schoenmaker van Grupo Terra Viva, de grootste bloemen- en plantenproducent van Brazilië.

De West-Friese Braziliaan is één van de elf kinderen van een pionier die in 1959 de oversteek naar Zuid-Amerika waagde met een lading gladiolenkralen en tulpenbollen. Bloemen maakten aanvankelijk geen deel uit van de plannen van de coöperatie. Maar mede dankzij uit Nederland geïmporteerde bollen en materieel begon de productie snel te groeien.

De distributie over het enorme Brazilië werd daardoor steeds complexer voor de coöperatie van Holambra. "We bedienden in de tweede helft van de jaren tachtig de Braziliaanse markt met honderd eigen trucks. Het werd op een gegeven moment onmogelijk om dat goed administratief te beheersen", zo legt veilingdirecteur André van Kruijssen uit waarom de coöperatie in 1989 het Aalsmeerse veilingmodel kopieerde.

Het was opnieuw pionieren. De eerste maanden werd mondeling afgeteld en boden klanten door hun hand op te steken. Daarna werd er een oude veilingklok uit Nederland gehaald. "De klok werd geschonken door Veiling Oost Nederland uit Bemmel (nu Plantion in Ede, red). Ook Bloemenveiling Aalsmeer (nu FloraHolland, red) heeft Veiling Holambra flink geholpen afgelopen 25 jaar", weet Van Kruijssen.

Het bleek voor Brazilianen wel wennen aan het open, transparante veilingsysteem van de Hollanders. Het was heel anders dan de informele handel op de rommelige bloemenmarkt van São Paulo (CEAGESP) waaraan ze gewend waren.

De basis van de veilingcoöperatie bestond uit bloementelers met een Nederlandse achtergrond. Ze stelden naar Nederlands model de verplichting in om 100% van hun productie aan te bieden, de zogeheten veilingplicht. Daar stonden enkele voordelen tegenover: geen gedoe met de handel en distributie, gemiddeld hogere prijzen en de betalingstermijn die de veiling garandeerde. Wanbetaling en lange betalingstermijnen zijn bekende obstakels voor ondernemers in Brazilië.

In 1995 kwam de overkoepelende Coöperatie Landbouw en Veeteelt Holambra (CAPH) echter zelf in betalingsnood. Leden waren forse leningen aangegaan tijdens de Braziliaanse hyperinflatie van begin jaren negentig. Schulden verdampten immers snel. Maar door de introductie van een sterkere Braziliaanse munt (real) in 1994 moesten ze ineens voor het volle pond worden terugbetaald.

“Daar zijn we nu nog mee bezig", zegt Schoenmaker terwijl hij wat speculaasjes op tafel zet in zijn kantoor tussen de kassen op de megaplantage. “We hebben een nieuwe coöperatie opgericht. Zo'n 1% van de jaaromzet gaat naar de oude schuldeisers. Dit zit het functioneren van de in 2001 opgerichte Coöperatie Veiling Holambra niet in de weg.”

Kees Schoenmaker (r.) en André van Kruijssen

Sinds begin deze eeuw sluiten ook steeds meer bloementelers van Braziliaanse afkomst zich bij de coöperatie aan. Gelokt door het sterke merk en de gemiddeld hogere prijzen laat zelfs een rozenkweker uit de 3000 kilometer noordelijker gelegen deelstaat Ceará al zijn bloemen naar Holambra rijden. Circa 40% van de driehonderd coöperatieleden heeft nog een oorspronkelijk Nederlandse achtergrond.

Inmiddels heeft Veiling Holambra een marktaandeel van 45% verworven in de Braziliaanse handel in bloemen en kamerplanten (inclusief twee concurrerende coöperaties komt Holambra uit op een 55%-aandeel). De dubbele groeicijfers (13%; huidige jaaromzet: € 160 miljoen) zorgen tegenwoordig voor jaloerse blikken bij collega's van Nederlandse bloemenveilingen.

"Maar qua technologie en logistiek lopen we nog vijftien jaar achter op FloraHolland in Aalsmeer," zegt vicevoorzitter Geraldo de Bruijn van Veiling Holambra. "We hebben André binnengehaald om die achterstand in vijf jaar in te halen", vervolgt de kweker van kamerplanten over zijn anderhalf jaar geleden in Nederland geworven directeur. “We hadden een buitenstaander nodig om de boel op te schudden. Het ging hier allemaal veel te traag."

Vanuit het nieuwe veilinggebouw in de buurgemeente São Antônio de Posse - het oude veilinggebouw in hartje Holambra barstte uit zijn voegen - vertelt Van Kruijssen over zijn groeistrategie. Beneden op de veilingvloer wordt iedere 1,5 seconde een lading ruikers verkocht via drie klokken op LED-schermen en 60% van de omzet wordt inmiddels gerealiseerd door bemiddeling. Om de groeiende bemiddeling te digitaliseren en innoveren is inmiddels een webshop geopend. Ook de eerste kwekers en handelaren gaan inmiddels over op verkoop en beheersing van de processen middels webshop-systemen.

Veiling Holambra is bezig met een automatiseringsslag en opent volgende maand een nieuw ‘cash and carry’-groothandelscentrum naast de veiling. "Het wordt een aanvulling op de bemiddeling en het kloksysteem. Dat is door zijn snelheid erg efficiënt voor handel in bederfelijke producten als snijbloemen. Maar bij de verkoop van minder bederfelijke planten als cactussen, begonia's en palmen komt minder haast kijken. We openen daarom een extra marktplaats zodat klanten alles in één keer kunnen kopen."

Volgens Van Kruijssen zit er nog veel rek in de Braziliaanse markt. De lokale consument spendeert slechts $13 dollar per jaar aan bloemen en planten. Maar de trend is dat de opkomende middenklasse vaker een ruiker voor zichzelf koopt. Bloemen en planten maken sinds tien jaar hun intrede in het assortiment van supermarkten.

Om een slaatje uit het WK te kunnen slaan, mikt de coöperatie in de aanloop op planten in de groengele kleuren van de Braziliaanse selectie. “Zakelijk gezien is het dus gunstiger als Brazilië wereldkampioen wordt. Maar mijn hart ligt natuurlijk bij Oranje op het WK", aldus de relatieve nieuwkomer Van Kruijssen.

Bij de Nederlandse migranten van het eerste uur ligt dat anders. Want hoewel Holambra er steeds meer Nederlands uitziet om toeristen te trekken (mede dankzij kortingen op de onroerende zaakbelasting voor huiseigenaren die Hollandse geveltjes bouwen), is het stadje afgelopen twintig jaar in rap tempo Braziliaans geworden. In het lokale telefoonboek is nog ongeveer 15% van de achternamen Nederlands.

Kees Schoenmaker: "De coöperatie leefde hier decennialang in isolement. Het was niet eens nodig om Portugees te spreken. Door de groei van de veiling werd het echter onvermijdelijk om de Brazilianen erbij te betrekken."

De geboren West-Fries zal op het WK voor Brazilië juichen. "Natuurlijk! Ik hou van dit land. En hier verdienen we ons geld."

3 opmerkingen:

Anoniem zei

Deze site over de geschiedenis van Holambra en andere Hollandse kolonies in Brazilië is zeer de moeite waard.

PS: jammer dat je hier alleen kunt reageren met een open-id en niet onder eigen vlag: website of zelfgehost blog.

En als je niet van tevoren bent ingelogd op je open-id ben je je reactie kwijt.

Kieran Kaal zei

Bedankt voor het linkje, Bert.

Wat betreft je opmerking: ik heb geprobeerd om dit aan te passen in mijn instellingen, voorlopig tevergeefs.

Anoniem zei

Citaat: “ik heb geprobeerd om dit aan te passen in mijn instellingen, voorlopig tevergeefs.”

Al die sociale media en blogplatforms, het blijft toch altijd puzzelen op de instellingen, merk ik ook vaak. Blogger ken ik trouwens niet.

Ik ben inmiddels een fan van zelf hosten, dat kost nog maar een paar tietjes per jaar. Het opzetten kost evenwel ook weer wat puzzelen, hoewel het me wel is meegevallen.

Succes met de Copa daar.