----------------------------------------------------------------------------------
De genmug rukt op in Brazilië. Binnenkort wordt het omstreden wapen tegen de Aedes aegypti voor het eerst grootschalig ingezet. Dat gebeurt in Piracicaba, een stad van 400.000 inwoners in het door zika en knokkelkoorts geplaagde binnenland van São Paulo.
De broeierige suikerrietstad begon vorig jaar april met het loslaten van de labdiertjes in een buitenwijk. De gemeente is zo blij met de resultaten dat het experiment wordt uitgebreid naar het dichtbevolkte centrum.
Het zwermt plots van de buitenlandse persmuskieten in de pionierende provinciestad. Het eerste wat opvalt, is de laconieke houding ten aanzien van zika in de proefbuurt Cecap.
"Heel Brazilië maakt zich zorgen. Behalve wij hier", zegt de hoogzwangere verpleegster Debora Duraes (30) over het virus dat in verband wordt gebracht met hersenafwijkingen bij baby's.
Haar werkplek, een zorgcentrum, is nochtans vergeven van de muskieten. "Het zijn goedaardige Aedes. Ik gebruik niet eens muggenspul." Ze wrijft gelukzalig over haar bolle buik. "De baby is kerngezond volgens de tests."
Een uur eerder heeft een bestelbusje van het Britse biotechbedrijf Oxitec zijn dagelijkse ronde door de wijk gemaakt. Achterin zit entomoloog Cecilia Kosmann (32), omringd door een slordige 160.000 genmuggen. Ze laat om de vijftig meter een bakje vrij via een koker door het raam. "Het zijn mannetjes, steken doen ze niet. Ze gaan meteen op zoek naar een vrouwtje om te paren."
Cecilia Kosmann houdt een bakje genmuggen vast
De truc is dat de OX513A, de naam van het Britse patent, een genetische tijdbom bevat. De mannetjes leven hooguit vier dagen. Het onderwijl verwekte nageslacht zal het larvenstadium niet ontgroeien.
Volgens de gemeente is de wilde populatie van de Aedes aegypti sinds april met ruim 80% gekrompen in de wijk. Eerder hadden kleinere proeven op de Kaaimaneilanden en in het Braziliaanse noordoosten een vergelijkbaar vernietigend effect.
Bovendien daalde het aantal gevallen van knokkelkoorts van 133 naar 1 in de buitenwijk van Piracicaba. Meldingen van zika zijn er tot dusver niet.
Volgens de burgemeester is het project op den duur kostendekkend door de lagere zorguitgaven. Oxitec gaat een nieuwe kweekfabriek bouwen in Piracicaba. Mede door het oprukken van het zikavirus melden ook andere Braziliaanse steden zich voor de gentechnologie, waaronder het zwaar getroffen Recife.
Tegenstanders zetten vraagtekens bij de klinkende cijfers van het bedrijf en de gemeente. Ze hekelen de 'overhaaste' opmars van de genmug; de bevolking zou als proefkonijn worden gebruikt. Hoewel de OX513A groen licht heeft van de Braziliaanse commissie voor bioveiligheid (CTNBio) ontbreekt het voor verkoop in het hele land nog aan goedkeuring van de federale zorgwaakhond Anvisa.
Sommige wetenschappers betogen dat eliminatie van de Aedes aegypti het natuurlijk evenwicht verstoort. De oorspronkelijk Afrikaanse mug is echter een indringer in Zuid-Amerika, kaatsen voorstanders.
Verder wordt gevreesd dat andere virusmuggen, met name de Aedes albopictus, de plek in het ecosysteem overnemen. Volgens Oxitec wijst niets hierop. "De Aedes aegypti heeft een voorkeur voor mensenbloed", licht Kosmann toe. "De Aedes albopictus voedt zich primair met dierenbloed. Hij leeft vooral op het platteland."
De meeste 'proefkonijnen' in Piracicaba zelf steunen het project. Bijna 90% van de bewoners ziet de genmuggen als een kleiner kwaad. "Het zijn er wel erg veel", zegt Maria de Toledo (83) terwijl ze haar stoep veegt in Cecap. "Maar ziek worden is nog vervelender."
Maria de Toledo
Geen opmerkingen:
Een reactie posten