Zorreguieta had eigen kijk op waarheid

Necrologie uit de krant van vandaag.
----------------------------------------------------------------------------
De kroon op het leven van Jorge Horacio Zorreguieta werd tevens zijn grootste vernedering. De trotse Argentijn zag zijn dochter koningin worden van een ver kikkerland maar mocht haar niet naar het altaar leiden vanwege zijn omstreden verleden.

Zorreguieta (Buenos Aires, 1928) is als tiener al erg geïnteresseerd in politiek. Al sinds de jaren veertig is deze in Argentinië gespleten tussen aanhangers en tegenstanders van de linkse populist Juan Domingo Perón. De bankierszoon van Baskische afkomst ontwikkelt een diepe haat voor Perón, geheel in lijn met het conservatieve milieu waarin hij opgroeit.

Zijn studies biochemie en rechten maakt Zorreguieta niet af. Maar hij blijkt een begaafd netwerker en begint zich op te werken in de Argentijnse landbouwwereld. Zo schopt hij het tot secretaris van de Sociedad Rural, de machtige bond van grootgrondbezitters, opmerkelijk gezien het bescheiden grondbezit van zijn familie.

Het eerste huwelijk van Zorreguieta loopt stuk. In 1970 moet hij – dan al vader van drie kinderen – uitwijken naar buurland Paraguay om te kunnen hertrouwen. De vrouw van zijn leven blijkt de zestien jaar jongere Maria Cerruti, een lerares die hij kent van de poloclub in het pampastadje Pergamino. Een jaar later krijgen ze hun eerste kind: Máxima. Het gezin is dan al naar de hoofdstad Buenos Aires verhuisd.

Argentinië zakt die jaren weg in een moeras van chaos. Zeker als Perón in 1974 overlijdt en zijn incapabele vrouw Isabel president wordt. Zorreguieta’s Sociedad Rural vergroot de chaos met stakingen en zinspeelt openlijk op de noodzaak van een militaire staatsgreep. Als het in maart 1976 zover is, vraagt legerleider Jorge Videla of hij staatssecretaris van Landbouw wil worden. Zorreguieta twijfelt geen moment. “Die loyaliteit was je gewoon verschuldigd”, zal hij later zeggen.

In zijn nieuwe rol gaat de vlot babbelende carrièreman in het buitenland de boer op met Argentijns graan en biefstuk. Met succes. Terwijl er steeds meer internationale kritiek klinkt op de mensenrechtenschendingen door de dictatuur, promoveert Zorreguieta in 1979 tot landbouwminister.

Na de val van de junta in 1983 wordt duidelijk dat het militaire regime duizenden, mogelijk tienduizenden tegenstanders heeft vermoord. Zorreguieta beweert later dat hij hier geen weet van had. Terwijl de juntaleiders worden opgejaagd door justitie, ontspringt hij als burgerfunctionaris de dans. De krasse Argentijn kan zo tot na zijn 80e actief blijven in diverse topfuncties in de belangrijke Argentijnse landbouwsector.

In 2001 wordt zijn verleden door Máxima's verloving met de Nederlandse prins Willem-Alexander alsnog het middelpunt van een grote rel. In opdracht van de Nederlandse regering concludeert de onderzoeker Michiel Baud dat het “zeer onwaarschijnlijk” is dat Zorreguieta ondanks zijn hoge functie tijdens de dictatuur niet wist dat er op grote schaal politieke tegenstanders van de aardbodem 'verdwenen'.

Terwijl andere hoge burgerfunctionarissen toegeven dat ze hiervan al in de jaren zeventig op de hoogte waren, houdt Zorreguieta vol van niets te hebben geweten. Uiteindelijk gaat hij toch schoorvoetend akkoord met een vernederende boycot bij het koninklijk huwelijk. In het belang van zijn dochter, zo schrijft hij de professor, niet omdat hij zich moreel verantwoordelijk voelt. Bij de doop van kleindochter Catharina-Amalia is hij later wèl welkom in Nederland.

Ook in zijn eigen land Argentinië ontstaat op zijn oude dag belangstelling voor zijn verleden. Twee broers willen via justitie te weten komen hoe hun moeder in 1976 is verdwenen op een landbouwinstituut dat onder Zorreguieta’s verantwoordelijkheid viel. Ook andere nabestaanden doen daarna aangifte. Tot een proces komt het evenwel niet.