Column Wet van Gérson

Uit de krant van vandaag
--------------------------------------------------------------------------
Gérson de Oliveira Nunes was een van de sterren van het Braziliaanse kampioenelftal van het WK in 1970. O Canhotinha de Ouro (Het Gouden Linkspootje) - met wie Oranjespeler Daley Blind eervol werd vergeleken na zijn mooie voorzetten in de wedstrijd tegen Spanje - werkte na het toernooi mee aan een sigarettenreclame voor het merk Vila Rica.

"Waarom meer betalen als Vila mij alles biedt wat ik van een goede sigaret verwacht?", zegt Gérson in het spotje. "Ik wil uit alles voordeel halen, logisch toch? Haal ook voordeel, haal Vila Rica!"

De onschuldig bedoelde reclame ging algauw een eigen leven leiden in Brazilië. Tegenwoordig is de 'wet van Gérson' hier synoniem aan 'voordeel behalen over de rug van iemand anders', ofwel de kluit belazeren.

Dat is na voetbal zo'n beetje de tweede nationale sport, zo gaven Brazilianen laatst aan in een peiling van Istoé/Sensus. Gevraagd naar de dominante karaktertrek van hun eigen land, kwam 'onbetrouwbaarheid' als ruime winnaar uit de bus.

Bedriegers heb je natuurlijk overal, maar het is ook mijn ervaring dat ze in Brazilië nogal dik zijn gezaaid. Er gaat bijna geen week voorbij zonder een telefoontje van een zogenaamde bankmanager of liefdadigheidswerker die me een loer probeert te draaien.

Tijdens het WK zijn in meerdere stadions Braziliaanse 'gehandicapten' met speciale kaartjes betrapt toen ze bij een goal uit hun rolstoel opveerden. Jonge volwassenen zaten op stoeltjes voor gepensioneerden. Zoals gebruikelijk bij Braziliaanse evenementen wordt ook weer flink gesjoemeld met kortingskaarten voor 'studenten'.

Brazilianen zouden hoge ogen gooien bij de wereldkampioenschappen belastingontduiking, asociaal autorijden en afval op straat gooien. "Brazilianen leven niet mét elkaar maar tégen elkaar", zo vat de bekende antropoloog Roberto DaMatta het treffend samen. Het nationale voetbalteam is eigenlijk een van de weinige Braziliaanse collectieven waarin wel vlot wordt samengewerkt.

Intussen demonstreren en staken groepen Brazilianen de laatste tijd weer massaal voor méér rechten en hogere lonen. Wanneer gaat er eens iemand de straat op tegen de alomtegenwoordige wet van Gérson?

In mijn omgeving zie ik welwillende Brazilianen hun koffers pakken omdat ze vinden dat te veel landgenoten het verpesten voor de rest. Ze zoeken hun heil in de VS, Europa of Australië, murw gebeukt door de wet van Gérson.