zaterdag, februari 20, 2010

Lula hijst zijn 'Dilminha' op het schild

Profiel uit de krant van vandaag.
-------------------------------------------------------------------------------------
Ze wordt wel de Braziliaanse ‘IJzeren Dame’ genoemd. De 62-jarige econoom Dilma Rousseff is de beoogde opvolger van president Lula.

Vandaag is de oud-guerrillera door de Arbeiderspartij op het schild gehesen als kandidaat voor de verkiezingen in oktober. Terwijl ze niet eerder een gooi deed naar een gekozen functie, kan ze eensklaps de eerste vrouwelijke Braziliaanse president worden. Haar belangrijkste ijzer in het vuur is de steun van Lula, wiens leiderschap door 80 procent van de bevolking wordt goedgekeurd.

Rousseff is Lula’s kabinetschef en was daarvoor minister van Energie. Ze geldt als een efficiënte, harde manager. Voor falende ondergeschikten is het met haar kwaad kersen eten. Zelf vindt ze haar bazige imago onterecht, zo vertelde ze onlangs op een persconferentie voor correspondenten in São Paulo.

“Kennelijk ben ik een vrouw omringd door louter watjes. Er bestaat in de politiek een vooroordeel tegen vrouwen. Als je leiding geeft, ben je algauw een ‘ijzeren dame’. Zolang je ‘paz e amor’ (‘vrede en liefde, KK) kunt zijn, is dat prachtig. Maar ik kan toch moeilijk continu glimlachen op het werk.”


Rousseff groeide op in de miljoenenstad Belo Horizonte, als dochter van een communistische Bulgaarse advocaat en een Braziliaanse huisvrouw. Ze was tijdens de dictatuur (1964-1985) lid van een extreemlinks commando dat bankovervallen en ontvoeringen pleegde. Dat moest ze in 1970 bekopen met drie jaar gevangenschap en martelingen. Na de terugkeer van de democratie begon ze politiek aan de weg te timmeren via bestuursfuncties in de zuidelijke deelstaat Rio Grande do Sul.

Vorig jaar leek een lymfeklierkanker haar kandidatuur te torpederen. Ze vocht terug met chemotherapie. Ook onderging ze plastische chirurgie om haar uitstraling te verzachten.

De tuinbroek van vroeger wordt soms verruild voor een lila mantelpakje. Iedereen mag haar nu ‘Dilminha’ noemen. In het conflictschuwe Brazilië lijkt er geen plaats voor een haaibaai als president.

Al zwaaiend aan de zijde van Lula, knabbelt Rousseff aan haar achterstand in de peilingen. Haar waarschijnlijke tegenstander, José Serra, geniet vooralsnog meer bekendheid.

Maar Rousseff geldt als favoriet voor oktober. Ook Serra, de centrumrechtse gouverneur van São Paulo die in 2002 de verkiezingen van Lula verloor, mist het charisma van de populaire oud-vakbondsleider.

Inhoudelijk staat Rousseff links van Lula. Ze dicht de staat een grotere rol toe als locomotief van de economie. Miljardeninvesteringen in sociale woningbouw, riolering en onderwijs moeten samengaan met marktvriendelijk beleid. Wat er van haar wilde haren over is, zal blijken als ze haar favorietenrol waarmaakt.

donderdag, februari 18, 2010

Rio's 'democratische' carnaval

Voor de liefhebbers van mosterd na de maaltijd. Dit artikel stond in de krant van afgelopen maandag.
------------------------------------------------------------------------------------
Rio de Janeiro, zaterdagmiddag, 42 graden op de thermometer. Een buikige Braziliaan met een Obama-masker loopt voorbij in zijn onderbroek. Verderop gebruikt ‘priester Demilton’ – zwart gewaad, slippers, ‘171’ op zijn baret (code voor ‘bedrieger’) – een Playboy als waaier. “Voor één real (40 eurocent) laat ik je deze billen kussen,” roept hij tegen de voorbijgangers.

Welkom bij Cordão da Bola Preta, de populairste sambaband (‘bloco’) van Rio. Zo’n miljoen feestgangers stromen vanaf half negen ’s ochtends samen in het historische centrum. Ondanks de hitte en het bier blijft de sfeer gemoedelijk. Terwijl muzikanten op een truck zich vrolijk maken over een corrupte gouverneur die carnaval in de cel doorbrengt, is het publiek drukker met flirten dan met dansen.

De zogeheten ‘blocos’ vormen de ruggengraat van Rio’s carnaval. Je loopt ze in de hele stad tegen het lijf en de optredens zijn gratis.

“Carnaval is hier minder commercieel dan ik verwachtte” zegt de Nederlandse toerist Marcel Bijvank (39) terwijl hij geamuseerd door de menigte sjokt. “De mensen hebben een laag siliconengehalte. Iedereen kan lekker lelijk zijn. Het is een echt volksfeest.”

Een geamuseerde Marcel Bijvank

Terwijl dit laagdrempelige carnaval al weken aan de gang is, was het afgelopen nacht de beurt aan de eredivisie van de sambascholen. Het miljoenenspektakel in het sambastadion is wat Rio’s carnaval zo wereldberoemd maakt. Leuk voor vips en toeristen, denkt menig Braziliaan schouderophalend.

"We hebben genoeg van dit Broadway-achtige carnaval,” zei antropoloog en carnavalskenner Roberto da Matta al eens. "Het duurt twaalf uur lang en het is niet om uit te houden. Het is leuker om je spontaan aan te sluiten bij mensen die lol hebben op straat. Door de ‘blocos’ hoef je het carnaval niet op te zoeken, maar komt het naar je toe.”

De poging van de gemeente Rio om carnaval dit jaar meer geordend te laten verlopen, wordt gelukkig niet overdreven streng in praktijk gebracht. Het is een aangename chaos op straat. Straatverkopers zonder vergunning brengen hun bier, maïskolven en pinda’s ongehinderd aan de man. Wel wordt er strenger opgetreden tegen dronken automobilisten en wildplassers, van wie er driehonderd zijn opgepakt.

De bezoekers van de grote ‘blocos’ klagen over de lange rijen voor de chemische toiletten op straat. Rio gaat volgend jaar de Hollandse krul inzetten als openbaar urinoir.

'Lelijkheid geen enkel bezwaar'

maandag, februari 08, 2010

Column Zondvloed

Terug van weggeweest. Januari stond voor mij in het teken van Haïti. Onderstaand weer eens een Braziliaans stukje uit de krant van vandaag.
----------------------------------------------------------------------------------
De zondvloed duurt nu al 47 dagen. São Paulo staat bekend om zijn knallende onweersbuien, maar deze zomer is het noodweer wel erg extreem.

Het is elke dag hetzelfde luidruchtige liedje. De hitte die zich in de loop van de dag ophoopt, komt tegen het einde van de middag tot explosie. En wee degene die dan nog geen beschutting heeft gezocht.

De donder en bliksem zijn van een kracht die we in Nederland niet kennen. Er ontstaan door de wolkbreuk direct kolkende riviertjes op de weg. Laatst overkwam het me dat ik al fietsend draaikolken moest ontwijken op straat.

Ook twee uur gevangen zitten op een bushalte die in een eiland verandert, blijkt erbij te horen in het ‘Venetië zonder gondels’. Sommige bedrijven laten hun personeel daarom eerder naar huis gaan.

Er zijn in de provincie São Paulo al 73 doden gevallen en 30.000 mensen dakloos geworden. Vooral in de sloppenwijken is de schade enorm. Buurten als Jardim Pantanal (Moerastuin) zijn al anderhalve maand één groot modderbad.

Vissen, ratten en slangen tieren welig in de huiskamers. Douchen? Niet zonder loopplank en een stoel. Bewoners klimmen ’s ochtends over de daken de wijk uit om met droge voeten op het werk te komen.

Braziliaanse weermannen geven de schuld aan El Niño, een natuurlijk fenomeen dat in heel Zuid-Amerika voor hogere temperaturen zorgt. Maar de stad van twintig miljoen inwoners heeft toch vooral last van de eigen onstuimige groei.

De belangrijkste afvoerkanalen van São Paulo, de rivieren Tietê en Pinheiros, zijn ingesnoerd door snelwegen. Door al het beton en asfalt is bijna de helft van de stadsbodem ondoordringbaar voor water. Wat ook niet helpt, is dat putten verstopt raken door het afval dat op straat wordt geloosd.

Er wordt wel wat gedaan aan de overlast. Rond de stad worden grote bassins aangelegd om de neerslag op te vangen. Ook wordt meer groen geplant om de overkokende betonzee af te koelen.

Of de volgende zomer daarmee minder stressvol wordt? Het lijkt water naar de zee dragen.