dinsdag, juli 31, 2012

Liever ambtenaar

Column uit De Telegraaf van gisteren.
------------------------------------------------------------------------------------
Een slimme Braziliaanse econome vertelt me in een sambabar over haar nieuwe carrièreplannen.

“Ik word belastinginspecteur. Vijfduizend euro startsalaris, regelmatige werktijden en vroeg met pensioen, wat wil je nog meer?"

Er verschijnt een spottende grijns op haar gezicht. Toen ik haar leerde kennen, had deze getalenteerde twintiger nog hele andere ambities. Ze zou een briljante schrijver of ondernemer worden en zeker geen stoffige ambtenaar.

De verleiding is echter groot. Maar liefst drie op de vijf Braziliaanse jongeren dromen van een baan bij de overheid, liefst als rijksambtenaar.

Die populariteit is makkelijk te verklaren. Dankzij de nieuwe Informatiewet (vergelijkbaar met onze Wob) liggen alle ambtenarensalarissen sinds kort op straat. Hieruit blijkt dat de overheid tot ruim twee keer zo veel betaalt als het bedrijfsleven, voor vergelijkbare functies.

Daarbij komt dat rijksambtenaren een baan voor het leven hebben. Ook krijgen ze pensioenen (100% van hun laatst verdiende loon) die zelfs naar Europese begrippen riant zijn.

De tweedeling op de arbeidsmarkt is compleet. In het bureaucratische bolwerk Brasília is het inkomen per hoofd dubbel zo hoog als in São Paulo, de economische motor van het land. Zouden inwoners van New York het pikken als Washington twee keer zo rijk zou zijn?

Toch zijn de apparatsjiks in Brasília niet tevreden. Ze zijn al weken aan het staken voor nog hogere lonen. Maar president Dilma Rousseff geeft geen krimp.

De populaire 'Dilma' vindt het tijd om de buikriem aan te halen, zeker gezien de magere economische groei (2%) die dit jaar wordt verwacht. Ze baalt ervan dat de middeleeuwse Braziliaanse bureaucratie 70% van haar budget opslokt.

Daarmee is haar land wereldwijd bijna lantaarndrager qua goede besteding van belastingcenten, aldus de Wereldbank. Allemaal geld dat juist hard nodig is voor betere wegen, vliegvelden, scholen en riolering.

"Je kunt beter vóór de Braziliaanse staat werken, want anders werkt ze je tegen", zo kiest de bevriende econome eieren voor haar geld.

Eén horde scheidt haar nog van een levenslange loopbaan bij de Braziliaanse fiscus. Er zijn tweehonderd medekandidaten voor de vacature. Ze studeert zich suf voor een loodzwaar toelatingsexamen. Ik vind het zonde van haar talent.

vrijdag, juli 13, 2012

Column Dollarhonden

Uit De Telegraaf van vandaag.
-----------------------------------------------------------------------------------
Ik ben aan het daten met een knappe Argentijnse scheikundige die in Brazilië werkt. Leuk, al merk ik wel dat Argentijnen zwaarder op de hand zijn dan Brazilianen.

Laatst mailde ze me vanuit Buenos Aires. "Help, het is hier een hel. Het lijkt wel alsof je als Argentijn nooit gelukkig kunt zijn."

Was de tangostad getroffen door een verwoestende tsunami of terreuraanslag?

Nee. Ze baalde slechts van een bericht van haar bank. Het was niet mogelijk om haar tegoed naar Brazilië over te maken of in te wisselen voor buitenlandse valuta. Ze maakt zich zoals veel Argentijnen grote zorgen om haar spaargeld.

De crisissfeer is terug, een goede tien jaar nadat het land failliet ging. De regering komt dollars te kort, vooral door de stokkende olieproductie die tot meer energie-import noopt. En lenen is voor Argentinië nog duurder dan voor Griekenland en Spanje.

Geen dollar te veel mag het land dus nog verlaten. Veel Argentijnen sparen in dollars omdat ze hun peso niet vertrouwen, maar dat mag sinds afgelopen maandag niet meer. Om het goede voorbeeld te geven, wisselde president Cristina Kirchner haar dollartegoed (drie miljoen) vorige week voor peso's.

Ook de volledig gedollariseerde woningmarkt moet plots in peso's leren rekenen. Alleen Argentijnen die naar het buitenland reizen, kunnen via de fiscus nog beperkt dollars kopen. Of ze moeten duurdere (30%) zwarte dollars kopen, met het risico om bij de douane te worden betrapt door speciaal getrainde dollarhonden.

Dollarhonden van de AFIP, de Argentijnse belastingdienst

Ook de import is aan banden gelegd. Iedere dollar die een bedrijf over de grens uitgeeft, moet worden terugverdiend. Zo exporteren BMW en Nissan respectievelijk Argentijnse rijst en wijn om hun auto's het land in te krijgen.

Boze Argentijnen gingen de laatste tijd meermaals met potten en pannen de straat op om te protesteren tegen het dollarbeleid. Sparen in peso's is immers geen pretje bij een inflatie van 24% en circa twee keer zo lage rentetarieven. Bovendien zorgt het afknijpen van import en woningmarkt voor een recessie en nog meer inflatie, zo voorspellen economen.

Een devaluatie van de peso lijkt onvermijdelijk. Ook wordt gevreesd dat de regering uiteindelijk beslag legt op de bestaande particuliere dollartegoeden.

Mijn knappe scheikundige wordt er niet vrolijk van. "Maar wat kan ik nu nog doen? Al mijn geld langzaam oppinnen is geen optie, want waar laat ik het dan? Thuis kun je ook worden beroofd. Zo heb je hier altijd wel iets om je zorgen over te maken."