'Aangekondigde tragedie' in São Paulo

Rond de tweehonderd mensen zijn gisteravond gedood bij een vliegtuigcrash in São Paulo die ‘een aangekondigde tragedie’ wordt genoemd in Brazilië.

Een Airbus 320 van de Braziliaanse luchtvaartmaatschappij TAM gleed in de regen met 176 inzittenden van de landingsbaan, kruiste een drukke autoweg en boorde zich in een opslagdepot vol vracht en brandstof.

Getuigen hoorden een enorme knal, waarna reddingswerkers machteloos stonden in de urenlange vlammenzee. Rond vijf uur Nederlandse tijd werden de eerste 25 verkoolde lichamen uit de wrakstukken ontzet.

De gouverneur van São Paulo, José Serra, acht de kans op overlevenden nihil. De piloot riep volgens hem vlak voor de crash “draai, draai, draai” over de radio.

Specialisten gaan ervan uit dat hij een doorstart probeerde te maken. “Ik denk dat hij te veel snelheid had om te remmen en te weinig om op te stijgen,” aldus luchtvaartkenner Ivan Sant’Anna.

In het getroffen opslagdepot, dat ook van TAM is, waren tijdens de crash 100 à 200 mensen aan het werk, van wie zeker 25 de dood vonden. De brandstofinstallaties ontploften wonderwel niet.

Inmiddels is de passagierslijst van vlucht JJ 3054 uit de zuidelijke stad Porto Alegre bekend gemaakt. Afgaande op de namen staan hier geen Nederlanders op.

Vliegveld Congonhas in het hart van São Paulo vormt hier het zwakke, overbelaste hart van het binnenlandse vliegverkeer. De landingsbaan in kwestie was na vier eerdere glijpartijen juist opgeknapt vorige maand, omdat er in natte omstandigheden slipgevaar bestond. Dat kon niet voorkomen dat een kleiner vliegtuig van de baan gleed bij een bui op de dag voor de ramp.

Meerdere piloten hadden zich na de renovatie nog beklaagd over de korte landingsbaan, die nog niet van een antisliplaag was voorzien. Volgens de vliegveldautoriteit Infraero zou deze in september, na de doorgaans droge Braziliaanse winter, worden opgeleverd en was er tot die tijd geen gevaar.

“Het was al duidelijk dat het bij regen veel te gevaarlijk is om op deze baan te landen”, stelt Sant'Anna. “Dit is een aangekondigde tragedie.”

Hoewel er vannacht nog veel onduidelijkheid was over de oorzaken, klonk er al veel woede over het stuntelende optreden van de regering en de luchtvaartautoriteiten in de al bijna tien maanden aanhoudende luchtvaartcrisis.

Sinds er in september vorig jaar een Gol-vliegtuig in botsing kwam met een privé-vliegtuigje en er 154 passagiers neerstortten in het Amazonewoud, is het luchtruim één grote puinhoop van continue vertragingen, bijna botsingen en zwarte gaten in het radarsysteem.

De investeringen in de infrastructuur en de luchtverkeersleiding zijn ver achtergebleven bij de snelle groei van de Braziliaanse luchtvaart. De verkeersleiders, die in Brazilië militairen zijn, legden het vliegverkeer al een paar keer plat met stakingen.

De ramp is de grootste uit de Braziliaanse luchtvaartgeschiedenis. President Lula heeft drie dagen van nationale rouw afgekondigd.