“Als ze me wegstemmen, dan keer ik terug naar mijn coca-akker.” Na een ouderwets roerige aanloop stemt het diep verdeelde Bolivia vandaag over het aanblijven van president Evo Morales en acht gouverneurs, onder wie zijn grootste politieke vijanden.
Volgens peilingen zal de eerste indiaanse leider van het Zuid-Amerikaanse land het ‘recall’ referendum overleven. Ook de meeste gouverneurs van de oppositie, van wie er drie in hongerstaking zijn, lijken het vege lijf te redden.
Wegblokkades, stakingen, demonstraties; zelfs de beweging van Boliviaanse gehandicapten raakte deze week slaags met de politie. Woedende rolstoelers protesteerden voor een jaarlijkse toelage van zo’n driehonderd euro en moesten dat met een lading traangas bekopen. Eén gehandicapte overleed later.
Politiek wordt in Bolivia voor een belangrijk deel op straat uitgevochten, al doet de zoveelste gang naar het stemhokje vandaag wellicht anders vermoeden. Naar het voorbeeld van zijn bondgenoot Hugo Chávez probeert Evo Morales via referenda zijn socialistische 'revolutie' te versnellen.
Pure democratie, maar wel met een prijs. Door de bevolking telkens ‘ja’ of ‘nee’ te laten stemmen, raakt deze steeds verder verdeeld. De kloof tussen het arme, indiaanse hoogland en het (gas)rijke, meer blanke laagland lijkt onoverbrugbaar geworden na 2,5 jaar Morales aan het roer.
De oud-cocaboer kon deze week in een groot deel van zijn land niet eens campagne voeren, omdat tegenstanders vliegvelden omsingelden. “We staan op de drempel van een coup”, klaagde de regering in La Paz.
Ook over de spelregels voor het referendum is tot op de valreep gesteggeld. Uitkomst: waar Morales pas uit het zadel wordt gewipt als een onwaarschijnlijke 53,7 procent van de kiezers dat wenst, zijn acht gouverneurs de klos als meer dan de helft van de eigen provinciebevolking voor vertrek stemt.
Als het stof morgen is opgetrokken, kan meteen de volgende boksronde beginnen. De grote twistappel in Bolivia is de nieuwe grondwet die nog wacht op goedkeuring van de bevolking.
De tekst werd eind vorig jaar in de hooglandstad Oruro in noodtempo afgehamerd door Morales’ partijgenoten van de Beweging naar het Socialisme, in afwezigheid van de dwarsliggende oppositie. De grondwet moet de indianen meer rechten en land geven en meer olie- en gasgelden naar La Paz laten vloeien, wat in het laagland op weinig enthousiasme kan rekenen.
Ook druist de antikapitalistische toon van de tekst volledig in tegen de realiteit van een liberale provincie als Santa Cruz. Dat besloot zich dan ook, net als drie andere provincies, op eigen houtje meer autonomie toe te kennen, via een illegaal referendum.
“Er is maar één uitweg uit de impasse en dat is om de tafel gaan over een andere grondwettekst”, zegt Bolivia-kenner Guillermo Cuppers vanuit Cochabamba. Hij ziet daarvoor echter geen animo bij Morales. “Hij regeert als een vakbondsman en niet als een staatsman die boven de partijen staat.”
Morales kan de grondwet moeilijk terugtrekken, want een deel van zijn achterban vindt hem nu al veel te soft. “Het gaat er nu slechts om wie de schuld krijgt voor het mislukken van het project”, stelt Cuppers.
Terwijl de Boliviaanse economie door de hoge grondstofprijzen stevig in de lift zit, lijkt de politieke situatie dus uitzichtloos. Maar analisten verwachten niet dat het land uiteen valt.
Al was het maar omdat het “ondenkbaar is dat Argentinië en Brazilië gas zouden kopen van de Onafhankelijke Republiek van Santa Cruz”, aldus Jim Shultz van het Democracy Center.
-----------------------------------------------------------------------------------
Update:
Ruim 60 procent van de Bolivianen heeft zondag gestemd voor het aanblijven van president Evo Morales. Ook de meeste gouverneurs van de oppositie komen volgens de eerste tellingen steviger in het zadel te zitten.
De uitslag onderstreept de patstelling tussen het indiaanse hoogland en het meer blanke laagland van Bolivia. Waar Morales in de Andesstad La Paz op ruim 80 procent goedkeuring kon rekenen, was dat in de oostelijke gasstad Santa Cruz slechts 36 procent.
De regering kondigde meteen een nieuw referendum aan. Begin volgend jaar wordt de omstreden nieuwe socialistische grondwet aan de bevolking voorgelegd. De oppositie dreigt deze te saboteren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten