'Portugal beter af als Braziliaanse provincie'

Column die een tijdje op de plank lag en vanochtend toch de krant nog haalde.
-----------------------------------------------------------------------------------
Aardig ballonnetje laatst in de zakenkrant Financial Times. Waarom laat het financieel geplaagde Portugal zich niet inlijven door zijn vroegere kolonie Brazilië?

Het gaat de Brazilianen economisch voor de wind en ze spreken dezelfde taal.
Portugal zou als Braziliaanse provincie goed zijn voor 10% van het BNP, 5% van de bevolking en een luttele 1% van het grondgebied.

Beter een uithoek van de opkomende wereldmacht dan van het oude, vermoeide Europa, aldus het betoog in de krant. Ook niet onbelangrijk: samen zouden Brazilië en Portugal een onverslaanbaar voetbalelftal vormen.

In Lissabon en Brasília werd de suggestie niet serieus genomen. Maar Brazilië bood Portugal wel financiële hulp aan, ten teken dat de panelen schuiven in de wereld. En steeds meer jonge Portugezen steken de oceaan over om in Brazilië aan de slag te gaan.

Ik was een tijdje terug op vakantie in Porto en merkte dat de Portugezen trots zijn op het economische succes van hun oud-kolonie. Je hoort in Brazilië vaak dat de Portugese kolonisatie rampzalig was voor het land. ‘Ach waren de Hollanders maar gebleven’, wordt er dan verzucht, doelend op onze kortstondige bezetting van het Braziliaanse noordoosten (1630-1654).

“Maar als de Portugese kolonisatie echt zo slecht was, hoe verklaar je de opkomst van Brazilië dan?”, is de retorische hamvraag in het boek 'A Colonização Portuguesa e a Emergência do Brasil' van de Portugese schrijver J.F. Fafe.

De Portugezen roffelen zich vooral op de borst om het feit dat ze hun deel van Zuid-Amerika begin 19e eeuw bijeen wisten te houden, terwijl het Spaanse gedeelte in tig landen uit elkaar spatte.

De Portugese monarchie was namelijk zo sluw om haar hoofdstad in 1808 naar Rio de Janeiro te verplaatsen, vlak voordat Napoleon Lissabon binnenviel. De koninklijke familie was daarna een belangrijke bindende factor voor de enorme kolonie.

Bovendien was het een lid van de familie zelf die de Zuid-Amerikaanse reus in 1822 bevrijdde van de Europese dwerg.

„Het is fysiek en moreel onmogelijk dat Portugal Brazilië regeert. Ik ben geen rebel, het zijn de omstandigheden”, zo verdedigde de Portugese prins en eerste Braziliaanse keizer Pedro de Eerste zijn breuk met het moederland.

Brazilië was geboren: een blut, geïsoleerd, analfabeet en bureaucratisch slavenland. Wat de Portugezen nu ook beweren, het kostte de reus bijna twee eeuwen om op te krabbelen van deze valse start.