------------------------------------------------------------
Niet de VS, maar Brazilië is ons voorland. De wereld gaat op in een groengele spiraal van carnaval en tragedie, orgie en pest, tegenpolen die elkaar versterken.
Dat stelt de Italiaanse politicoloog Giuliano da Empoli in ‘Hedonisme en angst. De Braziliaanse toekomst van de wereld’, net vertaald in het Portugees.
“Ik gebruik Brazilië als metafoor. Amerikanisering is een directe invloed van de VS, maar ‘Brasilisering’ gaat buiten Brazilië om”, licht hij toe.
Zijn theorie is als volgt: aangezwengeld door de terreuraanslagen van 11 september 2001, toen volgens Da Empoli een rationeel wereldbeeld met al zijn zekerheden ontplofte, slingert de wereld tussen een 'carnavaleske pool' van theatrale genotcultuur en een 'tragische pool' van conflict in alle lagen van de samenleving.
Het carnaval – “de enige echte Braziliaanse ideologie” – uit zich in vele gedaanten: voetbalgekte, soapcultuur, banalisering van plastische chirurgie en seks. Maar ook in ‘Braziliaanse’ culturele samensmelting en grensvervaging, aangedreven door televisie, IT en globalisering.
De Braziliaanse tragedie is het groeiende welvaartsgat tussen winners en losers en een staat van permanente angst onder de stadsbevolking. Angst voor een aanslag, maar ook voor verlies van je flexibele baan. De spiegel van zo’n samenleving is de verscheurde, paranoïde realiteit van Rio de Janeiro, met zijn sloppen, ‘gated communities’ en stadsoorlog.
Volgens Da Empoli zijn roes en spektakel de enige rationele uitweg uit continue onzekerheid en dreiging. Daarom opent een land in oorlog als de VS het nieuws met Paris Hilton.
Het boekje eindigt niet in een tirade tegen de massacultuur, maar juist tegen intellectuelen die deze niet serieus nemen. Levenslust, hoe vluchtig ook, is het belangrijkste wapen tegen fanatisme en zeker tegen de doodscultus van Bin Laden. Zoals het in Brazilië nooit tot revolutie kwam dankzij voetbal, strand, soap en samba.
Geheel in lijn met de cruciale rol van de televisie heeft het prikkelende boekje dat Brazilië eindelijk in het centrum van de wereld plaatst niet de kleinste rimpeling veroorzaakt in het land.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten